Theo dữ liệu được thu thập bởi ADB, trong 6 tháng đầu năm 2022, nền kinh tế Việt Nam phục hồi nhanh hơn nhiều so với dự kiến. Tăng trưởng đạt mức 7,7% trong quý II và đạt mức tăng bình quân 6,4% trong 6 tháng đầu năm, cao hơn so với cùng kỳ năm 2021 và 2020, nhưng vẫn thấp hơn mức 6,8% trong năm 2019 trước đại dịch.
Nhìn chung, trong nửa đầu năm 2022, thành phần kinh tế công nghiệp giảm nhẹ từ mức 8,5% trong 6 tháng đầu năm 2021 xuống 7,7% trong cùng kỳ năm 2022 do ảnh hưởng bởi giá nguyên liệu đầu vào cao, đóng góp 2,3 điểm phần trăm vào tốc độ tăng trưởng GDP chung. Giá nguyên liệu đầu vào cao trên toàn cầu cũng làm giảm tăng trưởng nông nghiệp trong 6 tháng đầu năm xuống còn 2,8% từ mức 3,8% của cùng kỳ năm trước.
Trái lại, tăng trưởng khu vực dịch vụ phục hồi trở lại đạt mức 6,6% từ 3,9% trong cùng kỳ năm 2021 nhờ lượng khách du lịch trong nước tăng mạnh lên 60,8 triệu lượt khách, cao hơn 1,9 lần so với 6 tháng đầu năm 2021 và gấp 1,3 lần so với con số trước đại dịch Covid-19.
Lĩnh vực hàng hóa và dịch vụ tăng 6,1% từ mức 3,6%, nâng mức tăng chi tiêu tiêu dùng lên 6,5%. Kinh tế phục hồi thúc đẩy doanh số bán lẻ, tăng 65,9% trong tháng 8 so với cùng kỳ năm trước; doanh thu bán lẻ 8 tháng đầu năm tăng 20,6%.
Ông Andrew Jeffries, Giám đốc quốc gia ADB tại Việt Nam nhận định: “Nền kinh tế Việt Nam đã phục hồi nhanh hơn dự kiến trong nửa đầu năm 2022, và tiếp tục tăng trưởng trong bối cảnh môi trường toàn cầu có nhiều thách thức. Kinh tế phục hồi ổn định nhờ các cân đối kinh tế mạnh, được hỗ trợ bởi sự phục hồi nhanh hơn dự kiến của ngành sản xuất chế biến chế tạo và dịch vụ”.
Theo ADB, kinh tế Việt Nam dự kiến sẽ tiếp tục phục hồi trong 6 tháng cuối năm 2022 nhờ những cân đối vĩ mô vững mạnh, chính sách tiền tệ linh hoạt và sự phục hồi nhanh hơn dự kiến của ngành chế biến chế tạo, dịch vụ và tiêu dùng nội địa từ tháng 7 đến tháng 12.
Trong báo cáo mới nhất, ADB dự báo tăng trưởng Việt Nam là 6,5% trong năm 2022, giữ nguyên mức đã được dự báo trong Báo cáo Triển vọng Phát triển châu Á (ADO) 2022 được công bố hồi tháng 4. ADB cũng giữ nguyên mức dự báo tăng trưởng 6,7% cho Việt Nam trong năm 2023.
Mức tăng trưởng 6,5% của Việt Nam là mức dự báo cao nhất trong số các quốc gia Đông Nam Á, theo báo cáo cập nhật ngày 21/9 của ADB. Quốc gia Đông Nam Á duy nhất có tăng trưởng cùng mức với Việt Nam là Philipines, được ADB tăng dự báo tăng trưởng từ mức 6,0% hồi tháng 4 lên 6,5%.
Ngân hàng này cũng tăng dự báo tăng trưởng chung khu vực ASEAN từ 4,9% hồi tháng 4 lên 5,1%, đồng thời tăng dự báo khu vực Caucasus – Trung Á từ 3,6% lên 3,9%. Trong khi đó, 2 khu vực châu Á bị hạ dự báo tăng trưởng là Đông và Nam Á. Các quốc gia châu Á đang phát triển cũng bị hạ dự báo tăng trưởng từ mức 5,2% xuống 4,3% cho năm 2022, và từ 5,3% xuống 4,9% cho năm 2023.
Tình trạng thiếu lương thực và sự hồi phục của chuỗi cung ứng lương thực toàn cầu sẽ đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp trong năm nay. Tuy nhiên, dự báo tăng trưởng nông nghiệp được điều chỉnh xuống 3,0% từ mức dự báo 3,5% trước đó do chi phí đầu vào cao có thể hạn chế tăng trưởng của ngành.
Dự báo tăng trưởng công nghiệp giảm từ 9,5% xuống 8,5%, nhưng triển vọng công nghiệp vẫn có xu hướng đi lên do giải ngân vốn FDI mạnh mẽ trong khu vực này. Đi lại trong nước trở lại bình thường và việc dỡ bỏ các hạn chế đi lại do dịch Covid-19 đối với du khách nước ngoài sẽ hỗ trợ sự phục hồi của du lịch trong 6 tháng cuối năm và du lịch sẽ tăng trưởng cao hơn mức dự kiến hồi tháng 4. Điều này thúc đẩy tăng trưởng khu vực dịch vụ, điều chỉnh từ mức 5,5% trước đó lên 6,6% cho năm 2022. Tuy nhiên, dự báo này vẫn thấp hơn mức tăng trưởng dịch vụ 7,3% trong năm 2019 trước đại dịch.
