Dịch Covid-19 đã buộc các nhà hoạch định chính sách Việt Nam cũng như trên thế giới phải lựa chọn giữa bảo vệ sức khỏe cộng đồng và sức khỏe nền kinh tế.
Và hầu hết các chính phủ đã ưu tiên sức khỏe cộng đồng hơn sức khỏe nền kinh tế kể từ khi dịch Covid-19 xuất hiện. Tuy nhiên tuần trước, một số quốc gia ở Châu Âu đã bắt mở cửa lại nền kinh tế và Tổng thống Donald Trump cũng đã đề xuất các hướng dẫn để tái khởi động kinh tế Mỹ.
Dù hiểu rằng việc mở lại nền kinh tế có thể làm tăng số ca nhiễm Covid-19, nhưng mặt khác các chính phủ cũng e ngại rằng phong tỏa kéo dài thậm chí còn khiến cho công dân của họ lao đao hơn cả việc đương đầu với Covid-19.
Trên thực tế các chính phủ đôi khi bị buộc phải chấp nhận rủi ro với số ít để mang lại lợi ích lớn hơn cho toàn xã hội. Các nhà kinh tế gọi sự lựa chọn khó khăn này là một “Faustian Bargain” (thỏa thuận với quỷ).
Ví dụ, số người có khả năng tử vong trong các vụ tai nạn ô tô ở Mỹ trong năm nay cao gần bằng số ca tử vong dự kiến do Covid-19 ở Mỹ trong năm nay. Thử hình dung chính phủ Mỹ có thể ngăn chặn gần như tất cả số ca tử vong do tai nạn ô tô bằng cách áp đặt giới hạn tốc độ 40km trên toàn quốc. Tuy nhiên trên thực tế giới hạn tốc độ ở Mỹ cao hơn 40km vì các nhà lãnh đạo Mỹ đã đưa ra lựa chọn khó khăn – “Faustian Bargain”, để đổi lấy lợi ích lớn hơn cho xã hội từ việc tăng tốc độ di chuyển - và từ đó tăng năng suất di chuyển cho hàng hóa và con người.
Tương tự như vậy, tại Việt Nam, số ca tử vong do tai nạn giao thông gần như chắc chắn sẽ cao hơn nhiều so với số ca tử vong do Covid-19 vì Việt Nam là một trong những nước có tỷ lệ tử vong do tai nạn giao thông cao nhất thế giới.
Trong khi đó, Việt Nam lại có tỷ lệ tử vong do Covid-19 thấp nhất thế giới. Việc không áp dụng giới hạn tốc độ thấp ở Việt Nam cho thấy Chính phủ cũng đã phải đặt lợi ích cho toàn xã hội lên trên.
Và bây giờ, chính phủ hiện đang có lựa chọn khó khăn trong việc cân bằng giữa thiệt hại kinh tế khi tiếp tục cách ly xã hội, so với chi phí y tế tiềm ẩn khi tái khởi động nền kinh tế trong tình hình dịch bệnh hiện nay.
Quý độc giả có xem toàn văn Báo cáo tái khởi động nền kinh tế do nhóm nghiên cứu kinh tế của tập đoàn VinaCapital thực hiện tại đây.
