Bộ Kế hoạch và Đầu tư hôm 6/4 đã có báo cáo gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội về các biện pháp hỗ trợ người dân gặp khó khăn do đại dịch Covid-19.
Báo cáo cho hay Chính phủ sẽ triển khai gói hỗ trợ trị giá 62.000 tỷ đồng cho 20 triệu người. Trong gói hỗ trợ này, Chính phủ hỗ trợ trực tiếp khoảng 36.000 tỷ đồng. Số tiền này lấy từ ngân sách trung ương (22.000 – 23.000 tỷ đồng) và ngân sách địa phương (13.000 – 14.000 tỷ đồng).
Số tiền ngân sách trung ương hỗ trợ dự kiến sẽ được lấy từ khoản 19.000 – 20.000 tỷ đồng nguồn tăng thu và nguồn kinh phí còn lại của năm 2019; số còn lại sẽ bố trí từ nguồn dự phòng năm 2020, tiết kiệm chi thường xuyên và các nguồn hợp pháp khác.
Số tiền ngân sách địa phương hỗ trợ dự kiến được lấy từ nguồn tăng thu và nguồn kinh phí còn lại của ngân sách địa phương năm 2019, quỹ dự trữ tài chính, dự phòng ngân sách địa phương năm 2020, nguồn cải cách tiền lương còn dư và các nguồn hợp pháp khác.
Các tỉnh, thành phố có tỷ lệ điều tiết các khoản thu phân chia về ngân sách trung ương trên 50% sẽ tự bảo đảm kinh phí thực hiện. Ngân sách trung ương hỗ trợ các địa phương còn lại theo nguyên tắc: 70% mức thực chi theo quy định đối với các tỉnh miền núi, Tây Nguyên; 50% mức thực chi theo quy định đối với các địa phương chưa tự cân đối ngân sách còn lại (ngoài các tỉnh miền núi, Tây Nguyên); 30% mức thực chi theo quy định đối với các tỉnh, thành phố có tỷ lệ điều tiết các khoản thu phân chia về ngân sách trung ương dưới 50%.
Ngoài việc phát tiền, gói hỗ trợ của Chính phủ còn có hình thức hỗ trợ gián tiếp (khoảng 19.000 tỷ đồng). Đây là hình thức hỗ trợ thông qua việc Chính phủ cho phép doanh nghiệp và người lao động tạm dừng đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất đối với số lao động thuộc diện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc phải tạm thời nghỉ việc (kể cả lao động ngừng việc, tạm hoãn thực hiện hợp đồng lao động, thỏa thuận nghỉ không hưởng lương); hỗ trợ từ Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp để đào tạo lại người lao động (khoảng 3.000 tỷ đồng); cho vay chi trả tiền lương ngừng việc cho người lao động qua Ngân hàng Chính sách xã hội (khoảng 16.000 tỷ đồng).
Theo danh sách Chính phủ đưa ra, các nhóm sau được nhận tiền hỗ trợ:
Một là nhóm người có công với cách mạng đang hưởng trợ cấp ưu đãi hằng tháng, đối tượng bảo trợ xã hội đang hưởng trợ cấp xã hội hằng tháng. Với nhóm đối tượng này, ngoài mức trợ cấp thường xuyên, Chính phủ sẽ hỗ trợ thêm: 500.000 đồng/người/tháng; thực hiện chi trả một lần mức hỗ trợ của 3 tháng.
Hai là nhóm hộ nghèo, hộ cận nghèo. Nhóm này được nhận 1 triệu đồng/hộ/tháng; thực hiện chi trả một lần mức hỗ trợ của 3 tháng.
Ba là nhóm người lao động tạm hoãn thực hiện hợp đồng lao động, thỏa thuận nghỉ không lương với người sử dụng lao động từ 14 ngày làm việc trở lên. Nhóm này được nhận 1,8 triệu đồng/người/tháng; thực hiện chi trả hằng tháng theo tình hình thực tế.
