Thuế theo tỷ lệ (proportional taxation) là cơ cấu thuế trong đó thuế được đánh theo thuế suất không thay đổi khi thu nhập tăng, chẳng hạn thuế thu nhập tỷ lệ bằng 10% được áp dụng cho mức thu nhập nhập hiện tại và bất cứ khoản thu nhập tăng thêm nào. Trong chế độ thuế này, người có thu nhập thấp và thu nhập cao phải nộp thuế bằng một tỷ lệ trong thu nhập như nhau.
(Tài liệu tham khảo: Nguyễn Văn Ngọc, Từ điển Kinh tế học, Đại học Kinh tế Quốc dân)
Thuế tính theo tỷ lệ là một loại thuế lũy thoái vì thuế suất không tăng khi số thu nhập chịu thuế tăng lên, gây gánh nặng tài chính cao hơn cho các cá nhân có thu nhập thấp. Thuế được cho là có tính lỹ thoái nếu thuế mang tác động trung bình ít hơn đối với các cá nhân hoặc doanh nghiệp có thu nhập cao hơn.
Những người phản đối thuế theo tỷ lệ nói rằng người có thu nhập cao hơn phải trả phần trăm cao hơn so với người nộp thuế nghèo hơn. Họ nhận thấy hệ thống thuế này như đặt gánh nặng đáng kể cho người có thu nhập trung bình và cho rằng họ phải gánh vác một phần lớn chi tiêu của chính phủ. Trong khi tỷ lệ phần trăm của thuế là như nhau, có thể được coi là công bằng, thì ảnh hưởng sau thuế đối với người có thu nhập thấp là nặng nề hơn so với người có thu nhập cao.
Những người ủng hộ thuế tỷ lệ lại cho rằng chúng có lợi. Hệ thống thuế này khuyến khích tăng trưởng kinh tế khi các cá nhân và doanh nghiệp tìm kiếm thu nhập cao hơn mà không bị phạt tiền cao hơn, giống trường hợp trong hệ thống thuế lũy tiến. Ngoài ra, một hệ thống thuế theo tỷ lệ dễ hiểu và được áp dụng trong thực tế, vì không có vấn đề gì phải xem về thuế suất.
Để hiểu một hệ thống thuế theo tỷ lệ, điều quan trọng là phải xem xét nó định nghĩa thu nhập như thế nào. Nếu một hệ thống có các khoản khấu trừ rộng rãi, thì những người có thu nhập thấp có thể được miễn thuế, do đó loại trừ, ít nhất là một phần khía cạnh lũy thoái của thuế.
