Đường cầu (demand curve) là đường phản ánh mối quan hệ giữa giá sản phẩm và lượng cầu về nó trong một thời kỳ.
Hầu hết các đường cầu đều xuống dốc bởi vì (a) khi giá hàng hóa tăng, người tiêu dùng có xu hướng thay thế sản phẩm này (bây giờ đã trở nên tương đối đắt hơn) bằng các sản phẩm khác; (b) khi giá hàng hóa giảm, qua đó làm tăng thu nhập thực tế của người tiêu dùng, họ có khả năng mua hàng hóa đó nhiều hơn. Trong một vài trường hợp, sản phẩm có đường cầu dốc lên.
Độ dốc của đường cầu biểu thị mức phản ứng của nhu cầu đối với những thay đổi của giá sản phẩm. Ví dụ, nếu sự cắt giảm giá cả chỉ dẫn đến sự gia tăng nhỏ của lượng cầu như trong trường hợp đường cầu rất dốc, thì nhu cầu được coi là không co giãn đối với giá cả.
Đường cầu tác động qua lại với đường cung để xác định giá và lượng cân bằng thị trường.
Nhu cầu là lượng một hàng hóa hoặc dịch vụ mà người mua sẵn sàng mua tại một mức giá nhất định. Nói đến nhu cầu, chúng ta thường ám chỉ đó là nhu cầu thực tế, có khả năng thanh toán, chứ không phải chỉ dựa trên nguyện vọng, mong muốn. Đường cầu đặc trưng của thị trường có hướng dốc xuống từ trái sang phải. Nó cho thấy lượng cầu lớn hơn khi giá cả giảm. Bởi vậy, nếu giá giảm từ OP1 đến OP2, lượng cầu sẽ tăng từ OQ1 đến OQ2. (b)
Sự dịch chuyển của đường cầu (shift in demand curve) là sự di chuyển của cả đường cầu từ một vị trí này đến vị trí khác (sang trái hoặc sang phải) do sự biến động của các yếu tố không phải giá cả.
Một đường cầu nhất định luôn luôn được vẽ dựa trên giả định các yếu tố khác không thay đổi, nghĩa là tất cả các yếu tố khác ảnh hưởng tới nhu cầu (thu nhập, thị hiếu v.v…) được coi là không thay đổi. Nếu bất kỳ yếu tố nào trong những yếu tố này thay đổi, sẽ có sự dịch chuyển của đường cầu.
(Tài liệu tham khảo: Nguyễn Văn Ngọc, Từ điển Kinh tế học, Đại học Kinh tế Quốc dân)
Có 5 nguyên nhân ảnh hưởng đến sự dịch chuyển đường cầu: thu nhập, sở thích, giá cả của các hàng hoá khác có liên quan, giá kỳ vọng và số lượng người mua.
