Diễn đàn VNF

'Thể chế là nền tảng quan trọng để có một 'đặc khu siêu hạng'

Hiện nay vẫn còn nhiều ý kiến cho rằng, Ban soạn thảo vẫn ôm đồm nhiều chính sách và chưa "vượt trội" so với các đặc khu kinh tế.

'Thể chế là nền tảng quan trọng để có một 'đặc khu siêu hạng'

Tìm mô hình đặc khu kinh tế đặc biệt phù hợp. Ảnh minh họa.

Rất nhiều chính sách phát triển kinh tế - xã hội "vượt trội" tại 3 đơn vị hành chính- kinh tế đặc biệt (Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh; Bắc Vân Phong, tỉnh Khánh Hòa và Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang) được nêu ra tại dự án Luật Đơn vị hành chính- Kinh tế đặc biệt sắp được Quốc hội thảo luận và cho ý kiến lần đầu, sau đó Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ hoàn thiện và trình vào kỳ họp lần sau. 

Tuy nhiên, hiện nay vẫn còn nhiều ý kiến cho rằng, Ban soạn thảo vẫn ôm đồm nhiều chính sách và chưa "vượt trội" so với các đặc khu kinh tế.

Ông Trần Duy Đông, Vụ trưởng Vụ Ban Quản lý các Khu kinh tế, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, tất cả các chính sách phát triển kinh tế - xã hội được quy định tại dự án Luật này đều "đặc biệt" khác với các luật hiện hành. Luật cũng quy định các cơ "chế đặc biệt" về hành chính khác các luật khác để đưa ra các chính sách này chính là Hiến pháp.

Theo quan điểm của TS. Võ Trí Thành, nguyên Phó Viện trưởng Viện Quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM), xây dựng cơ chế cho đặc khu cần cái nhìn rộng hơn, thoáng hơn để cạnh tranh với quốc tế. Dù đã phát triển chính sách về đặc khu trong nhiều năm nhưng hiện nay các nước vẫn tiếp tục thí điểm cơ chế mới nên không thể tránh các cơ chế mở.

"Tôi có cảm tưởng, chúng ta vẫn còn ôm đồm về chính sách, chưa xác định được rõ đâu là mô hình đặc khu cho phù hợp. Từ đó ảnh hưởng đến xây dựng chính sách và quy hoạch", ông Thành nói.

Về cơ chế chính sách đối với đất đai tại đặc khu kinh tế, GS Đặng Hùng Võ đề nghị, nhà nước thu hồi đất của dân cần đấu giá theo cơ chế thị trường và cho phép người Việt Nam thế chấp đất để vay vốn ở các tổ chức tín dụng nước ngoài.

"Chỉ khi pháp luật công bằng thì nhà đầu tư và người nước ngoài mới bình đẳng trong đầu tư vốn vào phát triển đặc khu", ông Võ chia sẻ.

Ngoài ra, liên quan đến thủ tục hành chính, GS Võ cho rằng, Việt Nam cần mạnh dạn áp dụng thủ tục hành chính điện tử một cửa nhằm tạo ra bước vượt lên đáng kể so với hành chính hiện nay.

Từ góc nhìn của một chuyên gia ngoại, ông Marcin Milosz, nhóm tư vấn Công ty TNHH Tư vấn Boston- The Boston Consulting Group (BCG) cho rằng, để thu hút được nhà đầu tư tư nhân trong và ngoài nước, ngoài việc đưa ra các chính sách phát triển kinh tế - xã hội phù hợp, cần đưa ra các giải pháp để thực thi chính sách đó; trong đó, để thực thi chính sách hiệu quả, cần sự phối hợp chặt chẽ từ cấp Trung ương và địa phương.

Đặc biệt, bên cạnh đưa ra các chính sách và giải pháp thực hiện chính sách, các Đơn vị hành chính - Kinh tế đặc biệt cần có vị trí chiến lược, đi cùng với đó là hệ thống cơ sở hạ tầng đầy đủ, phù hợp… mới tạo được sự "đột phá" trong thu hút đầu tư.

Ông Patrick Tay, chuyên gia tư vấn chính sách kinh tế đến từ Malaysia cũng đồng tình với quan điểm cho rằng khung khổ pháp lý cũng như chất lượng của định chế, thể chế là nền tảng quan trọng để Việt Nam có một "đặc khu siêu hạng". 

Tuy nhiên, cũng đừng vội đòi hỏi các đặc khu phải đạt được những thành công lâu dài trong thu hút đầu tư nước ngoài, vì không có gì đảm bảo các chính sách đưa ra hôm nay sẽ luôn phù hợp cho những năm tiếp theo.

Tin mới lên