TS Cấn Văn Lực: Lãi suất không phải là điểm nghẽn của kinh tế tư nhân

Theo TS Cấn Văn Lực, lãi suất cho vay của Việt Nam không hề cao như nhiều người vẫn tưởng. "Chúng tôi tính lãi suất thực cho vay của nền kinh tế trong giai đoạn 2012 – 2016 là 4,95% (sau khi đã trừ đi lạm phát). Với mức này, chúng ta thấp hơn Indonesia (5,5%), Ấn Độ (5,7%), các nước thu nhập trung bình thấp (7%) và chỉ cao hơn Philippines, Malaysia (4 – 4,3%), Trung Quốc (4,5%). Như vậy nước ta ở mức trung bình về chi phí tài chính".

Giải thích vì sao mặt bằng lãi suất hiện nay khó hạ, TS Lực cho rằng có 4 nguyên nhân gồm: lạm phát, chi phí hoạt động của nền kinh tế cao, nợ xấu lớn và không hạ được độ rủi ro. "Chúng ta đi vay nước ngoài, lãi suất vay trung – dài hạn USD không dưới 5%. Hồi năm 2015, Vietinbank đi vay, lãi suất là 6,95%. Bây giờ chúng tôi phát hành trái phiếu ra nước ngoài cũng vậy, lãi suất độ 6 – 7%, bởi dưới con mắt của các nhà đầu tư nước ngoài, chúng ta cực kì rủi ro", TS Lực nói.

Do vậy, TS Lực cho rằng việc kiến nghị Chính phủ giảm lãi suất để hỗ trợ doanh nghiệp là đánh không trúng vấn đề. Điểm nghẽn chính hiện nay phải là chi phí không chính thức quá cao, lên tới 12% doanh thu của doanh nghiệp.

Chi phí không chính thức đang là gánh nặng của kinh tế tư nhân

Theo báo cáo CPI-2016 của VCCI, trung bình có khoảng 66% doanh nghiệp cho biết thường xuyên chi trả các khoản không chính thức (cao hơn từ 12 – 15 điểm % so với giai đoạn 2008 – 2013) và chúng chiếm tới hơn 10% tổng doanh thu của doanh nghiệp (cao hơn mức 6 – 8% giai đoạn 5 năm kể từ 2014 trở về trước).

Báo cáo "Đánh giá cải cách thủ tục hành chính Hải quan, mức độ hài lòng của doanh nghiệp năm 2016" do VCCI thực hiện mới đây cũng cho thấy có tới 31% số doanh nghiệp nói rằng phải trả chi phí không chính thức trong quá trình thực hiện thủ tục hành chính hải quan. So với kết quả điều tra năm 2015, tỷ lệ chi trả chi phí không chính thức năm 2016 đã tăng từ 28% lên 31%.

Đáng chú ý, theo VCCI, trong số các doanh nghiệp đã đưa qua và các chi phí trong đợt thanh – kiểm tra trong năm 2016, chỉ 8% doanh nghiệp bị cán bộ thanh tra đòi hỏi, còn có tới 44% là chủ động đưa biếu.

59% doanh nghiệp tin rằng việc chủ động đưa quà cáp – dù không bị đòi hỏi – là luật bất thành văn. 80% doanh nghiệp trả lời việc đưa quà là nhằm tạo lập mối quan hệ, như một "hợp đồng bảo hiểm" cho việc giải quyết những rắc rối về sau.

"Có một vấn đề là vì sao kinh tế tư nhân không phát triển được, hay như một số người nói là không chịu phát triển. Tôi cho rằng họ rất muốn nhưng không phát triển được do gặp quá nhiều rào cản, một trong số đó là chi phí không chính thức quá cao", TS Cấn Văn Lực nói.