Báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội có 6 nội dung, trong đó nội dung quan trọng nhất là thẩm quyền của Quốc hội và Chính phủ trong việc lựa chọn nhà đầu tư dự án.
Tại các phiên thảo luận, các đại biểu Quốc hội đã đưa ra nhiều ý kiến khác nhau về vấn đề này: có ý kiến đề nghị giao doanh nghiệp nhà nước có năng lực, uy tín, kinh nghiệm là nhà đầu tư do yêu cầu bảo đảm an ninh, quốc phòng, lợi ích quốc gia và đặc thù của công trình cảng hàng không quốc tế; có ý kiến đề nghị đấu thầu để lựa chọn nhà đầu tư;
Lại có ý kiến đề nghị không quy định nguyên tắc “Sử dụng vốn của nhà đầu tư; không sử dụng bảo lãnh Chính phủ; không làm tác động đến nợ công” trong dự thảo nghị quyết.
Có ý kiến cho rằng Quốc hội nên xem xét đưa ra một số tiêu chí mang tính định hướng như quốc phòng, an ninh, tính đồng bộ trong khai thác, lợi ích quốc gia và năng lực nhà đầu tư để Chính phủ thực hiện.
Về vấn đề này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng dự án sân bay Long Thành là công trình quan trọng quốc gia, liên quan mật thiết đến lợi ích quốc gia, quốc phòng, an ninh nên việc lựa chọn nhà đầu tư cần phải hết sức thận trọng, chặt chẽ, bảo đảm cơ sở pháp lý. Luật Đấu thầu đã quy định rõ các hình thức lựa chọn nhà đầu tư, việc lựa chọn nhà đầu tư thuộc thẩm quyền của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ.
Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, với đặc thù là dự án quan trọng quốc gia, dự thảo nghị quyết về sân bay Long Thành sẽ quy định các nguyên tắc về quốc phòng, an ninh, lợi ích của nhà nước, lợi ích của quốc gia, bảo đảm sự quản lý của nhà nước về hàng không dân dụng, sử dụng vốn của nhà đầu tư, không sử dụng bảo lãnh Chính phủ làm tác động đến an toàn nợ công, bảo đảm tiến độ Quốc hội đã đề ra.
Trên cơ sở đó, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ xem xét, lựa chọn nhà đầu tư có năng lực tài chính, có kinh nghiệm quản lý, vận hành cảng hàng không thực hiện dự án.
Về tổng mức đầu tư dự án giai đoạn 1, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết có ý kiến của đại biểu Quốc hội băn khoăn về tính chính xác của tổng mức đầu tư giai đoạn 1 vì nhiều hạng mục mới dừng ở mức tính toán sơ bộ, do vậy, đề nghị không nên đưa số liệu cụ thể của tổng mức đầu tư vào Nghị quyết của Quốc hội.
Có ý kiến lại đề nghị cần xác định rõ tổng mức đầu tư giai đoạn 1 không vượt quá tổng mức đầu tư đã xác định tại Khoản 3 Điều 2 Nghị quyết 94.
Mặt khác, có ý kiến đề nghị tổng mức đầu tư phải bao gồm cả chi phí đền bù, giải phóng mặt bằng theo quy định của Luật Xây dựng.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho hay tổng mức đầu tư dự án sân bay Long Thành được Quốc hội thông qua tại Nghị quyết 94, khái toán là 336.630 tỷ đồng (tương đương 16,03 tỷ USD, áp dụng đơn giá năm 2014) trong đó giai đoạn 1 là 114.450 tỷ đồng (bao gồm cả chi phí giải phóng mặt bằng khu vực 5.000 ha dự kiến là 14.139 tỷ đồng, tương đương 0,673 tỷ USD).
Tại Nghị quyết số 53/2017/QH14 ngày 24/11/2017 của Quốc hội (gọi tắt là Nghị quyết 53), Quốc hội đã thông qua một số chỉ tiêu của báo cáo nghiên cứu khả thi dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, trong đó tổng mức đầu tư được xác định là 22.938 tỷ đồng, diện tích đất thu hồi là 5.399,35 ha (tăng thêm 379,35 ha cho 02 khu tái định cư và 20 ha cho khu nghĩa trang).
