Học thuật

Đường ngân sách là gì?

(VNF) - Cùng VietnamFinance tìm hiểu Đường ngân sách (budget line) là gì?

Đường ngân sách là gì?

Đường ngân sách (budget line) là đồ thị trong hệ trục tọa độ ghi các kết hợp khác nhau của hai hàng hóa (x1 và x2) mà người tiêu dùng muốn mua khi anh ta có một mức thu nhập nhất định (m).

Đường ngân sách (budget line) là đồ thị trong hệ trục tọa độ ghi các kết hợp khác nhau của hai hàng hóa (x1x2) mà người tiêu dùng muốn mua khi anh ta có một mức thu nhập nhất định (m). Phương trình của đường này là:

p1x1 + p2x2 = m

trong đó p1 p2 là giá của hàng hóa x1 và hàng hóa x2. Biến đổi phương trình trên để xác định sự phụ thuộc của x2 x1, tức biểu thị mối quan hệ giữa x2x1 dưới dạng hàm số, chúng ta được

Hình dưới vẽ đường ngân sách dựa trên phương trình này. Nó cho thấy độ dốc của đường ngân sách phụ thuộc vào tỷ lệ giá cả p1/p2 hay giá tương đối của hai hàng hóa, tung điểm (điểm cắt trục tung - A) phụ thuộc vào thu nhập m và giá hàng hóa 2 (p2), hoành điểm (điểm cắt trục hoành - B) phụ thuộc vào thu nhập m và giá hàng hóa 1 (p1). Khi p1 thay đổi, độ dốc của đường ngân sách sẽ thay đổi; khi m thay đổi, đường ngân sách sẽ dịch chuyển song song (với đường ngân sách cũ) vào phía trong hoặc ra phía ngoài; còn khi p1,p2 và m đồng thời thay đổi, đường ngân sách sẽ dịch chuyển nhưng không song song với đường ngân sách cũ.

Đường ngân sách là một trong hai bộ phận cấu thành mô hình (hay lý thuyết) về hành vi của người tiêu dùng. Vì vậy, việc hiểu rõ đường ngân sách và những ảnh hưởng của các biện pháp can thiệp mà chính phủ thực hiện dưới dạng thuế hoặc trợ cấp đối với vị trí và độ dốc của đường ngân sách có ý nghĩa quyết định trong quá trình phân tích hành vi của người tiêu dùng.

Đường ngân sách B được vẽ cho mức thu nhập (m) và các giá cả p1,p2. Nó có độ dốc bằng -p1/p2, tung điểm m/p2 và hoành điểm m/p1. Khi thu nhập tăng từ m lên m', đường ngân sách sẽ dịch chuyển từ B tới B'.

(Tài liệu tham khảo: Nguyễn Văn Ngọc, Từ điển Kinh tế học, Đại học Kinh tế Quốc dân)

Tin mới lên