Phân bổ nguồn lực (resource allocation) là sự phân bổ nhân tố sản xuất trong nền kinh tế cho các mục đích sử dụng khác nhau dựa trên nhu cầu của người tiêu dùng - một đại lượng đến lượt nó lại phản ánh quy mô và quá trình phân phối thu nhập quốc dân. Nguồn lực được phân bổ tối ưu khi tỷ lệ các nhân tố đầu vào được sử dụng để sản xuất hàng hóa và dịch vụ phản ánh đúng chi phí tương đối của chúng, sao cho tối thiểu hóa được chi phí sản xuất, và khi sản lượng hàng hóa và dịch vụ phản ánh chính xác thị hiếu của người tiêu dùng về các loại hàng hóa và dịch vụ khác nhau.
Nói cụ thể hơn, các nguồn lực được phân bổ tối ưu khi giá cả trả cho hàng hóa và dịch vụ trên tất cả các thị trường phản ánh chính xác chi phí kinh tế thấp nhất để cung ứng chúng.
Các căn cứ để phân bổ các nguồn lực
1) Các mục tiêu chiến lược
Các mục tiêu chiến lược được coi là căn cứ quan trọng nhất làm cơ sở cho sự phân phối nguồn lực vì giá trị thực tế của bất kỳ chương trình phân bố nguồn lực nà cũng nằm ở kết quả đạt được các mục tiêu dài hạn và ngắn hạn của doanh nghiệp.
2) Các chương trình sản xuất hoặc các kế hoạch ngắn hạn
Các chương trình sản xuất hoặc các kế hoạch ngắn hạn hơn phản ánh tốc độ và quy mô thực hiện các mục tiêu chiến lược và sách lược.
Các vấn đề cần quan tâm khi phân bổ nguồn lực
- Các mục tiêu chiến lược không rõ ràng và không được phân bổ hợp lý trong ngắn hạn.
- Tư tưởng muốn bảo vệ quá đáng các nguồn lực do e sợ không dám chấp nhận rủi ro, mạo hiểm.
- Qúa nhấn mạnh đến các mục tiêu tài chính ngắn hạn.
- Quan điểm thái độ của lãnh đạo doanh nghiệp không phù hợp với quan điểm của các nhà chuyên môn trong phân phối nguồn lực.
Các công việc cần thực hiện khi phân bổ nguồn lực
1) Đánh giá nguồn lực
Việc này được tiến hành ngay từ khi phân tích và đánh giá thực trạng doanh nghiệp.
Đánh giá nguồn lực phải xem xét doanh nghiệp có đủ các nguồn lực cần thiết để thực hiện hiệu quả các chiến lược đề ra không? Để thực hiện được việc này trong từng thời kỳ cụ thể phải phân tích đánh giá cả về mặt số lượng và chất lượng từng nguồn lực. Trong đó phải chú trọng tới nguồn nhân lực đặc biệt là các cam kết của nhân viên và người lao động đối với việc thực hiện nhiệm vụ.
2) Đảm bảo nguồn lực
Muốn phân bổ nguồn lực hợp lý, trước hết phải có đủ nguồn lực cần thiết. Nhiệm vụ của các nhà quản trị là phải đảm bảo sao cho đủ các nguồn lực để thực hiện các mục tiêu chiến lược của doanh nghiệp. Sai lầm thường mắc phải đó là việc cung cấp nguồn lực không tương ứng với các chiến lược cụ thể nhất định.
+ Phân bổ nguồn vốn
Thứ nhất, soát xét lại các định hướng tổng quát của việc phân bổ nguồn vốn.
Thứ hai, phân tích cầu về vốn
+ Cân đối ngân sách
+ Phân bổ các nguồn lực khác
3) Điều chỉnh nguồn lực
(Tài liệu tham khảo: Nguyễn Văn Ngọc, Từ điển Kinh tế học, Đại học Kinh tế Quốc dân)
