Báo cáo tài chính hợp nhất giữa niên độ 2017 đã soát xét của Công ty Cổ phần Hoàng Anh Gia Lai (HAGL) ghi nhận một thông tin đáng chú ý: công ty này đã thực hiện hoán đổi Trái phiếu hoán đổi sang cổ phiếu HNG của Công ty Cổ phần Nông nghiệp Quốc tế Hoàng Anh Gia Lai (HAGL Agrico).
Cụ thể, theo Nghị quyết HĐQT vào ngày 20/2/2017 và các thỏa thuận hoán đổi có liên quan, lần lượt vào ngày 4/5/2017 và 20/6/2017, HAGL đã hoán đổi các nghĩa vụ nợ của Trái phiếu hoán đổi, được nắm giữ bởi Công ty Cổ phần Quản lý quỹ Sài Gòn (Saigon Capital) với số lượng cổ phiếu hoán đổi là 43,3 triệu cổ phiếu HNG, tại giá thực hiện là 10.000 đồng/cổ phiếu.
Việc hoán đổi này đã làm giảm 5,64% tỷ lệ sở hữu của HAGL tại HAGL Agrico. Chênh lệch giữa giá hoán đổi và giá trị ghi sổ tương ứng ở phần sở hữu giá trị tài sản thuần của HAGL Agrico và các công ty con của HAGL Agrico vào ngày giao dịch là trên 220 tỷ đồng được ghi giảm lợi nhuận sau thuế chưa phân phối trên bảng cân đối kế toán hợp nhất giữa niên độ.
Nói nôm na, HAGL phải chịu lỗ trong thương vụ chuyển đổi này.
HAGL giảm 5,64% tỷ lệ sở hữu tại HAGL Agrico, đồng nghĩa tỷ lệ sở hữu của Saigon Capital tại HAGL Agrico tăng tương ứng 5,64%. Hồi tháng 6/2017, Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSD) cũng đã công bố về việc thay đổi quyền sở hữu này tại HAGL Agrico.
Saigon Capital là ai?
"Saigon Capital là một công ty quản lý quỹ Việt Nam chuyên đầu tư vào cổ phần các doanh nghiệp đang phát triển có quy mô vừa và nhỏ tại Việt Nam. Được thành lập vào tháng 12 năm 2007, Saigon Capital nhắm đến việc mang lại lợi nhuận tài chính đáng kể cho nhà đầu tư và khách hàng thông qua việc đầu tư vào các doanh nghiệp tư nhân có quy mô vừa và nhỏ thiếu vốn và các hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp về mặt quản lý sau đầu tư.
Saigon Capital sẽ linh động tạo dựng và thúc đẩy các cơ hội đầu tư mới chưa xuất hiện phổ biến trên thị trường. Saigon Capital cũng có thể tìm kiếm các cơ hội đầu tư vào cổ phần các công ty đại chúng và cổ phần các doanh nghiệp nhà nước trước khi chào bán lần đầu ra công chúng để cổ phần hóa nếu những doanh nghiệp này có quy mô vừa và nhỏ", lời giới thiệu chi tiết trên website của công ty này.
Tạm không bàn đến việc đầu tư vào HAGL – một doanh nghiệp có quy mô lớn - có trái với định hướng đầu tư của Saigon Capital hay không, chỉ xin bàn đến mối quan hệ tương đối nhập nhằng giữa Saigon Capital và HAGL.
Hiện Công ty Cổ phần Đầu tư Bất động sản An Phú và Công ty Cổ phần Chăn nuôi Gia Lai là 2 đơn vị ủy thác đầu tư của Saigon Capital và chính là chủ sở hữu thực sự của 433 nghìn trái phiếu hoán đổi của HAGL mà sau đó được hoán đổi thành 43,3 triệu cổ phiếu HNG.
Đáng chú ý, cả 2 công ty này đều là công ty liên quan và thường xuyên có giao dịch với HAGL.
Hồi tháng 8/2016, thông qua Công ty Cổ phần Bò sữa Tây Nguyên, HAGL đã mua thêm 18,56% cổ phần của Công ty Chăn nuôi Gia Lai, biến công ty này thành công ty liên kết của HAGL với tỷ lệ sở hữu 23,46%.
Còn với Công ty Bất động sản An Phú, trước đây là công ty con của HAGL chuyên hoạt động trong mảng bất động sản.
Tháng 12/2013, nhằm tái cấu trúc tập đoàn, HAGL đã hoàn tất bán 32,89 triệu cổ phiếu An Phú cho các cổ đông hiện hữu và một số nhà đầu tư cá nhân, tổ chức bên ngoài. Trước đó, HAGL sở hữu 35,97 triệu cổ phiếu của An Phú, tương ứng tỷ lệ sở hữu 99,9%.
Hiện An Phú vẫn đang vay ngắn hạn HAGL 485 tỷ đồng, vay dài hạn 1.569 tỷ đồng, nợ lãi cho vay 971 tỷ đồng tính đến hết ngày 30/6/2017.
Đáng chú ý, khoản nợ lãi của An Phú được bảo lãnh bởi tài sản riêng của Chủ tịch HĐQT HAGL Đoàn Nguyên Đức và tài sản một số công ty liên quan khác.
Bản thân Công ty Chăn nuôi Gia Lai hiện cũng đang vay ngắn hạn HAGL 473 tỷ đồng, vay dài hạn 1.881 tỷ đồng, nợ lãi cho vay 39,3 tỷ đồng. Ngoài ra, HAGL còn cho Chăn nuôi Gia Lai mượn 61,9 tỷ đồng.
Việc một công ty liên kết và một công ty có liên quan mật thiết với HAGL lại thông qua một quỹ đầu tư rót tiền mua trái phiếu của chính HAGL, trong khi 2 công ty này lại đang vay lượng lớn tiền của HAGL là điều nhập nhằng khó hiểu.
Tuy nhiên, truy lại nguồn gốc 43,3 triệu cổ phiếu hoán đổi trên có thể hình dung được câu chuyện này.
43,3 triệu cổ phiếu HNG của Saigon Capital là hoán đổi từ 433 nghìn trái phiếu hoán đổi của HAGL. 433 nghìn trái phiếu hoán đổi này được Saigon Capital mua của Northbrooks Investments (Mauritius) Pte Ltd (NIMP). Trái chủ này là công ty thành viên của Tập đoàn Temasek Holdings của Singapore.
Tựu chung, công ty liên kết (Chăn nuôi Gia Lai) và công ty liên quan (Bất động sản An Phú) của HAGL đã thông qua quỹ Saigon Capital để mua trái phiếu hoán đổi của HAGL từ trái chủ NIMP. Trong khi Chăn nuôi Gia Lai và Bất động sản An Phú đều đang vay lượng lớn tiền từ HAGL.
Trên một khía cạnh nào đó, có thể hình dung giống như việc HAGL sử dụng chính tiền của mình để mua lại trái phiếu từ trái chủ NIMP, và sau đó chấp nhận chịu lỗ để chuyển đổi thành cổ phiếu HNG theo đúng như cam kết chuyển đổi của trái phiếu.
Sau khi chuyển đổi trái phiếu thành 43,3 triệu cổ phiếu HNG, phần lớn cổ phiếu HNG đã bị chuyển khỏi danh mục đầu tư của Saigon Capital. Hiện trên danh mục ủy thác đầu tư của Saigon Capital, Chăn nuôi Gia Lai chỉ còn giữ 1 triệu cổ phiếu HNG, còn Bất động sản An Phú còn giữ 6,3 triệu cổ phiếu HNG.
