Một báo cáo nghiên cứu về ngành vui chơi có thưởng tại Việt Nam vừa được Viện khoa học xã hội Việt Nam công bố đã cho thấy người Việt rất… mê cờ bạc và đây là lý do tại sao nhiều người ủng hộ việc mở cửa đối với ngành công nghiệp casino, giữa lúc các nhà đầu tư nước ngoài cũng đang theo sát các diễn biến chính sách đối với lĩnh vực này.
Ngầm to hơn nổi
Theo báo cáo của Bộ Tài chính, kinh doanh vui chơi có thưởng hợp pháp đóng góp khá lớn cho ngân sách nhà nước. Chỉ riêng hoạt động kinh doanh xổ số, năm 2014 đạt doanh thu 64 nghìn tỷ đồng, nộp ngân sách đạt xấp xỉ 20 nghìn tỷ đồng. Đối với kinh doanh sòng bài, cũng theo báo cáo của Bộ Tài chính, doanh thu năm 2014 đạt 1.379 tỷ đồng, đóng góp cho ngân sách 336 tỷ đồng.
Trong khi đó, ở khu vực vui chơi có thưởng bất hợp pháp, theo báo cáo của Bộ Công an, hiện có hơn 200 chủ đề lớn tập trung tại 18 tỉnh, thành phố trọng điểm. Số tiền thu được của mỗi chủ đề này vào khoảng 500 triệu đến hàng tỷ đồng một ngày đêm.
Tổng quan các vụ án về cờ bạc cũng cho thấy, năm 2014, số người bị bắt giữ là 345 người với tổng số tiền thu được là gần 3 tỷ đồng và 6.700 đô la Mỹ. Năm 2014, Cục cảnh sát phòng chống tội phạm công nghệ cao (C50) và Cục cảnh sát hình sự (C45) đã triệt phá 10 đường dây đánh bạc trực tuyến với số lượng tiền đánh bạc lên tới hơn 10.000 tỷ đồng.
Bên cạnh đó, khảo sát ở Tây Ninh cũng cho thấy, trung bình mỗi ngày có khoảng 200 lượt người xuất cảnh sang Campuchia để chơi sòng bài, các ngày thứ Bảy hoặc Chủ nhật số lượng khoảng 700-800 lượt người. Doanh thu ngành sòng bài của Campuchia khoảng 250 triệu USD/năm và đa số người chơi là người Việt.
Từ các số liệu này, nhóm nghiên cứu cho rằng "cả khu vực vui chơi có thưởng hợp pháp và bất hợp pháp đều có quy mô khác lớn và tăng trưởng nhanh". Đặc biệt, đối với khu vực vui chơi có thưởng bất hợp pháp, cùng với việc xuất cảnh ra nước ngoài tham gia sòng bài và các hình thức cờ bạc, cá độ trực tuyến qua mạng internet, diễn biến ngày càng phức tạp và khó kiểm soát.
Hiện nay, có thể nói tình trạng "ngầm to hơn nổi" đã được khẳng định, và việc quản lý theo hình thức cấm đoán ngày càng trở nên thiếu hiệu quả, không ngăn chặn được các hoạt động vui chơi có thưởng bất hợp pháp, đồng thời cũng không giúp nhà nước thu ngân sách và hạn chế việc chảy máu ngoại tệ ra nước ngoài.
Mặt khác, do người Việt không được tham gia chơi trong sòng bài, không có cách nào thu được những giá trị kinh tế từ việc người Việt Nam chơi bài tại các sòng bài trong nước. Trong khi đó, người chơi Việt Nam đang tự do đánh bài tại các sòng bài Campuchia, đồng nghĩa với việc Việt Nam vẫn cần phải quản lý tất cả các tác động tiêu cực từ hoạt động sòng bài nhưng lại không thu lại được lợi ích.
Trên cơ sở phân tích tình hình chung, nhóm nghiên cứu cho rằng việc xây dựng và hoàn thiện khung pháp lý và cơ chế quản lý hoạt động kinh doanh trò chơi có thưởng là cần thiết, bao gồm cả quản lý những hình thức kinh doanh trò chơi có thưởng trực tuyến.
Bên cạnh đó, các "giải pháp kỹ thuật khác cũng được đề xuất như cần thành lập cơ quan chuyên trách nhằm quản lý các hoạt động vui chơi có thưởng và sòng bài; có thể thí điểm cho phép công dân Việt Nam vào chơi ở các khu phức hợp giải trí quy mô lớn; quy định người vào chơi phải là công dân phải từ 21 tuổi trở lên, chi tiêu tại sòng bài trong khả năng tài chính…
Cuộc đua thầm lặng
Cho đến nay, dự thảo mới nhất của nghị định về casino vẫn đang giữ nguyên quy định về số vốn cần đầu tư ban đầu là 4 tỷ USD. Mong muốn của nhà soạn thảo là để loại trừ các nhà đầu tư nhỏ, dành cơ hội cho những nhà đầu tư lớn, có tiềm năng và kinh nghiệm, đồng thời cũng là một ràng buộc về đầu tư dài hạn.
