Tài chính quốc tế

Việt Nam có thể bị Trump khai chiến thương mại?

(VNF) - Theo Bloomberg, sau Mexico, Donald Trump sẽ nhắm đến một số quốc gia khác theo cách ông gọi là "kéo việc làm khỏi nước Mỹ", trong đó có Việt Nam.

Việt Nam có thể bị Trump khai chiến thương mại?

Tổng thống Trump sẽ nhắm đến một số quốc gia "kéo việc làm khỏi nước Mỹ"

Sau khi tuyên bố rút Mỹ khỏi Hiệp định TPP, Tổng thống Mỹ Donald Trump công kích chính sách thương mại của Nhật Bản, Trung Quốc và Hàn Quốc; thúc đẩy đảng Cộng hòa đánh thuế lên hàng hóa nhập vào Mỹ - những động thái bảo hộ này của Trump đã dấy lên lo ngại sẽ tác động tới tăng trưởng kinh tế.

"Hầu hết các nước châu Á đều xuất khẩu sang Mỹ, nếu không nhiều thì là rất nhiều", Deborah Elms, Giám đốc điều hành công ty tư vấn Asian Trade Centre có trụ sở tại Singapore cho biết. "Thâm hụt thương mại là một vấn đề. Bất cứ lúc nào, điều này cũng có thể khiến Trump giận dữ hay một dòng Twitter nữa xuất hiện. Các nước khác đã nhận ra vấn đề này chưa? Có lẽ là chưa", ông nói.

Ấn Độ, Indonesia, Malaysia, Việt Nam cho đến nay vẫn nằm ngoài sự soi mói của tân Tổng thống Mỹ Donald Trump về thương mại, nhưng có thể đó là vì chưa đến lúc, Bloomberg bình luận. Đây đều là những nước mà hiện nay Mỹ đang bị thâm hụt về thương mại, trong một số trường hợp là ở mức rất cao.

Dưới đây là biều đồ cho thấy thứ tự các quốc gia và vùng lãnh thổ ở châu Á có thặng dư thương mại với Mỹ. Trong đó Trung Quốc chiếm giá trị thặng dư áp đảo. Và Việt Nam xếp thứ ba trong danh sách này.

Cán cân thương mại của Mỹ (tỷ USD) với các thị trường châu Á

Rõ ràng nếu xếp theo thứ tự này thì Việt Nam đang rơi vào tầm ngắm. Tuy nhiên nguy cơ chiến tranh thương mại với quốc gia nào nhiều hay ít không thể dựa vào giá trị thâm hụt ở biểu đồ trên mà còn tùy thuộc vào quan hệ ngoại giao giữa từng nước với Mỹ, mức độ ràng buộc qua các tổ chức, hiệp định thương mại hay động thái gần đây của Trump với các quốc gia này cũng là một loại tín hiệu.

Theo Bloomberg, các nước có thặng dư thương mại với Mỹ ở châu Á có thể là đối tượng tiếp theo Tổng thống Donald Trump nhắm đến phát động chiến tranh thương mại.

Trung Quốc

Là mục tiêu chính trong chiến dịch tranh cử của Trump, ông từng liên tục đe dọa Trung Quốc như áp thuế thật nặng với hàng hóa nước này, chỉ trích Trung Quốc thao túng tiền tệ. Tuy vậy, ông vẫn chưa có hành động cụ thể nào để trừng phạt thị trường xuất khẩu lớn thứ ba của Mỹ. Chủ tịch Tập Cận Bình cảnh báo Trump rằng chiến tranh thương mại có thể làm thiệt hại cho cả hai phía.

Nhật Bản

Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe cho đến nay là nhà lãnh đạo châu Á nhiệt tình nhất trong việc thiết lập mối quan hệ với Trump. Ông đã hai lần đến Mỹ để gặp tân Tổng thống kể từ khi Trump nhậm chức. Cuối tuần qua, ông Abe còn cùng Trump chơi một trận golf ở Florida.

Điều khiến Trump khó chịu là cho đến nay các nhà sản xuất xe hơi Mỹ vẫn chưa tiếp cận được vào thị trường Nhật Bản, trong khi ông Abe cho rằng điều này là do các doanh nghiệp Mỹ không có đủ nỗ lực.

Việt Nam

Việt Nam từng kỳ vọng nhiều vào TPP để thiết lập mối quan hệ thương mại chính thức với Mỹ.

Hiện nay, thặng dư thương mại với Mỹ tương đương 15% nền kinh tế Việt Nam, chủ yếu nhờ kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng như đồ dệt may, nội thất. Kim ngạch xuất khẩu tới Mỹ của Việt Nam tăng hơn gấp đôi kể từ năm 2010, do nhiều nhà máy ở Trung Quốc chuyển dịch đến đây để tận dụng nguồn nhân công chi phí thấp.

Hàn Quốc

Trump từng gọi Hiệp định Thương mại tự do Mỹ - Hàn Quốc (hay còn gọi là Korus) là "kẻ giết chết việc làm" còn James Kim, Chủ tịch Phòng Thương mại Mỹ tại Hàn Quốc, cho biết Seoul đã lách thỏa thuận này bằng các hàng rào phi thuế quan.

