Theo đó, Quốc hội quyết nghị tổng số thu ngân sách nhà nước năm 2019 là 1.411.300 tỷ đồng. Tổng số chi ngân sách nhà nước là 1.633.300 tỷ đồng. Mức bội chi ngân sách nhà nước là 222.000 tỷ đồng, tương đương 3,6% tổng sản phẩm trong nước (GDP), gồm: bội chi ngân sách trung ương là 209.500 tỷ đồng, tương đương 3,4%GDP; bội chi ngân sách địa phương là 12.500 tỷ đồng, tương đương 0,2%GDP. Tổng mức vay của ngân sách nhà nước là 425.252 tỷ đồng.
Quốc hội cho phép sử dụng 10.380 tỷ đồng kinh phí còn lại của ngân sách trung ương năm 2017 để xử lý cho các nhiệm vụ: bù giảm thu cân đối ngân sách trung ương là 5.894 tỷ đồng; hỗ trợ bù giảm thu cân đối ngân sách địa phương là 2.815 tỷ đồng; hỗ trợ một số địa phương thiếu nguồn thực hiện chính sách tiền lương là 1.671 tỷ đồng. Số kinh phí này quyết toán vào chi NSNN năm 2017.
Trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình về đánh giá tình hình thực hiện ngân sách nhà nước năm 2018, dự toán ngân sách nhà nước năm 2019 và Dự thảo Nghị quyết về dự toán ngân sách nhà nước năm 2019, Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính ngân sách Nguyễn Đức Hải cho biết, về cơ cấu thu NSNN, nhiều ý kiến đánh giá chưa thật sự bền vững, tăng thu chủ yếu từ tiền sử dụng đất, dầu thô và thu từ hoạt động xuất nhập khẩu; thu từ 3 khu vực sản xuất kinh doanh không đạt dự toán. Thu ngân sách trung ương không đạt mục tiêu.
Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, thu ngân sách trung ương không đạt mục tiêu do nhiều nguyên nhân đã được thể hiện trong báo cáo của Chính phủ và phân tích rõ trong báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tài chính ngân sách của Quốc hội. Thu từ 3 khu vực sản xuất kinh doanh không đạt dự toán, song nếu so với ước thực hiện năm 2017, thì đều có mức tăng khá. Điều này cho thấy, cơ cấu thu đang có những chuyển biến tích cực hơn, song vẫn phản ánh tình hình sản xuất kinh doanh đang trong giai đoạn cơ cấu lại, chưa đạt được mức kỳ vọng đề ra.
Một số ý kiến ĐBQH cho rằng, công tác quản lý thu còn nhiều bất cập, vẫn còn tình trạng thất thu thuế do trốn thuế, chuyển giá, buôn lậu, gian lận thương mại; nợ đọng thuế còn cao, vì thế, đề nghị Chính phủ có giải pháp khắc phục, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, chống thất thu thuế.
Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho biết, trong các năm qua, Chính phủ đã tích cực thực hiện các biện pháp chống thất thu thuế, trốn thuế, chuyển giá… Công tác thanh tra, kiểm tra được đẩy mạnh. Tuy nhiên, tình trạng gian lận trong kê khai, chuyển giá, trốn thuế vẫn còn tiếp diễn; nợ thuế ở mức cao.
Vì thế, đề nghị Chính phủ một mặt cần xây dựng dự toán thu sát hơn; mặt khác, tiếp tục chỉ đạo đổi mới hoạt động thanh tra, kiểm tra phù hợp với xu hướng thế giới, nâng cao chất lượng nghiệp vụ của đội ngũ công chức thanh tra, kiểm tra thuế và tăng cường quản lý giá chuyển nhượng; sửa Luật Quản lý thuế và có phương án trình Quốc hội xem xét, quyết định xóa các khoản nợ thuế không có khả năng thu hồi, kéo dài nhiều năm để bảo đảm phản ánh thực chất số nợ đọng thuế.
Nghị quyết của Quốc hội giao Chính phủ điều hành chính sách tài khóa chặt chẽ, phối hợp đồng bộ, linh hoạt với chính sách tiền tệ nhằm hỗ trợ phát triển sản xuất, kinh doanh, tiếp tục ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Siết chặt kỷ luật tài chính - ngân sách, chấp hành dự toán ngân sách nhà nước đúng quy định của pháp luật. Đẩy mạnh thanh tra, kiểm tra và công khai, minh bạch việc sử dụng ngân sách nhà nước.
Cùng với đó, tiếp tục tập trung chỉ đạo quyết liệt trong công tác quản lý thu ngân sách nhà nước; cơ cấu lại các khoản thu; mở rộng cơ sở thu. Nghiên cứu, rà soát các nội dung liên quan đến ưu đãi đầu tư, một số khoản thu để lại chưa được đưa vào cân đối ngân sách. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, chống buôn lậu, gian lận thương mại, quyết liệt chống thất thu thuế, chuyển giá, trốn thuế; giảm tỷ lệ nợ thuế, mở rộng triển khai hóa đơn điện tử. Không ban hành chính sách làm giảm thu ngân sách nhà nước trừ trường hợp điều chỉnh chính sách thu theo các cam kết hội nhập.
