Văn phòng Chính phủ vừa ra Thông báo 163/TB-VPCP truyền đạt kết luận của Phó thủ tướng Trịnh Đình Dũng tại cuộc họp về công tác triển khai, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc xuất khẩu gạo trong bối cảnh dịch bệnh và hạn hán, xâm nhập mặn tại văn bản số 2827/VPCP-KTTH ngày 10/4/2020; giải pháp điều hành xuất khẩu gạo trong thời gian tới.
Theo đó, Phó thủ tướng Trịnh Đình Dũng nhấn mạnh việc xuất khẩu gạo trong bối cảnh hiện nay cần phải được xem xét kỹ lưỡng, thận trọng; trước hết phải bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, đồng thời giảm thiểu việc gián đoạn chuỗi sản xuất cung ứng lúa gạo, bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng cho người nông dân và các tổ chức kinh doanh có liên quan.
Các Bộ: Công Thương, Tài chính đã thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ (văn bản số 2827/VPCP-KTTH ngày 10/4/2020) về xuất khẩu gạo. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện, đã có nhiều ý kiến phản ánh về các bất cập trong tổ chức đăng ký hạn ngạch xuất khẩu gạo tháng 4/2020 cũng như sự phối hợp thiếu chặt chẽ giữa Bộ Công Thương và Bộ Tài chính.
"Việc này đã ảnh hưởng không tốt đến nỗ lực của Đảng và Nhà nước trong công cuộc phòng, chống dịch Covid-19, bảo đảm đời sống người dân và tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy sản xuất, kinh doanh.
"Các Bộ: Công Thương, Tài chính cần nghiêm túc rút kinh nghiệm để bảo đảm việc triển khai nhiệm vụ do Thủ tướng Chính phủ giao tại văn bản 2827/VPCP-KTTH được thực hiện một cách hiệu quả nhất", Phó thủ tướng nêu rõ.
Để giải quyết các bất cập trước mắt, Phó thủ tướng Trịnh Đình Dũng đồng ý cho phép tạm ứng trước hạn ngạch xuất khẩu gạo là 100.000 tấn để xử lý cho các doanh nghiệp có gạo đưa vào cảng trước ngày 24/3/2020 nhưng chưa đăng ký tờ khai hải quan (việc chưa đăng ký được xác nhận bởi doanh nghiệp, đơn vị kinh doanh cảng, cơ quan hải quan).
Phó thủ tướng giao Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài chính để triển khai thực hiện cụ thể; bảo đảm tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại văn bản số 2827/VPCP-KTTH.
Bộ Công Thương, Bộ Tài chính chịu trách nhiệm toàn diện trước Thủ tướng Chính phủ và các cơ quan thanh tra, kiểm tra về việc triển khai nhiệm vụ này, bảo đảm chặt chẽ, công khai, minh bạch, không để xảy ra tiêu cực trục lợi chính sách.
Đối với các doanh nghiệp đã được mở tờ khai hải quan xuất khẩu gạo (trong phạm vi 400.000 tấn), Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Bộ Công Thương thực hiện rà soát, kiểm tra để phát hiện doanh nghiệp khai khống không có hàng (đăng ký hạn ngạch nhưng chưa có gạo); trên cơ sở đó xử lý cho phù hợp với chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và quy định của pháp luật.
Phó Thủ tướng đồng ý với đề xuất của các Bộ: Công Thương, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Tài chính về việc cho phép xuất khẩu nếp (bao gồm: thóc nếp, gạo nếp, tấm nếp) trong tháng 4 năm 2020 theo nhu cầu thị trường, không chịu sự điều chỉnh của cơ chế điều hành xuất khẩu gạo tại văn bản số 2827/VPCP-KTTH ngày 10/4/2020.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì, rà soát sản lượng, nhu cầu trong nước đối với mặt hàng nếp, dự kiến lượng nếp có thể xuất khẩu trong thời gian tới; gửi Bộ Công Thương để báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong tháng 4/2020.
Về việc mua gạo dự trữ quốc gia, Phó thủ tướng đề nghị Bộ Tài chính khẩn trương thực hiện theo đúng ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại văn bản số 2827/VPCP-KTTH ngày 10/4/2020; cần lưu ý cơ chế giá, thủ tục, ràng buộc giữa các bên để đẩy nhanh tiến độ mua đủ lương thực dự trữ quốc gia.
Phó thủ tướng cũng lưu ý Bộ Tài chính rà soát lại quy trình, thủ tục trong việc thực hiện mở tờ khai hải quan bảo đảm công khai, minh bạch, dễ thực hiện, dễ giám sát, không để lợi dụng chính sách.
Đối với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Phó thủ tướng yêu cầu bộ này tiếp tục tập trung, đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp, bảo đảm đáp ứng đầy đủ nhu cầu lương thực trong nước và một phần cho xuất khẩu; đánh giá và dự báo sát sản lượng lương thực và nhu cầu tiêu dùng trong nước trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19.
Sau khi Phó thủ tướng có chỉ đạo như trên, Thứ trưởng Bộ Công Thương, ông Trần Quốc Khánh, đã có văn bản gửi Bộ Tài chính đề nghị cung cấp thông tin.
Cụ thể, ông Khánh đề nghị Bộ Tài chính chỉ đạo Tổng cục Hải quan yêu cầu cơ quan Hải quan tại các cửa khẩu quốc tế thống kê số lượng gạo của các thương nhân hiện đang ở cảng/cửa khẩu nhưng chưa đăng ký được tờ khai hải quan xuất khẩu (cụ thể theo tên thương nhân, lượng gạo tồn tại cảng, ngày đưa hàng vào cảng/bãi…);
Thống kê số lượng gạo của các thương nhân đã mở tờ khai hải quan xuất khẩu nhưng có dấu hiệu khai khống để giữ chỗ (ví dụ như không có số container và/hoặc số seal và/hoặc tên tàu và cho tới nay chưa thực hiện tờ khai hải quan xuất khẩu đã được đăng ký).
Trên cơ sở thống kê số lượng gạo còn tồn đọng tại các cảng, số lượng tờ khai có biểu hiện khai khống mà Tổng cục Hải quan báo cáo, Bộ Công Thương đề nghị Bộ Tài chính cho ý kiến gấp về phương án điều phối hạn ngạch và sử dụng 100.000 tấn gạo được tạm ứng trước .