Tuy nhiên, theo ông Hà Tôn Vinh, một chuyên gia trong ngành casino, con số 4 tỷ USD thực ra là một yêu cầu khá chủ quan. Con số này được nêu ra từ mấy năm trước dựa vào kinh nghiệm của Chính phủ Singapore khi chọn 2 nhà đầu tư là Las Vegas Sands của Hoa Kỳ và Genting của Malaysia.
"Yêu cầu đầu tư tối thiểu ban đầu 4 tỷ USD vào một khu phức hợp ở Việt Nam nào đó, hoàn toàn khác xa với kinh nghiệm Singapore, Macau hay thậm chí ở Philippines, khi chưa có một nghiên cứu tính toán cụ thể gì, chắc chắn sẽ làm cho các nhà đầu tư ngần ngại và cao chạy xa bay", ông Hà Tôn Vinh phân tích.
Hai dự án có casino từng được cấp phép với "quy mô 4 tỷ USD" đều đã "bước chậm" trong thời gian qua. Tổ hợp Hồ Tràm ở Vũng Tàu được cấp phép với vốn đầu tư lên tới hơn 4 tỷ USD và nhà đầu tư từng kỳ vọng sẽ dễ dàng huy động vốn cho dự án này. Tuy nhiên, với việc Việt Nam chưa mở cửa cho người Việt vào chơi trong casino, thị trường vẫn bị bó hẹp và Hồ Tràm hiện vẫn đang phải đầu tư theo từng giai đoạn.
Tương tự, dự án tổ hợp nghỉ dưỡng Nam Hội An, được cấp phép cho VinaCapital từ năm 2010, cũng từng kỳ vọng sẽ nhanh chóng tạo ra một khu phức hợp có casino hiện đại tại Quảng Nam. Tuy nhiên, dự án đã bị đình trệ nhiều năm và hiện đang được tái khởi động với quy mô giai đoạn I chỉ là 500 triệu USD với sự tham gia của hai nhà đầu tư châu Á trong một liên doanh mới với VinaCapital.
Bài học từ Hồ Tràm và Nam Hội An khiến cho một dự án tham vọng khác là dự án tổ hợp nghỉ dưỡng có casino tại Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh cũng phải thay đổi cách huy động vốn. Một nhà đầu tư trong nước mới đây đã đề xuất rằng họ sẽ đầu tư toàn bộ hạ tầng cho dự án này, sau đó sẽ mời các nhà đầu tư casino vào đầu tư từng phần.
Như vậy, tổng vốn đầu tư của toàn dự án sẽ vẫn đảm bảo 4 tỷ USD, nhưng được chia nhỏ cho nhiều nhà đầu tư, trong khi vẫn đảm bảo quy mô và định hướng phát triển tổng thể.
Sau khi dự thảo nghị định mới về casino được công bố trong năm 2014, theo đó "người Việt Nam đủ 21 tuổi trở lên và có đầy đủ năng lực hành vi dân sự theo quy định của pháp luật Việt Nam được vào chơi tại các điểm kinh doanh casino", thị trường đã có những phản ứng khá tích cực. Ông Hà Tôn Vinh cho rằng đây có lẽ là một trong các điều khoản được các nhà đầu tư và người chơi Việt Nam mong chờ nhiều nhất, tuy vẫn chưa biết rõ Chính phủ sẽ quy định các điều kiện cụ thể thế nào.
Trong khi đó, ở góc độ nhà đầu tư, ông Don Lam, Tổng giám đốc điều hành của VinaCapital có cái nhìn khá lạc quan về tín hiệu mới này. Theo ông Don Lam, việc mở cửa thị trường casino, trong đó có việc cho phép người Việt vào chơi, sẽ góp phần thúc đẩy thị trường này phát triển một cách lành mạnh, đem lại nhiều lợi ích về kinh tế, xã hội.
"Với tư cách là nhà đầu tư nước ngoài, VinaCapital và các đối tác của mình rất ủng hộ những chủ trương của Chính phủ liên quan đến các hoạt động casino và tin rằng, những chính sách này sẽ thúc đẩy ngành kỹ nghệ này theo chiều hướng tính cực, đóng góp và ngân sách nhà nước và tạo công ăn việc làm,thu nhập ổn định cho số lượng lớn người lao động, tạo nên thương hiệu mạnh cho Việt Nam trên bản đồ du lịch thế giới".
