"Một ngày hè năm 2018, từ Việt Nam, tôi nhận được tin nhắn của Sophie - con gái tôi, đang làm bác sĩ ở một bệnh viện Hoa Kỳ. Con bé kể chuyện: "Ba ơi, hôm qua mẹ khóc vì nhớ mắm chưng của ngoại, nhớ đậu rồng với đưa leo chấm mắm. Còn con thèm nước mía mấy hôm nay. Đồng nghiệp ở bệnh viện khoe vừa đi chợ Việt Nam, được uống nước mía thỏa thích. Con nhớ những lần về nhà, ba thường chở con ghé quán quen. Mía vừa róc ra, bỏ lên quay, ép lấy nước uống liền. Nguyên chất, ngọt lịm mà thơm lạ lùng. Chiều nay, con lén mẹ lái xe 45 phút đi kiếm thức uống tuổi thơ. Cũng nước mía mới ép, mà sao không ngon như ở nhà, ba ơi...".
Tin nhắn của Sophie khiến tôi chùng xuống, mấy đêm không ngủ được. Cả đời tôi làm nghề chế biến trái cây, nhưng con gái lại thèm ly nước mía đến quay quắt mà không có. Tôi suy nghĩ nhiều, tự nhủ mình sẽ làm được, chắc chắn phải gửi cho con những ly nước mía tươi ngon, nguyên chất như con từng uống ở Việt Nam.
Nhiều tháng sau đó, Sophie liên tục gửi bố các tài liệu về xu hướng thức uống mới ở Mỹ - loại nước trái cây tươi, trọn vẹn dưỡng chất, prebiotic, các khoáng chất, vitamin, lợi khuẩn và giữ nguyên màu, mùi, vị. Sophie nhấn mạnh loại nước ấy không phụ liệu, chất bảo quản, tạo màu, tạo mùi, tương tự ly nước mía con bé nói "thèm muốn khóc".
Những cánh đồng mía được Vinamit trồng theo phương pháp hữu cơ.
Là nhà chế biến thực phẩm chuyên nghiệp, tôi biết Sophie đang đề cập tới xu hướng thức uống thế giới năm 2021 và tương lai. Tôi nhớ lại hai năm trước, hai cha con từng đi hội chợ F&B Washington (Mỹ). Khi nghe về các loại nước uống có công thức mới và độc đáo, chúng tôi rất hứng thú, bàn luận rôm rả. Từ đó, tôi bắt tay "chế nước mía nguyên bản" cho con gái.
Chặng đường mới khá gian nan, nhất là khi mình là người tiên phong. Tôi phải giải bài toán kép với nhiều yêu cầu, từ hình thức trực quan, màu mùi vị, tới các thành tố vô hình như vi khuẩn, vi sinh... chỉ thấy rõ ở phòng thí nghiệm. Khi ấy, mỗi ngày tôi phải trao đổi với nhiều nhóm, từ chuyên gia sinh học, y sinh, dinh dưỡng học đến chuyên gia thiết bị, công nghệ, chuyên gia xét nghiệm lẫn thí nghiệm...
Thu hoạch mía hữu cơ xong, tôi thực hiện tiến trình chế biến ngay. Sau đó nhập các loại máy về, tôi tháo lắp bổ sung tính năng đặc biệt, rồi đem các “bán thành phẩm” đi các lab phân chất. Khó nhất là khâu giữ cho được nguyên vẹn vi khuẩn sống, các enzyme, khoáng chất, prebiotic... đảm bảo chúng có giá trị cao nhất.
Tôi đọc rất nhiều tài liệu liên quan, nhưng không có ở đâu mà chặt mía xong, cầm nguyên cây, xước ăn sống hay róc vỏ rồi cán thành nước uống liền như Việt Nam. Bài toán càng nan giải khi nó là sản phẩm của sức khỏe, tức là dựa trên nền tảng organic, không phải cây mía đường, cũng không trồng theo phương pháp canh tác hóa học. Mía phải vừa thu hoạch, vừa ép và mới sấy. Quá trình đó khép kín, luôn luôn tươi mới thì mới giữ nguyên dưỡng chất, tinh túy của cây mía mà không dùng chất phụ gia, điều vị hay bảo quản.
Tôi tự hỏi: "Một ly nước mía có cần cầu kỳ ngặt nghèo vậy không?". Câu trả lời là "không", nếu nó không phải là đề bài của một xu hướng lớn trên thế giới mà tôi "cảm" được. Tương tự cách đây ba năm, tôi nhận thấy xu hướng sấy dẻo và lên men của ngành chế biến thực phẩm.
Tôi hình dung mình sẽ cung cấp món ngon "vạn người mê", loại nước mía nguyên chất tươi ngon cho người Việt khắp thế giới và mọi công dân quốc gia khác. Họ chắc sẽ thích thức uống tươi ngon, nguyên bản, bổ khỏe, nhất là trong tình hình đại dịch tràn lan, càng nổi rõ nhu cầu hỗ trợ miễn dịch tốt.
