Tính phi kinh tế quy mô (diseconomies of scale) là sự gia tăng có thể xảy ra của đơn phí hay chi phí bình quân dài hạn khi quy mô sản lượng của doanh nghiệp tăng quá một điểm găng nào đó. Khi sản lượng tăng, ban đầu chi phí bình quân dài hạn có thể giảm xuống, phản ánh sự hiện diện của kinh tế quy mô, nhưng sau một điểm nào đó, chi phí bình quân dài hạn bắt đầu tăng như trong hình.
Hình. Tính phi kinh tế quy mô: Khi sản lượng vượt quá điểm Y, công ty vấp phải tình trạng phi kinh tế quy mô, chi phí tăng khi sản lượng tăng
Nguồn gốc được nhắc tới nhiều nhất của tình trạng phi kinh tế quy mô như thế là những khó khăn trong quản lý và hành chính nảy sinh từ việc kiểm soát và phối hợp các hoạt động có quy mô lớn, cũng như những vấn đề về quan hệ lao động trong các nhà máy lớn.
(Tài liệu tham khảo: Nguyễn Văn Ngọc, Từ điển Kinh tế học, Đại học Kinh tế Quốc dân)
Tính phi kinh tế quy mô có thể xảy ra vì nhiều lý do, nhưng tổng thể, chúng phát sinh do những khó khăn trong việc quản lý lực lượng lao động lớn hơn. Một số vấn đề có thể được xác định trong tính phi kinh tế quy mô. Đầu tiên, giao tiếp trở nên kém hiệu quả. Khi một doanh nghiệp mở rộng, giao tiếp giữa các phòng ban khác nhau trở nên khó khăn hơn. Nhân viên có thể không có hướng dẫn hoặc kỳ vọng rõ ràng từ quản lý. Trong một số trường hợp, giao tiếp bằng văn bản trở nên phổ biến hơn các cuộc họp mặt trực tiếp, điều này có thể dẫn đến sự phản hồi ít hơn hoặc thậm chí sự hiểu nhầm của nhân viên về các yêu cầu của cấp trên. Một nhược điểm khác đối với tính phi kinh tế quy mô là động lực. Các doanh nghiệp lớn hơn có thể tách biệt với nhân viên và khiến họ cảm thấy ít được đánh giá cao và trân trọng hơn, điều này có thể dẫn đến giảm năng suất lao động.
