Có một thực tế là không phải đến thời điểm bây giờ, câu chuyện cấm đặt văn phòng tại chung cư mới được đem ra bàn luận. Từ năm 2008, Bộ Xây dựng đã có công văn số 2544/BXD-QLN yêu cầu một số địa phương rà soát và có biện pháp chấn chỉnh việc sử dụng chung cư làm văn phòng.
Tuy nhiên, hiệu lực của công văn trên đối với thị trường chỉ như "đá ném ao bèo". Sau một thời gian được bàn luận rôm rả thì mọi chuyện lại đâu vào đấy như chưa có gì xảy ra.
Cấm không nổi, năm 2011, Bộ Xây dựng đành dự thảo đề xuất cho phép sử dụng chung cư làm văn phòng. Nhưng mới chỉ được 4 năm, Bộ lại đột ngột ra lệnh cấm.
Nghị định 99 hướng dẫn thi hành Luật Nhà ở 2014 nêu rõ, trong vòng 6 tháng, tính từ ngày 10/12/2015 (ngày Nghị định 99 có hiệu lực) tất cả tổ chức, hộ gia đình, cá nhân phải chuyển hoạt động kinh doanh ra khỏi chung cư. Có nghĩa là từ 10/6/2016, việc đặt văn phòng kinh doanh tại chung cư bị cấm hoàn toàn.
Quy định này một cách trực tiếp đã đẩy hàng nghìn doanh nghiệp nhỏ vừa cảnh dở khóc dở cười: không đi thì không được mà đi thì không biết đi đâu.
Theo tính toán sơ bộ, cùng một diện tích, giá thuê một căn hộ chung cư tại quận Cầu Giấy (Hà Nội) chỉ dao động từ 10 – 15 triệu đồng/tháng, trong khi đó giá thuê một văn phòng hạng C cao gấp đôi, lên tới 30 triệuđồng/tháng. Chi phí thuê quá cao là lý do khiến đa số doanh nghiệp nhỏ hiện nay không chịu nổi.
Do đó, mặc dù hạn chót đã qua 4 tháng, các doanh nghiệp vẫn cố bám trụ tại các căn hộ chung cư. Khảo sát quanh các khu đô thị Trung Hòa – Nhân Chính, Linh Đàm, Mỹ Đình… cho thấy việc thuê chung cư làm văn phòng vẫn hết sức phổ biến. Còn trên mạng vẫn đầy rẫy các lời chào mời quảng cáo cho thuê căn hộ làm văn phòng kinh doanh.
Theo lý giải của các chủ đầu tư, căn hộ đã được bán cho người dân thì quyền sử dụng (ở, sang nhượng, cho thuê…) thuộc về người dân, chủ đầu tư không can thiệp. Còn các ban quản lý tòa nhà thì bất lực trong việc kiểm soát và yêu cầu di dời các văn phòng kinh doanh trong tòa nhà.
Thừa nhận việc sử dụng căn hộ chung cư làm văn phòng kinh doanh mang lại nhiều hệ lụy trong quản lý và vận hành tòa nhà, ảnh hưởng tới nếp sinh hoạt của cộng đồng cư dân, song theo Hiệp hội bất động sản thành phố Hồ Chí Minh (HoREA), Bộ Xây dựng nên tạo "ngách" cho các doanh nghiệp siêu nhỏ (dưới 5 lao động).
"Chính phủ đang phát động chương trình quốc gia khởi nghiệp, với mục tiêu cả nước có 1 triệu doanh nghiệp vào năm 2020. Nhiều thanh niên đang ấp ủ xây dựng kế hoạch khởi nghiệp từ những doanh nghiệp nhỏ và vừa, muốn đặt văn phòng "ảo", ít nhân viên tại chung cư của mình để tiết kiệm chi phí.
"Quy định của Nghị định 99 vô hình chung đang là rào cản, hạn chế điều kiện khởi nghiệp cho giới trẻ. Vì thế, nên cho phép doanh nghiệp siêu nhỏ (dưới 5 nhân viên) được ưu tiên sử dụng căn hộ chung cư làm văn phòng", HoREA nêu ý kiến.
Thống kê sơ bộ của sàn giao dịch bất động sản CEN Group cho thấy, tỉ lệ khách hàng thuê chung cư làm văn phòng tương đối cao, lên tới 60%. Điều này phản ánh nhu cầu cao của các doanh nghiệp đồng thời cũng cho thấy thị trường vẫn khát các văn phòng có diện tích và giá cả hợp lý.
Theo ông Nguyễn Văn Đính, Tổng thư ký Hội Môi giới bất động sản Việt Nam, nếu không thể chấp thuận việc sử dụng chung cư làm văn phòng, nhà nước nên có chính sách hỗ trợ cho các chủ đầu tư phát triển loại hình văn phòng cho thuê khởi nghiệp với giá rẻ và chất lượng đảm bảo.
Mặt khác, ông Đính cũng cho rằng, trong bối cảnh loại hình căn hộ officetel đang phát triển mạnh mẽ hiện nay, các doanh nghiệp nhỏ và vừa hoàn toàn có thêm nhiều lựa chọn khi bắt buộc phải di dời văn phòng ra khỏi chung cư.