Theo ADB, cầu trên thị trường thế giới yếu hơn nên xuất khẩu chậm lại. Tiền đồng giảm giá làm giá trị hàng nhập khẩu đắt hơn hàng xuất khẩu, dự kiến sẽ dẫn đến thâm hụt thương mại trong năm 2022. Lạm phát toàn cầu cao, mặc dù đang dần chậm lại, và các điều kiện tài chính thắt chặt sẽ tiếp tục làm giảm kiều hối. Do tất cả những nguyên nhân này, cán cân vãng lai dự báo sẽ thâm hụt 1,5% GDP trong năm nay; và thâm hụt ở mức 1,7% GDP trong năm 2023 do kỳ vọng tăng trưởng toàn cầu yếu đi.
Tổng đầu tư dự kiến sẽ tăng trong năm nay. Mặc dù căng thẳng về địa-chính trị toàn cầu và các điều kiện tài chính thắt chặt tiếp tục hạn chế dòng vốn FDI chảy vào trong năm 2022, nhưng giải ngân vốn FDI sẽ tăng mạnh do các nhà đầu tư nước ngoài vẫn tiếp tục tin tưởng, đồng thời hoạt động kinh doanh tại Việt Nam trở nên dễ dàng hơn, Ngân hàng phát triển châu Á nhận định.
Việc Chính phủ quyết liệt thúc đẩy giải ngân đầu tư công, gồm cả thực hiện Chương trình Phục hồi và Phát triển Kinh tế, sẽ bù đắp xuất khẩu giảm sút do ảnh hưởng của cầu trên thị trường thế giới đang yếu đi. NHNN tiếp tục theo đuổi chính sách tiền tệ linh hoạt và thận trọng bằng cách giữ nguyên các mức lãi suất chính sách. NHNN cũng sẽ mở rộng thực hiện chương trình hỗ trợ lãi suất để cho vay với chi phí thấp cho nền kinh tế.
Bội chi ngân sách dự báo sẽ tăng lên mức 4% GDP trong năm nay do tiếp tục thực hiện các biện pháp kiểm soát giá cả, cắt giảm thuế, hỗ trợ ngân sách theo mục tiêu, chi tiêu cho an sinh xã hội, y tế và tiêm chủng Covid-19. Tuy nhiên, nợ công được kiểm soát tốt nên còn đủ dư địa tài khóa.
Theo ước tính, nợ công ở mức 43,1% GDP trong năm 2021, thấp hơn so với mức luật định 60%. Nợ nước ngoài của quốc gia được dự báo là 38,4% GDP, nằm trong giới hạn luật định là 45,0%. Vị thế tài khóa vững chắc và nợ công thấp đã hỗ trợ đáng kể cho sự phục hồi kinh tế mạnh mẽ của Việt Nam, trong bối cảnh lạm phát toàn cầu và lãi suất tăng lên.
Chính sách tiền tệ thận trọng của Việt Nam và thực hiện hiệu quả các biện pháp kiểm soát giá xăng dầu, điện, thực phẩm, y tế và giáo dục sẽ góp phần kiềm chế lạm phát ở mức 3,8% trong năm 2022 và 4,0% trong năm 2023, tương tự như dự báo trong ADO 2022 hồi tháng 4.
Các chuyên gia kinh tế ADB nhận định triển vọng kinh tế Việt nam sẽ đối mặt với những rủi ro ngày càng tăng do ảnh hưởng từ suy thoái kinh tế toàn cầu, lạm phát tăng cao tại Mỹ và Liên minh châu Âu làm gia tăng áp lực lạm phát trong nước, và tình trạng thiếu hụt lao động dự kiến sẽ tác động tới sự phục hồi của các ngành dịch vụ - sản xuất hàng xuất khẩu.
Việc các ngân hàng trung ương trên thế giới thắt chặt điều kiện tài chính cũng có tác động xấu với điều kiện kinh tế tài chính Việt Nam, theo Chuyên gia Kinh tế trưởng của ADB tại Việt Nam Nguyễn Minh Cường.
Ngoài ra, các yếu tố khó kiểm soát như tình hình bùng dịch Covid-19 và khả năng xảy ra một đợt tăng giá dầu, cũng được dự báo sẽ mang lại những hệ quả khó đong đếm trong triển vọng phát triển kinh tế Việt Nam.
Một yếu tố trong nước đang hiện hữu gây trở ngại cho phát triển kinh tế là việc chậm thực hiện đầu tư công và các khoản chi xã hội. ADB nhận định đây là sự chậm trễ có tính hệ thống đã tồn tại từ đầu năm nay và sẽ làm giảm tốc độ tăng trưởng kinh tế Việt Nam nếu không được giải quyết nhanh chóng.
Xem thêm >> ADB: Việt Nam đang tập trung các yếu tố để tạo ra kỳ lân thế hệ tiếp theo
