Bộ Công Thương: Không làm thép sẽ nhập siêu lớn, ảnh hưởng kinh tế vĩ mô

"Đây là giai đoạn thích hợp để làm thép"

Bộ Công Thương vừa đưa ra báo cáo về tình hình sản xuất thép và dự báo thị trường thép trong thời gian tới. Theo đó, Bộ nhận định ngành thép Việt Nam có khả năng đáp ứng 100% nhu cầu phôi thép và thép xây dựng.

Tuy nhiên hiện nay, các nhà máy có công suất thiết kế 500.000 tấn/năm trở lên chỉ đạt mức công suất 8 triệu tấn/năm. Các nhà máy khác còn lại có quy mô 3 triệu tấn/năm thì công nghệ lạc hậu, tiêu hao nhiều nhiên liệu, khả năng cạnh tranh thấp.

Đối với chủng loại thép cuộn cán nóng, ngoài Formosa Hà Tĩnh, ngành thép Việt Nam không có dự án nào khác. Do đó trong tương lai, nhập siêu ngành thép đối với chủng loại này sẽ tiếp tục gia tăng. 

Nhìn tổng quát đến năm 2020, Bộ Công Thương dự báo, cả nước sẽ thiếu hụt khoảng 15 triệu tấn thép thô. Đến năm 2025, lượng thiếu hụt sẽ vượt mức 20 triệu tấn thép thô, nhập siêu ngành thép sẽ ngày càng trầm trọng hơn.

Bộ Công Thương cho rằng đây là giai đoạn thích hợp để làm thép tại Việt Nam

Báo cáo của Bộ Công Thương cũng cho biết trước đây, do các doanh nghiệp trong nước không đủ năng lực nên Việt Nam phải kêu gọi doanh nghiệp nước ngoài đầu tư các Khu luyện thép liên hợp. Nhưng đến nay một số doanh nghiệp Việt Nam đã đủ năng lực, có thể đầu tư các tổ hợp thép có quy mô lớn mà không cần đến nhà đầu tư nước ngoài.

Do vậy, Bộ Công Thương cho rằng giai đoạn này là thời điểm thích hợp để Việt Nam phát triển ngành công nghiệp thép.

"Nếu chúng ta không phát triển các dự án Khu liên hợp luyện thép lò cao thì sẽ gây ra tình trạng nhập siêu lớn cho nền kinh tế, ảnh hưởng lớn tới sự ổn định kinh tế vĩ mô của đất nước", Bộ Công Thương nhấn mạnh.

Việt Nam có nhiều lợi thế làm thép

Theo tính toán của Bộ Công Thương, nếu xây dựng được các khu luyện thép liên hợp có công suất 7-10 triệu tấn/năm, mỗi năm chúng ta có thể khai thác được khoảng 15 triệu tấn quặng sắt từ mỏ sắt Thạch Khê và các mỏ sắt khác trong nước.

Với giá quặng nhập khẩu hiện nay khoảng 60 USD/tấn thì mỗi năm sẽ đóng góp khoảng 900 triệu USD vào giá trị sản xuất nội địa, tương đương 2 triệu tấn dầu thô theo thời giá hiện nay, đóng góp khoảng 0,3% GDP. Đồng thời, sẽ góp phần hạn chế nhập siêu ngành thép mỗi năm 3-4 tỷ USD, tăng nội lực đất nước, đảm bảo nền công nghiệp quốc phòng vững mạnh.

Bộ Công Thương tính toán sản xuất thép trong nước sẽ giúp hạn chế nhập siêu 3 - 4 tỷ USD

Bộ Công Thương cho rằng Việt Nam có hàng loạt lợi thế để phát triển công nghiệp luyện thép. Chẳng hạn như trữ lượng quặng sắt lớn, khoảng 1,3 tỷ tấn, trong đó mỏ sắt Thạch Khê có trữ lượng 550 triệu tấn, đã hoàn thành các giai đoạn chuẩn bị đầu tư. Ngoài ra còn có các lợi thế khác như nhiều cảng nước sâu, giá nhân công rẻ và đặc biệt là thị trường tiêu thụ rộng lớn (trên 20 triệu tấn/năm).

"Sản lượng phôi thép cả nước năm 2016 ước đạt 8 triệu tấn, trong đó sản lượng phôi thép sản xuất bằng công nghệ lò cao ước đạt 2,5 triệu tấn, sản lượng sản xuất bằng công nghệ lò điện ước đạt 5,5 triệu tấn.

Do vậy, nếu được đầu tư bài bản, chọn đúng hướng đi của các dòng sản phẩm, ngành thép Việt Nam hoàn toàn có khả năng cạnh tranh đối với hàng hóa nhập khẩu".

Công nghệ lò cao - lò thổi là công nghệ chính làm thép của thế giới hiện nay

Trước sự lo ngại của dư luận sau sự cố Fomorsa, Bộ Công Thương đã dẫn số liệu của Hiệp hội thép thế giới - sản lượng thép thô thế giới năm 2013 là 1,65 tỷ tấn, năm 2014 đạt 1,67 tỷ tấn, trong đó, công nghệ sản xuất thép từ quặng sắt bằng công nghệ lò cao - lò thổi ôxy chiếm khoảng 70% sản lượng – để khẳng định: Sản xuất thép từ quặng sắt sử dụng công nghệ lò cao - lò thổi là công nghệ chính sản xuất thép thế giới hiện nay.

Bộ Công Thương khẳng định công nghệ lò cao là công nghệ làm thép chính của thế giới hiện nay

Bộ cũng nêu lên rằng có hàng trăm tổ hợp thép lớn trên thế giới hoạt động ở cả vùng ven biển hoặc sâu trong lục địa (trong số đó có nhiều nhà máy hoạt động cả trong các thành phố lớn, đông dân cư). Tuy nhiên cho đến thời điểm hiện tại, hầu hết các nhà máy đều chưa xảy ra sự cố lớn về môi trường… Các quốc gia phát triển (Hoa Kỳ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc...) vẫn phát triển các khu liên hợp luyện cán thép quy mô lớn.

"Vấn đề mấu chốt là các dự án thép phải thực hiện nghiêm túc việc đầu tư, từng khâu công nghệ, cũng như toàn nhà máy phải có đầy đủ các thiết bị xử lý ô nhiễm môi trường, người vận hành phải tuân thủ đúng quy trình vận hành mà công nghệ đã đặt ra.

"Bên cạnh đó, các cơ quan quản lý nhà nước phải tăng cường máy móc thiết bị để giám sát chặt chẽ các hoạt động xả thải, xử lý chất thải, tránh tình trạng chất thải chưa xử lý triệt để đã thải ra môi trường", Bộ Công Thương nhấn mạnh.