Công ty Chứng khoán Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam (VCBS) vừa công bố Báo cáo triển vọng 2017, theo đó, VCBS cho rằng mặt bằng lãi suất sẽ tăng dù Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vẫn duy trì định hướng lãi suất thấp để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế cho năm 2017.
Theo VCBS, lãi suất huy động năm 2017 sẽ chịu áp lực từ 2 yếu tố quan trọng. Đầu tiên là lạm phát được kỳ vọng sẽ tăng dần khi giá hàng hóa, nguyên liệu cơ bản đã tạo đáy và đi lên từ năm 2016.
Yếu tố gây áp lực thứ hai là nhu cầu tăng lãi suất huy động để đảm bảo chỉ tiêu an toàn sau thông tư 06 của các ngân hàng. Tính đến hết quý III/2016, tại nhiều ngân hàng, tỷ lệ dư nợ cho vay so với tổng tiền gửi (LDR) vẫn vượt quá 80% theo quy định như VIB (89%), TPBank (83%), SHB (83%), VietinBank (96%), BIDV (90%), VietABank (87%)…; tỷ lệ dư nợ trung và dài hạn trên tổng dư nợ tín dụng cao hơn 50% như trường hợp của Eximbank (65%), Maritime Bank (70%), Sacombank (62%), Techcombank (70%), VPBank (74%)…
Theo nhận định của phía VCBS, trước áp lực tăng lãi suất huy động như trên, lãi suất cho vay khó có thể giảm theo mục tiêu của NHNN. VCBS cũng lưu ý rằng chênh lệch giữa lãi suất cho vay và lãi suất huy động tại các ngân hàng đã giảm rất mạnh trong khoảng 3 năm trở lại đây và thấp hơn khá nhiều so với các nước trong khu vực. Chênh lệch giữa lãi suất huy động và lãi suất cho vay càng nhỏ, các ngân hàng có biên lợi nhuận càng mỏng nên càng ít động lực để giảm lãi suất cho vay.
Cũng trong Báo cáo triển vọng 2017, VCBS nhận định tăng trưởng tín dụng và chi phí vốn có thể ảnh hưởng do áp lực thí điểm Basel II. Theo đó, để đảm bảo hệ số an toàn vốn tối thiếu (CAR) theo quy định, các ngân hàng có thể hạn chế tín dụng và đẩy mạnh tăng vốn, từ đó, gây áp lực lên chi phí vốn.
VCBS tính toán, để tạo ra mức tăng 1% hệ số CAR, các ngân hàng cần huy động thêm 10-15% vốn tự có, cho thấy áp lực cho vấn đề tăng vốn trong năm 2017 là rất lớn, trong khi các phương án tăng vốn còn gặp nhiều khó khăn. Vì vậy, huy động vốn bằng trái phiếu cấp 2 và hạn chế tín dụng sẽ tiếp tục là các phương án chính được sử dụng trong năm 2017. Từ đó, một mặt, chi phí vốn tăng trên toàn hệ thống, mặt khác, tín dụng hạn chế ảnh hưởng tiêu cực đến tăng trưởng toàn ngành.
Trên cơ sở trên, VCBS dự báo tăng trưởng tín dụng giảm trong năm 2017, ước đạt 16%, so với kế hoạch 2016 là 18%.
Một vấn đề cũng rất nhức nhối trong năm 2016 là vấn đề xử lý nợ xấu. VCBS đánh giá, quá trình giải quyết nợ xấu đã kéo dài trong nhiều năm mà chưa có biện pháp triệt để. Theo VCBS, nếu tiếp tục biện pháp trích lập dự phòng khoảng 80 – 90 nghìn tỷ đồng/năm thì phải 6 – 7 năm nữa, số dư nợ xấu hiện tại mới xử lý xong.
Đáng chú ý, qua theo dõi, nợ xấu tại 7 ngân hàng đang chiếm tới trên 50% tổng nợ xấu toàn hệ thống. VCBS cho rằng, đây là môi trường thích hợp để NHNN áp dụng các chế tài riêng, thay vì duy trì nguồn ngân sách hạn hẹp hiện tại để hỗ trợ (và đem lại hiệu quả hạn chế như đã thực hiện trong 4 năm vừa qua).
Về triển vọng ngành ngân hàng, VCBS đánh giá ngành ngân hàng năm 2017 tuy còn nhiều thách thức nhưng cơ hội vẫn có từ các ngân hàng riêng đã xử lý nợ xấu tốt trong quá khứ và có triển vọng tăng trưởng cao.
