Người đứng đầu Bộ Giao thông vận tải (GTVT) cho rằng, Quốc hội, Chính phủ luôn yêu cầu phải làm nhanh, bảo đảm tiến độ và chất lượng, nhưng nếu làm nhanh mà không đảm bảo đúng thủ tục thì “không được phép”.
Theo ông Thể, "chúng ta cũng đã có những bài học xương máu, rất nhiều dự án, nhiều công trình khi chúng ta làm nhanh, bỏ qua một số giai đoạn mà chúng ta nghĩ rằng giai đoạn đó chỉ mang tính thủ tục, nhưng khi thanh tra, kiểm toán, thì chỉ cần làm sai ngày tháng cũng bị nêu trong báo cáo là làm không đúng quy định". Bởi vậy, ông chia sẻ “thực sự bất an” với một số quy định trong Luật Đầu tư công.
So sánh với các dự án do tư nhân triển khai, Bộ trưởng GTVT cho rằng các dự án đầu tư công của Nhà nước làm chậm hơn rất nhiều, gây lãng phí. Các DNNN khi quyết các chính sách cũng rất chậm, mất cơ hội còn tư nhân họ quyết rất nhanh.
Băn khoăn nếu tất cả các công trình đều phải trình lên Quốc hội biểu quyết, ông Thể cho rằng nếu làm như vậy sẽ rất chậm.
Bởi để trình lên tới Quốc hội thì các Bộ, ngành phải chuẩn bị nội dung, báo cáo lên Chính phủ. Trước khi báo cáo lên Chính phủ phải có sự đồng thuận của các Bộ, ngành như Bộ tài chính, Bộ KH-ĐT... Chính phủ đồng ý mới trình lên Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đồng ý thì mới đưa vào chương trình nghị sự trình lên Quốc hội. Lên tới Quốc hội thì Quốc hội thảo luận một kỳ họp sau đó mới thông qua được danh mục dự án. Tiếp đến, quay lại giao cho Chính phủ yêu cầu Bộ ngành làm một cách kỹ lưỡng.
“Tôi thấy một vòng đi lên để duyệt danh mục mất 6 tháng – 1 năm, rồi một vòng ngược lại phê duyệt dự án mất cả năm nữa mới bắt đầu đấu thầu, thiết kế dự án, chọn thầu, phê duyệt… Quy trình hiện nay quá nhiều giai đoạn và cuối cùng là dự án triển khai rất chậm” – ông Thể nêu thực tế và cho rằng, nếu điều chỉnh Luật Đầu tư công mà không cải thiện được quy trình này thì việc triển khai các dự án vẫn sẽ chậm, có chăng chỉ làm rõ thêm được trách nhiệm của một số Bộ, ngành, cơ quan.
Thậm chí, theo ông Thể, với một dự án nhỏ ở địa phương cũng phải qua một quy trình “rườm rà” tương tự, phải chuẩn bị chủ trương đầu tư để thông qua ở tỉnh, xong xuôi mới trình ra ngoài này để các Bộ, ngành tập hợp báo cáo Quốc hội, sau khi Quốc hội quyết cho ghi danh mục thì mới về tỉnh lập lại hồ sơ, rồi trình ra Bộ KH-ĐT để Bộ này xem xét, thẩm định nguồn vốn.
“Rõ ràng là công trình lớn, công trình nhỏ gì cũng vậy. Tôi thấy quy trình hiện nay quá dài. Chúng ta tự tạo khó cho chúng ta” – Bộ trưởng Thể nói.
Với một quy trình “lòng vòng” như hiện nay, Bộ trưởng Thể cho rằng "chúng ta sẽ mất nhiều thứ, trước hết là mất thời gian, và quan trọng hơn là mất tiền do đội giá, trượt giá".
Người đứng đầu Bộ GTVT kiến nghị xem xét rút gọn các thủ tục trong Luật Đầu tư công, với những dự án lớn thì thống nhất nên trình lên Quốc hội, quy định rõ quy mô lớn thế nào thì trình Quốc hội. Còn những dự án nhỏ thì Quốc hội nên quản lý theo mục tiêu, còn giao trách nhiệm cho Chính phủ quyết, rồi báo cáo lại Uỷ ban Thường vụ Quốc hội. Sau đó, mỗi một kỳ họp Quốc hội, Chính phủ có trách nhiệm báo cáo tổng hợp lên Quốc hội để Quốc hội nắm được miếng bánh ngân sách đã được bố trí cho từng lĩnh vực ra sao, Quốc hội có thể dành 1 ngày để thảo luận cho ý kiến về các con số Chính phủ báo cáo.
“Chúng ta nên thiết kế lại theo hướng Quốc hội quản lý tổng thể theo đúng mục tiêu và không cụ thể các công trình dự án, để Chính phủ và các Bộ, ngành chịu trách nhiệm thực hiện” – Bộ trưởng Thể đề xuất. Cùng với đó, dự án khi đã được Uỷ ban Thường vụ Quốc hội hoặc Quốc hội thông qua rồi thì phần thẩm định giao trách nhiệm cho cơ quan trực tiếp triển khai, anh nào làm sai xử ngay tức khắc, như vậy mới nhanh được.
Theo Bộ trưởng GTVT, tất cả những thực tế vừa nêu là câu trả lời cho câu hỏi “vì sao có tiền mà không tiêu được”. Bộ trưởng Thể cho rằng, ai cũng muốn có tiền dùng để triển khai công trình luôn, nhưng lại bắt buộc phải tuân theo các quy trình thủ tục nên cần nghiên cứu lại thực tiễn quy định cho ngắn gọn để làm sao các dự án triển khai được nhanh hơn.
