Sáng ngày 22/11/2015, các nhà lãnh đạo ASEAN đã ký Tuyên bố Kuala Lumpur 2015 về "Thành lập Cộng đồng ASEAN". Đây là hoạt động diễn ra trong khuôn khổ Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 27 tại Kuala Lumpur (Malaysia), đồng thời là một trong những điểm nhấn quan trọng của hội nghị lần này.
Đây là thành quả của gần một nửa thế kỉ nỗ lực của 10 nước thành viên ASEAN để cùng hội nhập, gắn kết và hướng tới tương lai.
Nửa thế kỷ nỗ lực
Hơn 625 triệu người dân có một khu vực hòa bình, ổn định để phát triển thịnh vượng, đó là mục tiêu lớn nhất của việc hình thành Cộng đồng ASEAN mà các nước ASEAN đã không ngừng nỗ lực và phấn đấu để đạt tới trong suốt gần nửa thế kỷ qua.
Tại Tuyên bố "Tầm nhìn ASEAN 2020" thông qua tháng 12/1997, các nhà lãnh đạo ASEAN đã định hướng phát triển ASEAN thành một Cộng đồng ASEAB. Ý tưởng đó được tái khẳng định tại Hội nghị cấp cao ASEAN 9 tháng 10/2003, thể hiện trong Tuyên bố Hoà hợp ASEAN II (hay còn gọi là Tuyên bố Ba-li II).
Theo đó, ASEAN nhất trí hướng đến mục tiêu hình thành một cộng đồng ASEAN vào năm 2020 với 3 trụ cột chính là hợp tác chính trị - an ninh (Cộng đồng chính trị - an ninh ASEAN – ASC), hợp tác kinh tế (Cộng đồng kinh tế ASEAN – AEC) và hợp tác văn hoá xã hội (Cộng đồng văn hoá xã hội ASEAN – ASCC).
Tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 12 tháng 1/2007, để thích ứng với xu hướng phát triển của thế giới, ASEAN đã quyết định rút ngắn thời hạn hình thành cộng đồng từ 2020 xuống 2015.
Việc các nhà lãnh đặt bút ký Tuyên bố Kuala Lumpur về việc thành lập Cộng đồng ASEAN ngày 22/11 vừa qua là kết quả quan trọng của nỗ lực không ngừng và quyết tâm cao độ của các nước trong khối.
AEC vững vàng với các mục tiêu quan trọng
AEC nhắm đến mục tiêu tạo ra một thị trường chung duy nhất và cơ sở sản xuất thống nhất, trong đó loại bỏ các rào cản đối với sự lưu chuyển tự do của hàng hóa, dịch vụ, đầu tư, vốn và lao động có tay nghề nhằm nâng cao tính cạnh tranh và hấp dẫn với đầu tư, kinh doanh.
AEC cũng hướng tới tạo ra một khu vực kinh tế có sức cạnh tranh cao, được xây dựng thông qua các khuôn khổ chính sách về cạnh tranh, bảo hộ người tiêu dùng, quyền sở hữu trí tuệ, phát triển cơ sở hạ tầng, thuế quan và thương mại điện tử.
Mục tiêu của AEC nhằm phát triển kinh tế cân bằng, được thực hiện thông qua các kế hoạch phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) và thực hiện sáng kiến hội nhập nhằm thu hẹp khoảng cách phát triển trong ASEAN.
Đồng thời, Cộng đồng ASEAN sẽ hướng tới hội nhập vào nền kinh tế toàn cầu, được thực hiện thông qua việc tham vấn chặt chẽ trong đàm phán đối tác và trong tiến trình tham gia vào mạng lưới cung cấp toàn cầu (WTO).
Hàng loạt các giải pháp đang được ASEAN tích cực triển khai như dỡ bỏ thuế quan và các hàng rào phi thuế quan, thuận lợi hóa thương mại, hài hòa hóa các tiêu chuẩn sản phẩm và quy chế, giải quyết nhanh chóng hơn các thủ tục hải quan và xuất nhập khẩu, hoàn chỉnh các quy tắc về xuất xứ, tạo thuận lợi cho dịch vụ, đầu tư…
Dự kiến, GDP của ASEAN sẽ đạt 4,7 nghìn tỉ USD vào năm 2020 và có tiềm năng trở thành nền kinh tế lớn thứ tư trên thế giới vào năm 2030. Nếu trở thành hiện thực, đây sẽ là minh chứng rõ nét nhất cho sức mạnh của cộng đồng kinh tế ASEAN.
Tiếp tục hướng tới những mục tiêu trong tương lai
AEC được hình thành sẽ là khởi đầu của một giai đoạn mới, hướng tới hội nhập khu vực sâu rộng hơn.
Ông Lê Lương Minh, Tổng thư ký ASEAN đã từng nói rằng, những nỗ lực thúc đẩy sự hội nhập và xây dựng ý thức cộng đồng giữa các chính phủ cùng 625 triệu người dân khó thực hiện được cùng lúc. Bởi vậy, là thành quả sau gần nửa thế kỷ hợp tác và phát triển, việc thành lập Cộng đồng ASEAN cũng là bước khởi đầu cho giai đoạn phát triển tiếp theo của ASEAN.
Để hoạch định chặng đường phát triển cho 10 năm ngay sau khi thành lập cộng đồng chung, tại Hội nghị tại Kuala Lumpur, các nhà lãnh đạo đã thông qua Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 và các kế hoạch triển khai trên từng trụ cột.
Hội nhập kinh tế trong khu vực cho thấy đang diễn ra rất năng động, việc thực hiện hiệu quả các cam kết khu vực đòi hỏi sự hợp tác sâu rộng giữa các quốc gia.
