Báo cáo bổ sung giải trình dự thảo kế hoạch 5 năm 2016-2020 và kế hoạch 2016 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư mới đây đã đánh giá tác động tích cực và tiêu cực của những điều chỉnh nền kinh tế của Trung Quốc đối với nước ta.
Bộ Kế hoạch và đầu tư cho rằng: Những thay đổi lớn của nền kinh tế Trung Quốc thời gian qua, như: sự phá giá đồng Nhân dân tệ và sự suy giảm tăng trưởng của nền kinh tế Trung Quốc đã có tác động nhất định đến nền kinh tế nước ta.
Tác động ấy được cơ quan này nhìn nhận ở cả hai chiều là tích cực và tiêu cực.
Một trong những mặt tích cực là việc đồng Nhân dân tệ mất giá có tác động tích cực làm giảm chi phí đầu vào nhập khẩu từ Trung Quốc, nhờ đó sản xuất trong nước có điều kiện hạ giá thành, tăng khả năng cạnh tranh của sản phẩm, góp phần thúc đẩy sản xuất phát triển và tăng trưởng kinh tế.
Ngoài ra, kinh tế Trung Quốc suy giảm sẽ khiến cho các nhà đầu tư tư nước ngoài đánh giá lại cơ hội đầu tư và chuyển hướng sang các thị trường có tiềm năng tăng trưởng cao hơn như Việt Nam.
"Dòng vốn FDI đã vào Trung Quốc cũng có thể sẽ dịch chuyển sang Việt Nam để tận dụng tiềm năng tăng trưởng cao, giá nhân công rẻ hơn và nhiều cơ hội đang mở ra trước mắt khi Việt Nam chuẩn bị ký kết Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP)." – Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhận định.
Dòng vốn đầu tư gián tiếp vào Việt Nam cũng có thể có ảnh hưởng tích cực từ diễn biến trên thị trường chứng khoán Trung Quốc. Những biến động của thị trường chứng khoán Trung Quốc mới đây có thể dẫn đến sự chuyển đổi danh mục đầu tư của các nhà đầu tư Trung Quốc và các nhà đầu tư quốc tế trên thị trường chứng khoán Trung Quốc.
Theo đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng một phần dòng vốn đầu tư tại thị trường chứng khoán Trung Quốc có thể chuyển hướng sang các thị trường chứng khoán khác, trong đó có Việt Nam nhằm tìm kiếm một thị trường thay thế khác an toàn hơn và cũng có tiềm năng tăng trưởng tương đối tốt.
Ngoài một vài điểm tích cực, việc kinh tế Trung Quốc suy giảm cũng ảnh hưởng tiêu cực đến Việt Nam. Một trong những mặt chịu tác động nặng nhất là xuất khẩu.
Kinh tế Trung Quốc suy giảm sẽ khiến nhu cầu nhập khẩu hàng hóa vào Trung Quốc giảm, xuất khẩu của nước ta sang Trung Quốc sẽ khó khăn hơn. Trong khi đó, hàng Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc chủ yếu là các mặt hàng nông sản và nguyên liệu khoáng sản.
"Đây là một bất lợi lớn đối với hàng hóa của Việt Nam, nhất là mặt hàng nông sản do mặt hàng này khó chuyển dịch thị trường nếu không xuất khẩu vào thị trường Trung Quốc. Do đó sẽ tác động tiêu cực tới ngành nông nghiệp và thu nhập của nông dân" – Bộ Kế hoạch và Đầu tư lưu ý.
Bên cạnh đó, suy giảm tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc có thể dẫn đến nhu cầu tiêu thụ dầu của nước này sẽ giảm mạnh. Đồng thời, tăng trưởng của Trung Quốc chậm lại cũng gián tiếp tác động làm giảm tăng trưởng và thương mại toàn cầu; qua đó tạo sức ép làm giảm giá dầu thô.
Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhận định: Đối với nước ta, tuy giá dầu giảm tạo điều kiện giảm chi phí sản xuất trong nước và thúc đẩy tiêu dùng song sẽ tiếp tục tác động tiêu cực đến thu ngân sách nhà nước từ dầu thô và từ hoạt động xuất nhập khẩu.
