Tại Hội thảo lấy ý kiến góp ý dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) và dự thảo Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi) ngày 30/9 tại TP. HCM, đại diện Bộ xây dựng cho biết, trong dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) lần này (gồm 13 Chương, 232 Điều), Bộ Xây dựng dự kiến thể chế 8 nhóm chính sách Chính phủ đã trình Quốc hội. Thời gian qua, Bộ Xây dựng đã tích cực phối hợp với các Bộ, ngành, các địa phương, doanh nghiệp để tiến hành rà soát những tồn tại bất cập của Luật Nhà ở 2014, từ đó xây dựng Dự thảo Luật Nhà ở sửa đổi và lấy ý kiến góp ý của các cơ quan, đơn vị theo đúng trình tự quy định của pháp luật.
Về dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi), các đại biểu dự hội thảo đã tập trung làm rõ một số nội dung: tính đồng bộ với các luật liên quan; cải cách thủ tục hành chính để tránh làm phát sinh chi phí; các chính sách mới như sở hữu chung cư có thời hạn; thúc đẩy nguồn lực trong đó có việc dành quỹ đất phát triển dự án nhà ở. Chính sách liên quan đến phát triển nhà ở xã hội và nhà ở cho công nhân; quản lý vận hành chung cư cũng được bàn bạc cụ thể. Trong đó, quy định thời hạn sở hữu, sử dụng nhà chung cư được các đại biểu đặc biệt quan tâm.
Toàn cảnh buổi hội thảo
Đại biểu Quốc hội, Luật sư Trương Trọng Nghĩa cho rằng nhiều quốc gia đã quy định về thời hạn sử dụng nhà chung cư tuy nhiên với Việt Nam cũng cần quan tâm tới yếu tốt văn hóa, phong tục tập quán.
Đại biểu đặt vấn đề nên chăng chủ đầu tư khi bán sản phẩm cần làm rõ những sản phẩm nào có quy định thời hạn thì tương ứng với giá bán như thế nào để người mua nhà có tâm lý thoải mái khi lựa chọn. Đồng thời cần nêu rõ tiêu chí trong hợp đồng mua bán về thời hạn, niên hạn của tòa nhà chung cư đó. Phải giải quyết được mâu thuẫn quyền sở hữu, quyền sử dụng giữa đất và nhà. Muốn vậy, cần có giải pháp đồng bộ và thông suốt giữa Luật Đất đai và Luật Nhà ở.
Về phía địa phương, ông Huỳnh Thanh Khiết, Phó giám đốc Sở Xây dựng TP. HCM, cho rằng cần quy định thời hạn sở hữu chung cư. Khi tòa nhà hết niên hạn sử dụng, vẫn có thể đấu giá đất của toà nhà đó, nên cư dân vẫn còn quyền sở hữu đất. Thậm chí theo thời gian, lô đất đó có gia tăng giá trị.
Trong khi đó, đại diện các doanh nghiệp như Tập đoàn Lotte land, Novaland, Hưng Thịnh, Nam Long… lại bày tỏ băn khoăn về quy định thời hạn sở hữu căn hộ chung cư khi cho rằng điều này có thể ảnh hưởng tâm lý của người mua và ảnh hưởng tới thị trường.
Bên cạnh đó, thủ tục để đầu tư nhà ở xã hội, nhà ở công nhân nên thoáng hơn để khuyến khích doanh nghiệp đầu tư. Đối với nhà ở xã hội nên để cho các chủ đầu tư xác định giá bán nhà ở và có công ty kiểm toán kiểm tra giá bán. Giao cho UBND các tỉnh, thành chịu trách nhiệm trong quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng nhà ở xã hội để thủ tục giải quyết nhanh hơn.
Ông Lê Hữu Nghĩa, Tổng giám đốc Công ty Lê Thành, đề xuất vấn đề giao đất xây nhà ở xã hội cần để cho địa phương quyết định, cần giao toàn quyền quyết định, không để tình trạng phải xin ý kiến cơ quan Trung ương, không nên kéo dài thời gian phê duyệt các thủ tục vì sẽ rất phức tạp, ảnh hưởng tiến độ đầu tư xây dựng, ảnh hưởng chính sách khuyến khích đầu tư nhà ở xã hội hiện nay.