Đồng thời, Chính phủ thực hiện thu cân đối ngân sách nhà nước đối với toàn bộ phần lãi dầu, khí nước chủ nhà và lợi nhuận được chia từ Liên doanh dầu khí Việt - Nga (Vietsovpetro); bố trí chi đầu tư phát triển ngân sách nhà nước tương đương 32% khoản thu này để đầu tư các dự án trọng điểm trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020 của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam.
Nghị quyết giao Chính phủ điều hành chi ngân sách nhà nước theo dự toán được giao. Theo đó, tiết kiệm triệt để các khoản chi thường xuyên; giảm mạnh kinh phí tổ chức hội nghị, hội thảo, khánh tiết, đi nghiên cứu, khảo sát nước ngoài; bố trí kinh phí mua sắm trang thiết bị chặt chẽ, đúng quy định; đẩy mạnh việc thực hiện khoán sử dụng xe công; không bố trí dự toán chi cho các chính sách chưa ban hành; chỉ ban hành chính sách làm tăng chi ngân sách nhà nước khi thật sự cần thiết và có nguồn bảo đảm. Thực hiện cải cách thủ tục hành chính, mở rộng ứng dụng công nghệ thông tin, bảo đảm xây dựng nền hành chính quốc gia hiện đại, kết nối thông suốt, đi đôi với tăng cường giám sát trong quản lý thu, chi ngân sách nhà nước. Rà soát lại các chương trình mục tiêu để bãi bỏ các nội dung chồng chéo, kém hiệu quả.
Chính phủ tăng cường quản lý, tránh thất thoát, lãng phí ngân sách nhà nước, nhất là quản lý chặt chẽ về suất đầu tư các công trình xây dựng cơ bản. Bổ sung các định mức kỹ thuật của ngành, lĩnh vực, góp phần giảm chi phí đầu tư. Thực hiện nghiêm quy định về việc giao đất, cho thuê đất theo hình thức đấu giá quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật về đất đai. Tổng mức phát hành trái phiếu Chính phủ năm 2019 không quá 40.000 tỷ đồng để đầu tư cho các chương trình, dự án đủ thủ tục đầu tư theo quy định.
Ngoài ra, Nghị quyết của Quốc hội giao Chính phủ hoàn thiện các văn bản quy định và đẩy mạnh tiến độ thực hiện về cơ chế tự chủ của các đơn vị sự nghiệp công lập của từng lĩnh vực, bảo đảm tính đồng bộ, kịp thời. Rà soát, tổ chức sắp xếp lại, đổi mới cơ chế hoạt động của các quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách; cơ chế tài chính đặc thù đối với các cơ quan, đơn vị trong một số ngành, lĩnh vực bảo đảm theo đúng quy định của Luật Ngân sách nhà nước.
Đặc biệt, thực hiện điều chỉnh mức lương cơ sở từ 1,39 triệu đồng/tháng lên 1,49 triệu đồng/tháng, điều chỉnh lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp hàng tháng theo quy định (đối tượng do ngân sách nhà nước bảo đảm) và trợ cấp ưu đãi người có công với cách mạng tăng bằng mức tăng lương cơ sở, thời điểm thực hiện từ ngày 1/7/2019.
Các bộ, cơ quan trung ương và các địa phương tiếp tục thực hiện các quy định về chính sách tạo nguồn cải cách tiền lương kết hợp triệt để tiết kiệm chi gắn với sắp xếp lại tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế, nâng cao mức độ tự chủ tài chính của đơn vị sự nghiệp công lập. Ngân sách trung ương bảo đảm kinh phí điều chỉnh lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp hàng tháng theo quy định (đối tượng do ngân sách nhà nước bảo đảm) và trợ cấp ưu đãi người có công với cách mạng; hỗ trợ nhu cầu điều chỉnh tiền lương tăng thêm cho các bộ, cơ quan Trung ương và địa phương không cân đối được nguồn theo quy định của Chính phủ.
Nghị quyết cũng giao Chính phủ tiếp tục chỉ đạo các bộ, cơ quan trung ương, địa phương thực hiện nghiêm túc chủ trương tinh giản biên chế, sắp xếp, tổ chức bộ máy hành chính tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; đổi mới cơ chế quản lý, cơ chế tài chính, tổ chức lại hệ thống các đơn vị sự nghiệp công lập. Trên cơ sở đó, thực hiện cơ cấu lại ngân sách trong từng lĩnh vực, giảm hỗ trợ trực tiếp từ ngân sách cho các đơn vị sự nghiệp công lập, ưu tiên dành nguồn cải cách tiền lương.
Chính phủ được yêu cầu kiểm soát chặt chẽ bội chi ngân sách nhà nước, bội chi ngân sách địa phương và mức vay nợ của ngân sách địa phương; có biện pháp tích cực để giảm bội chi. Tăng cường kiểm tra, giám sát việc vay, sử dụng vốn vay và trả nợ, nhất là đối với các hiệp định vay mới, vay nước ngoài, vay có bảo lãnh của Chính phủ nhằm bảo đảm không vượt quá giới hạn về trần nợ công, nợ Chính phủ, nợ nước ngoài của quốc gia.