Hiện nay, hơn 80% thặng dư thương mại của Hàn Quốc với Mỹ là nhờ ngành xe hơi. Hồi tuần trước, Bộ trưởng Thương mại của Hàn Quốc, ông Joo Hyung-hwan cho biết sẽ tìm cách giải thích về lợi ích của Hiệp định Korus với chính quyền Trump.

Ấn Độ

Thương mại Mỹ - Ấn đã phát triển mạnh mẽ kể từ khi xuất hiện Diễn dàn chính sách Thương mại năm 2005, từ 29 tỷ USD năm 2005 lên 65 tỷ USD năm 2015. Ấn Độ có thặng dư đáng kể với Mỹ nhờ xuất khẩu dịch vụ công nghệ thông tin, dệt may và đá quý.

Tuy nhiên, mối quan hệ giữa Trump và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi có vẻ ấm áp. Ông Modi là nhà lãnh đạo thứ 5 Trump gọi điện sau lễ nhậm chức. Cho đến nay, vấn đề thương mại vẫn chưa xuất hiện trong các chủ đề nói chuyện của họ.

Malaysia

Các cuộc đàm phán về một hiệp định thương mại tự do giữa Malaysia và Mỹ được bắt đầu từ năm 2005 nhưng bị hoãn lại vào năm 2009 sau khi Malaysia phản đối sự hậu thuẫn của Mỹ dành cho Israel trong cuộc chiến tại dải Gaza. Sau đó, Malaysia tham gia vào vòng đàm phán TPP.

Đầu tháng này, Bộ trưởng Thương mại của Malaysia Mustapa Mohamed nói rằng nước này hiện tập trung vào thương mại với 10 thành viên của ASEAN.

Thái Lan

Đàm phán FTA với Mỹ bắt đầu từ năm 2004 và hoãn lại năm 2006 trước một cuộc đảo chính quân sự ở Thái Lan. Thâm hụt thương mại của Mỹ với Thái Lan chủ yếu đến từ sản phẩm cao su, hàng máy móc điện tử.

Indonesia

Thặng dư thương mại của Indonesia với Mỹ chủ yếu nhờ việc xuất khẩu hàng may mặc, cao su và giày dép. Chiều ngược lại, Mỹ xuất khẩu máy bay, đậu tương và máy móc sang Indonesia.

Hai nước đã cuộc thảo luận thương mại gần nhất vào tháng 4/2016, liên quan đên việc giúp Indonesia cải thiện bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ, đề xuất hợp tác các lĩnh vực như kiểm soát đánh bắt hải sản trái phép

Philippines

Philippines dễ bị Mỹ đánh thuế biên giới (border tax), vì xuất khẩu của nước này phụ thuộc nhiều vào hàng điện tử và thiết bị sản xuất, vốn có thể dễ dàng bị thay thế bởi hàng hóa sản xuất tại Mỹ, theo Credit Suisse.

Gần đây, Tổng thống Rodrigo Duterte đã dành thời gian ưu tiên cho các chuyến công cán quanh châu Á để thúc đẩy thương mại, tìm kiếm cơ hội đầu tư, trong đó có chuyến thăm đến Trung Quốc.

Singapore

Singapore chịu thâm hụt lớn trong thương mại với Mỹ vì vị thế trung tâm tài chính châu Á của mình, với việc nhiều ngân hàng lớn, hãng tư vấn, các hãng luật và kế toán của Mỹ bán dịch vụ tại đây.

Ngoài ra, hãng hàng không Singapore Airlines mới đây lên kế hoạch đặt hàng lô máy bay thân rộng từ nhà sản xuất Boeing của Mỹ với trị giá 13,8 tỷ USD, tương đương với một phần tư kim ngạch thương mại hai chiều năm 2015 của hai nước.

Hong Kong

Hong Kong đang đặt mục tiêu để đạt được một thỏa thuận thương mại với ASEAN với các cuộc đàm phán bắt đầu từ hồi năm ngoái. Cũng là một trung tâm tài chính, Hong Kong là nơi có thâm hụt thương mại lớn nhất châu Á đối với Mỹ. Doanh số các dịch vụ mà các công ty Mỹ thu được khi hoạt động tại đây ở mức 33,8 tỷ USD vào năm 2013.

Qua phân tích trên có thể thấy Trung Quốc đang có nguy cơ cao nhất do gây ra giá trị thâm hụt quá lớn cho Mỹ. Đáng lo sau Trung Quốc có thể kể đến Hàn Quốc, nước duy nhất trong danh sách này có FTA với Mỹ. Và Trump rõ ràng không thích các FTA.

Nhật Bản tuy xếp thứ 2 về giá trị thâm hụt nhưng lại có được sự đảm bảo chính trị của Trump qua chuyến thăm gần nhất của ông Abe hôm 12/2.

Tương tự với Việt Nam, nước xếp thứ 3 về giá trị thâm hụt gây ra cho Mỹ. Các ngành chủ yếu gây ra sự thâm hụt này là may mặc và nội thất, trong khi đó ông Trump chủ yếu tấn công vào các ngành công nghiệp chế tạo hơn.

Tin mới lên