Ông Trần Quốc Dũng, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn BĐS Hưng Thịnh, kiến nghị về chính sách điều tiết nhà ở xã hội, đề nghị chủ đầu tư có thể bố trí quỹ nhà ở xã hội bằng đất tại một khu vực với sự phát triển của xã hội hoặc bằng tiền không phân biệt quy mô của dự án hoặc cho phép chủ đầu tư nộp “chứng chỉ Nhà ở xã hội” chứng nhận đã tham gia đóng góp nhà ở xã hội. Bên cạnh đó, Luật Nhà ở, Luật kinh doanh bất động sản với Luật Đất đai sửa đổi cần phải đồng bộ để tháo gỡ các vướng mắc về cơ chế, chính sách, vốn vay ưu đãi .
Về dự thảo Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi) gồm 11 Chương, Bộ Xây dựng dự kiến thể chế hóa 4 nhóm chính sách mà Chính phủ trình Quốc hội, trong đó tập trung làm rõ hơn một số nội dung liên đến sàn giao dịch bất động sản, quy định giao dịch sản phẩm qua sàn, các loại hình bất động sản mới. Luật Kinh doanh bất động sản sẽ được sửa đổi trên tinh thần giải quyết các vướng mắc trên thực tế đang kìm hãm sự phát triển kinh tế - xã hội; loại bỏ các vấn đề chồng chéo trong thực thi pháp luật, thủ tục hành chính; phân cấp phân quyền cho các địa phương.
Góp ý cho dự thảo Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi), về quy định kinh doanh bất động sản hình thành trong tương lai, vẫn còn có những ý kiến trái chiều. Đại diện của một số doanh nghiệp là sàn kinh doanh bất động sản bày tỏ sự đồng tình với Dự thảo Luật quy định bắt buộc phải giao dịch qua sàn và cho biết đây sản phẩm hình thành trong tương lai, chưa có sổ đỏ nên cần được kiểm chứng qua các sàn giao dịch nhằm đảm bảo tính pháp lý, an toàn cho người giao dịch mua - bán.
Trong khi đó, một số chủ đầu tư, đại diện Hiệp hội bất động sản TP. HCM, Bình Dương… lại cho rằng chỉ nên khuyến khích chứ không nên quy định bắt buộc các sản phẩm hình thành trong tương lai phải giao dịch trên sàn bất động sản.
Đề cập đến vấn đề cấp chứng chỉ hành nghề môi giới, nhiều ý kiến nêu rõ cần phân biệt môi giới và đại lý bán hàng. Môi giới có thể là cá nhân hoặc tổ chức, có tư cách pháp nhân. Hiện có nhiều người đang tham gia bán hàng kiểu đại lý thì chưa đủ kinh nghiệm. Do đó, Luật nên quy định chỉ môi giới có thẻ hành nghề mới đủ tư cách được thẩm định, ký xác nhận giao dịch.
Ghi nhận các ý kiến của doanh nghiệp, hiệp hội, địa phương, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho biết, nhiều ý kiến đóng góp xác đáng, tâm huyết và thực tế. Việc sửa đổi Luật Nhà ở và Luật kinh doanh bất động sản nhằm giải quyết các bất cập và quy định rõ các nội dung để dễ thực hiện; đảm bảo đồng bộ với các luật liên quan, tránh chồng chéo trong thực thi. Cùng với việc cắt giảm các thủ tục hành chính, dự thảo “luật hóa” các quy định và giảm bớt văn bản dưới luật.
Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho hay, cả 2 dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) và Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi) đang được Bộ Xây dựng tổ chức lấy ý kiến rộng rãi của người dân, doanh nghiệp, các hiệp hội nghề nghiệp, địa phương và các bộ, ngành trong vòng 2 tháng, dự kiến sẽ được báo cáo tại kỳ họp thứ 5 và thông qua vào kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV. Những góp ý trên sẽ được Bộ Xây dựng tập hợp chuyển cho Ban soạn thảo Luật để phân tích, sửa đổi cho phù hợp. Mục tiêu là để Luật Nhà ở, Luật kinh doanh bất động sản sau khi sửa đổi, bổ sung và ban hành sẽ tăng cường công tác quản lý Nhà nước nhưng vẫn tạo thuận lợi và thông thoáng hơn cho doanh nghiệp và đảm bảo lợi ích của người dân.