Ông Nguyễn Lâm Viên- Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng giám đốc Vinamit.
Những năm qua, tôi liên tục thử nghiệm, biến đổi, sáng tạo các công đoạn trong quy trình công nghệ, từ khí điện lạnh bức xạ nhiệt đối lưu tự nhiên chân không đến các phần mềm tự động hoá IOT. Khi ứng dụng trên sản phẩm nước mía đạt kết quả cao, tôi quyết định ngồi viết lại "sáng chế" của mình.
Với công nghệ chuyển từ thể lỏng sang bột mà vẫn giữ nguyên bản và tính đơn chất, tôi được cấp bằng sáng chế của Mỹ (số US 10.676.797 B1, cấp ngày 9/6/2020). Trước mắt, tôi áp dụng công nghệ này thành công vào nước mía và nước mía lên men. Tương lai, không chỉ các loại trái cây, rau củ mà loạt nước ép dược liệu cũng được đông khô thành bột. Đó là ước mơ tôi muốn đóng góp cho sức khỏe cộng đồng.
| "Tôi cho rằng trái cây, rau củ, thảo mộc hữu cơ... mà được ép thành nước và vẫn giữ sự nguyên bản, nó sẽ là thảo dược cho sức khỏe con người. Đặc biệt, những thảo dược này lên men chính là suối nguồn tươi trẻ". |
Thực ra, tôi hơi hồi hộp khi đưa sản phẩm đi xét nghiệm nhiều lần, vì vi khuẩn từ thiên nhiên là loài tốt nhất, mạnh hơn hẳn loại nuôi trong phòng thí nghiệm hay mình tự nuôi. Vì mang tính bản địa cao, chúng thường được các nhà nghiên cứu gọi là "vi khuẩn cao cả" và tìm cách lưu giữ nguyên vẹn. Đó là thứ quý giá nhất của bột mía lên men này.
Để xin cấp bằng ở Mỹ, tôi đã thực hiện ròng rã 250 bài mô tả các sáng chế một cách khoa học, rõ ràng rồi nộp cơ quan thẩm quyền. Sau một năm, họ thông báo đã thực hiện quá trình xem xét, phê chuẩn và khẳng định công nghệ tôi trình bày là có tính mới, không sao chép của ai.
Hai tháng qua, mỗi ngày tôi nhận được vài bằng sáng chế cho các loại thức uống sấy đông khô từ nguyên liệu bản địa Việt Nam (gồm rau, củ, trái cây nội địa). Tình yêu, nỗi nhớ con đã thôi thúc tôi bắt đầu những bước đi trên con đường chông gai. Lòng yêu nghề và đam mê sáng tạo, khao khát chinh phục những thách thức lại tiếp thêm sức mạnh để tôi vượt qua những con đường khó, chưa ai khai phá.
Khi các bằng sáng chế được gửi dồn dập về từ Mỹ, tôi đem nộp ngay cho Cục sở hữu trí tuệ Việt Nam. Thật vui khi có thể nói với con trong giấc ngủ hàng đêm: "Con gái, ba đã làm được những ly nước mía nguyên bản như con muốn. Cũng từ công thức đó, ba chế biến sữa đậu nành hữu cơ và sữa ngũ cốc để con nuôi cháu ngoại, thật đủ đầy bổ dưỡng mà ngon lành...".
Nước mía nguyên chất mới ép đều sẽ được Vinamit đưa vào máy sấy đông khô, biến thành bột, giữ nguyên màu và mùi vị.
Tôi xin chia sẻ niềm vui này với khách hàng của Vinamit: sản phẩm tôi giới thiệu với các bạn cũng là thứ tôi dành cho con gái và cháu ngoại, những người thân yêu nhất đời tôi.
Niềm vui nhân lên gấp bội khi tôi hiểu rằng mình có thể tạo ra tài sản lớn cho đất nước mình: đó là các bằng sáng chế bảo vệ công sức sáng tạo của người Việt, từ đó dẫn dắt việc sản xuất chinh phục xu hướng ẩm thực mới của thế giới, mang lại những giá trị to lớn hơn.
Khởi đầu là nước mía, đến giờ tôi đã tiếp tục chế biến thành công và sẽ đưa ra thị trường sản phẩm sấy đông khô nguyên bản các loại trái cây, rau củ khác. Là một doanh nông tôi muốn góp sức vào nền nông nghiệp nước nhà bằng sức sáng tạo và những bước đi bài bản trong cuộc cạnh tranh trên thị trường thế giới với tư cách một doanh nghiệp khoa học ứng dụng công nghệ mới.
Trên nền tảng nông nghiệp vì sự sống, tôi thực sự mong là sản phẩm của mình sẽ giúp cho những cộng đồng người Việt cũng như ở các nước chia sẻ kiến thức kiến thức, kinh nghiệm ăn uống đúng cách, từ đó, chữa được những căn bệnh do mất cân bằng về dinh dưỡng như các bệnh về tiêu hóa, bệnh mãn tính, lấy lại được sức khỏe, cả sắc đẹp tự nhiên và niềm vui sống.