Trên cơ sở đó, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 1487/QĐ-TTg ngày 06/11/2018 phê duyệt đầu tư dự án giải phóng mặt bằng với tổng mức đầu tư là 22.856 tỷ đồng (tương đương 0,978 tỷ USD).
Theo Tờ trình của Chính phủ, tổng mức đầu tư giai đoạn 1 của dự án là 4,779 tỷ USD (không bao gồm chi phí giải phóng mặt bằng theo Nghị quyết 53).
Đối chiếu với mức đầu tư giai đoạn 1 theo Nghị quyết 94 thì chi phí đầu tư xây dựng giai đoạn 1 chưa vượt mức đầu tư cho phần xây lắp, nhưng nếu tính cả chi phí bồi thường, giải phóng mặt bằng theo Nghị quyết 53 thì đã vượt.
Tuy nhiên, tổng mức đầu tư theo Nghị quyết 94 chỉ là mức khái toán dựa trên báo cáo tiền khả thi được xác định sơ bộ, chưa dựa trên tính toán của thiết kế cơ sở và giá thực tế tại thời điểm xác định của báo cáo nghiên cứu khả thi. Ngoài ra, theo báo cáo nghiên cứu khả thi, dự án đầu tư xây dựng sân bay Long Thành giai đoạn 1 phải đầu tư một số hạng mục sử dụng chung cho các giai đoạn .
Theo quy định của Luật Xây dựng (Điều 134), tổng mức đầu tư dự án bao gồm cả chi phí bồi thường, hỗ trợ và tái định cư. Do đó, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ chỉnh lý theo hướng không ghi cụ thể số liệu tổng mức đầu tư trong dự thảo nghị quyết.
Việc xác định tổng mức đầu tư sẽ giao cho Chính phủ xem xét, quyết định. Tuy nhiên, tổng mức đầu tư này (toàn dự án, cả 3 giai đoạn) không vượt quá tổng mức đầu tư quy định tại Khoản 3 Điều 2 Nghị quyết 94.
Đối với vấn đề bổ sung 02 tuyến giao thông kết nối vào dự án sân bay Long Thành, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho hay đa số đại biểu tán thành việc bổ sung 2 tuyến đường.
Tuy nhiên cũng có ý kiến đề nghị tách 02 tuyến giao thông kết nối thành dự án độc lập và đưa vào kế hoạch đầu tư công trung hạn để thực hiện.
Ngoài ra, có ý kiến đề nghị áp dụng khung chính sách đã được phê duyệt tại Nghị quyết thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng 2 tuyến này là tuyến đường kết nối quan trọng giữa cảng hàng không Long Thành với các tuyến huyết mạch quốc gia nên cần phải được thực hiện đồng bộ. Bên cạnh đó, tuyến số 01 còn là đường công vụ chính phục vụ thi công giai đoạn 1 của dự án.
“Đây là các tuyến đường kết nối quan trọng, trực tiếp phục vụ cho hoạt động của cảng hàng không Long Thành cả trong quá trình xây dựng cũng như bảo đảm sự đồng bộ của cơ sở hạ tầng, phục vụ quá trình hoạt động sau này. Việc bổ sung 02 tuyến giao thông kết nối này vào giai đoạn 1 của dự án và để nhà đầu tư thực hiện bằng vốn doanh nghiệp cũng sẽ bảo đảm đáp ứng yêu cầu đẩy nhanh tiến độ do không phải chờ phân bổ vốn theo thủ tục đầu tư công”, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhấn mạnh.
Về khung chính sách về bồi thường, giải phóng mặt bằng 2 tuyến đường, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhấn mạnh đây là vấn đề thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ theo quy định của pháp luật. Do vậy, trong quá trình thực hiện các cơ quan liên quan sẽ trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt phương án khả thi bảo đảm tiến độ nhất.