Bốn là nhóm người lao động bị chấm dứt hợp đồng lao động/hợp đồng làm việc nhưng không đủ điều kiện hưởng trợ cấp thất nghiệp; người lao động không có giao kết hợp đồng lao động (lao động tự do) và mất việc làm. Nhóm này được nhận 1 triệu đồng/người/tháng; thực hiện chi trả hằng tháng theo tình hình thực tế.
Năm là hộ kinh doanh cá thể có doanh thu khai thuế dưới 100 triệu đồng/năm tạm ngừng kinh doanh theo Chỉ thị số 15/CT-TTg ngày 27 tháng 3 năm 2020 của Thủ tướng Chính phủ. Nhóm này được nhận 1.000.000 đồng/hộ/tháng; thực hiện chi trả hằng tháng theo tình hình thực tế.
Đối với người sử dụng lao động trả lương ngừng việc cho người lao động theo Khoản 3 Điều 98 của Bộ Luật lao động, Chính phủ cho phép những trường hợp khó khăn về tài chính được vay không có tài sản đảm bảo tối đa 50% của tiền lương tối thiểu vùng với lãi suất 0% tại Ngân hàng Chính sách xã hội; thực hiện cho vay hằng tháng theo tình hình thực tế.
Chính phủ nhấn mạnh nguyên tắc hỗ trợ: hỗ trợ tối đa 3 tháng; ai được hưởng 2 chính sách hỗ trợ trở lên chỉ được hưởng chính sách hỗ trợ cao nhất; không hỗ trợ người tự nguyện không tham gia chính sách.
Ngoài chính sách hỗ trợ như trên, Chính phủ cũng thực hiện 2 chính sách hỗ trợ bổ sung.
Một là người sử dụng lao động và lao động được tạm dừng đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất đối với lao động thuộc diện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc phải tạm thời nghỉ việc (kể cả lao động ngừng việc, tạm hoãn thực hiện hợp đồng lao động, thỏa thuận nghỉ không hưởng lương) tối đa không quá 12 tháng.
Hai là nếu người sử dụng lao động bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 phải thay đổi cơ cấu hoặc công nghệ sản xuất kinh doanh, có phương án đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ, kỹ năng nghề cho người lao động thì họ được hỗ trợ kinh phí từ Quỹ bảo hiểm thất nghiệp để đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ kỹ năng nghề nhằm duy trì việc làm cho người lao động theo quy định của Luật Việc làm. Thời gian hỗ trợ tối đa là 3 tháng, mức hỗ trợ tối đa là 1 triệu đồng/tháng đối với từng người lao động.
Để thực hiện các giải pháp hỗ trợ cho người dân bị tác động bởi dịch Covid-19, Chính phủ đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất về nguyên tắc triển khai thực hiện ngay gói hỗ trợ nêu trên;
Đồng thời cho phép sử dụng khoảng 19.000 – 20.000 tỷ đồng từ nguồn tăng thu và nguồn kinh phí còn lại của ngân sách trung ương năm 2019 để thực hiện các chính sách hỗ trợ cho người dân.
Chính phủ cũng kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng ý cho phép Chính phủ thực hiện ngay và báo cáo Quốc hội 2 vấn đề. Một là cho phép người sử dụng lao động và người lao động tạm dừng đóng vào Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp tối đa không quá 12 tháng.
Hai là sử dụng Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp hỗ trợ cho người lao động tạm hoãn thực hiện hợp đồng lao động, thỏa thuận nghỉ không lương với người sử dụng lao động từ 14 ngày làm việc trở lên và người lao động bị chấm dứt hợp đồng lao động/hợp đồng làm việc nhưng không đủ điều kiện hưởng trợ cấp thất nghiệp. Trong thời gian chờ Quốc hội xem xét, quyết định, cho phép Chính phủ chủ động bố trí nguồn để hỗ trợ các đối tượng này.
Căn cứ yêu cầu thực tiễn và khả năng cân đối ngân sách nhà nước, Chính phủ kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho Chính phủ chủ động điều chỉnh đối tượng, mức, thời gian hỗ trợ cho phù hợp.
