Theo Bộ trưởng Tài chính Nga, kế hoạch này sẽ cho phép Moscow thanh toán cho các trái chủ trong khi bỏ qua cơ sở hạ tầng thanh toán của phương Tây.
Động thái mới của Nga diễn ra vài ngày sau khi Washington quyết định không gia hạn giấy phép miễn trừ, cho phép Nga thanh toán ngoại tệ cho các chủ nợ Mỹ và tránh việc bị đánh giá là vỡ nợ trên danh nghĩa.
Động thái đó của Bộ Tài chính Mỹ được cho là đã đẩy Nga tiến gần hơn đến việc vỡ nợ bằng đồng nội tệ. Các chủ sở hữu trái phiếu nước ngoài hiện đang chờ đợi hai khoản thanh toán phiếu giảm giá đã đến hạn vào tuần trước nhưng có thời gian ân hạn 30 ngày.
Trước các thông tin về việc Moscow có thể bị đánh giá vỡ nợ, Nga cho biết nước này có đủ tiền mặt và sẵn sàng thực hiện các nghĩa vụ tài chính, từ chối mọi cuộc nói chuyện về việc vỡ nợ. Bộ trưởng Tài chính Anton Siluanov hôm 30/5 cho biết Moscow sẽ tiếp tục thanh toán các khoản nợ nước ngoài bằng đồng ruble.
Nhưng để các chủ sở hữu trái phiếu nước ngoài nhận được các khoản thanh toán bằng ngoại tệ của Nga, họ sẽ phải mở tài khoản đồng ruble và ngoại tệ cứng tại một ngân hàng của Nga, ông Siluanov nói với tờ Vedomosti.
Cơ chế thanh toán này tương tự với cách Nga đã dùng để nhận thanh toán tiền khí đốt bằng ruble từ các nước phương Tây. Cụ thể, Nga đã đề nghị các khách hàng nhận khí đốt tự nhiên của mình thiết lập tài khoản bằng USD hoặc EUR tại ngân hàng lớn thứ ba của Nga, Gazprombank, sau đó là tài khoản thứ hai bằng đồng ruble. Nhà nhập khẩu sẽ thanh toán hóa đơn xăng bằng EUR/USD và chỉ đạo ngân hàng đổi tiền lấy ruble.
Hệ thống này được thành lập theo lệnh của Tổng thống Nga Vladimir Putin và nhằm mục đích tránh rủi ro thanh toán khí đốt bị đóng băng như một phần của các lệnh trừng phạt của phương Tây đối với Nga vì chiến dịch quân sự ở Ukraine.
Giải thích về cơ chế thanh toán nợ mới, Bộ trưởng Tài chính Nga cho biết: "Cơ chế thanh toán trái phiếu sẽ hoạt động theo cách tương tự cách thanh toán năng lượng bằng ruble, chỉ theo hướng khác".
Theo chia sẻ của ông Siluanov với tờ Vedomosti, số tiền trả nợ sẽ được chuyển qua Trung tâm Lưu ký Thanh toán Quốc gia (NSD) của Nga.
Không giống như nhiều tổ chức tài chính của Nga, NSD không bị phương Tây trừng phạt. Ông Siluanov cho biết sẽ không có giới hạn về việc chuyển đổi đồng ruble sang các loại tiền tệ khác và kế hoạch này sẽ sớm được chính phủ xem xét.
Trong một cuộc họp với các phóng viên, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov đã tán thành kế hoạch của ông Siluanov nhưng cho biết Bộ Tài chính sẽ tham khảo ý kiến của các trái chủ trước khi giới thiệu nó.
"Chúng tôi có tiền và sẵn sàng trả nợ, bằng đồng ruble hoặc theo một chương trình thuận tiện nhất cho các trái chủ. Mọi thứ sẽ phụ thuộc vào những mối liên hệ đó", ông Peskov nói.
Trước thông tin về cơ chế thanh toán mới, Bộ Tài chính Nga không đưa ra bình luận. Tuy nhiên, một nguồn tin của Reuters cho biết Moscow có kế hoạch trình bày kế hoạch này cho các nhà đầu tư trước khi các khoản thanh toán tiếp theo, cho 2 trái phiếu, sẽ đến hạn vào ngày 23/6.
Mặc dù cơ chế mới được đánh giá là khả thi, tuy nhiên, các chuyên gia kinh tế đánh giá cách này không giúp Nga tránh khỏi việc bị đánh giá là vỡ nợ. Bởi lẽ, dù phía Nga có thanh toán thì các chủ nợ Mỹ đã bị cấm chấp nhận các khoản thanh toán nợ của Nga.
Một nhà đầu tư có trụ sở tại châu Âu cho biết: “Cơ chế mới khả thi từ quan điểm pháp lý như một cách để trả tiền cho các trái chủ, nhưng không phải là một cách để tránh sự kiện vỡ nợ”.
"Về mặt pháp lý thì điều đó có vẻ khả thi, nhưng tôi không nghĩ mọi người sẽ đón nhận nó", một trái chủ ở châu Âu nói và gọi kế hoạch thanh toán là một "vùng xám khó khăn". "Thực tế là đối với một quỹ toàn cầu nắm giữ cả hoạt động kinh doanh ở Mỹ và châu Âu sẽ rất khó để chấp nhận cơ chế này”, người này cho biết.
Tuy nhiên, ngoại trừ Mỹ, các nhà đầu tư ở Liên minh châu Âu vẫn có thể nhận được các khoản thanh toán của Moscow. Theo Zia Ullah, đối tác và người đứng đầu bộ phận điều tra và tội phạm doanh nghiệp tại công ty luật Eversheds Sutherland cho biết, "trừ khi một ngân hàng bị đóng băng tài sản có liên quan đến chuỗi thanh toán".
Xem thêm >> Sau chuỗi ngày ‘giằng co’, EU chính thức ra đòn với dầu Nga
