Tài chính quốc tế

Giá dầu rẻ hạ gục kinh tế Nga như thế nào?

(VNF) - Giá dầu rẻ là một trong những nguyên nhân đang kéo nền kinh tế suy giảm mạnh với mức tăng trưởng âm 3,7% trong năm 2015 cùng thâm hụt ngân sách chiếm 2,6% GDP.

Giá dầu rẻ hạ gục kinh tế Nga như thế nào?

Khi ông Vladimir Putin bắt đầu nhậm chức Tổng thống Nga vào năm 2000, giá dầu giao dịch ở mức trung bình 28,40 USD/thùng. Sau khi tăng mạnh trong 5 năm qua lên mức 100 USD/thùng, giá dầu thô đi một vòng tròn và giảm trở về gần mức năm 2000.

Chỉ trong vài tuần qua, giá dầu đã giảm khoảng 16% và gây áp lực mạnh đến nền kinh tế phụ thuộc nhiều vào doanh thu của mặt hàng này như Nga. Bộ Tài chính Nga đã cảnh báo về mức thâm hụt ngân sách có thể cao hơn hơn nếu việc cắt giảm chi tiêu và các biện pháp thắt lưng buộc bụng khác không được thực hiện trong bối cảnh giá dầu thô ngày càng rẻ. Đà sụt giảm giá dầu đang gây tác động tiêu cực đến nền kinh tế Nga.

Thâm hụt ngân sách có thể trở nên tồi tệ hơn

Cơ quan Thống kê Liên bang Nga ngày 25/1 cho biết, GDP nước này giảm 3,7% trong năm 2015, sau khi giảm 0,6% trong năm 2014. Trong đó, thâm hụt ngân sách năm 2015 là 2,6%, mức cao nhất trong vòng 5 năm. Bộ trưởng Tài chính Anton Siluanov đã cảnh báo Chính phủ Nga, mức thâm hụt có nguy cơ cao hơn nữa khi giá dầu tiếp tục giảm.

Đầu năm nay, Chính phủ Nga đã xây dựng kế hoạch ngân sách dựa trên giá dầu trung bình 50 USD/thùng và dự kiến thâm hụt ngân sách ở mức 3% GDP. Như vậy, các biện pháp thắt lưng buộc bụng 1,5 nghìn tỷ rúp (tương đương 18,9 tỷ USD) là cần thiết để tránh tình trạng thâm hụt hơn 6% trong năm nay, Bộ trưởng Siluanov cho biết.

Bộ trưởng Tài chính Nga cảnh báo thâm hụt ngân sách Nga có thể lên tới 6% GDP trong năm 2016 nếu Chính phủ không thực hiện các biện pháp thắt lưng buộc bụng. Nguồn: Bloomberg


Nội tệ suy yếu khiến lạm phát tăng cao

Trong khi tiêu dùng là một trong những động lực tăng trưởng chính của nền kinh tế Nga trong hơn một thập kỷ qua thì nay nhu cầu trong nước ngày cảng giảm đã trở thành một trở ngại cho tăng trưởng.

Giá dầu rẻ không những làm suy yếu nền kinh tế Nga mà còn khiến cho đồng rúp giảm giá mạnh. Điều đó có nghĩa là người tiêu dùng Nga phải bỏ ra nhiều rúp hơn để mua hàng hóa. Trước khi xảy ra cuộc khủng hoảng Ukraine năm 2014, thời điểm giá dầu vẫn còn trên mức 100 USD/thùng, tỷ giá đồng rúp ở ngưỡng 35 rúp đổi 1 USD. Hôm thứ Năm tuần trước, đồng rúp giảm sâu ở mức gần 86 rúp mới đổi được 1 USD. 

Những căng thẳng địa chính trị cũng là nguyên nhân khiến đồng rúp giảm sâu. Rúp Nga đã giảm gần một nửa giá trị kể từ khi quyết định sáp nhập Crimea vào Nga của Tổng thống Putin hồi tháng 3/2014 và thời điểm Mỹ cùng Liên minh châu Âu áp đặt lệnh trừng phạt chống lại Nga.

Nội tệ suy yếu khiến lạm phát của nước này lên mức cao 13 năm tại 16,95% vào tháng 3/2015. Tốc độ tăng chỉ số giá tiêu dùng hàng năm giảm xuống còn 12,9% trong tháng 12/2015 nhưng vẫn gấp ba lần mục tiêu của Ngân hàng Trung ương.

GDP sẽ tiếp tục giảm hơn nữa trong năm 2016

Vào thời điểm năm 2001, dầu và khí đốt đóng góp khoảng 30% thu ngân sách liên bang của Nga. Trong năm 2015, theo Bộ Tài chính Nga, con số này đạt 44%.

Dầu thô và khí đốt chiếm tới 50% thu ngân sách của Nga trong thập kỷ qua. Nguồn: Bloomberg

Sự phụ thuộc lớn vào dầu thô và khí đốt đồng nghĩa với việc GDP của Nga sẽ chịu ảnh hưởng nhiều từ biến động giá loại hàng hóa này. GDP nước này đã giảm 3,7% trong năm 2015, mức giảm nhiều nhất kể từ năm 2009, và có thể giảm thêm 0,5% trong năm nay, theo các nhà kinh tế được khảo sát bởi Bloomberg trong tháng 12/2015.

Nền kinh tế phụ thuộc lớn vào dầu thô khiến GDP của Nga giảm mạnh với mức tăng trưởng âm trong năm 2015 cùng sự sụt giảm của giá dầu. Nguồn: Bloomberg

Tin mới lên