Giá cân bằng thị trường (equilibrium market price) là mức giá mà tại đó lượng cầu về một hàng hóa đúng bằng lượng cung. Ở đây, đường cầu biểu thị lượng hàng hóa mà người tiêu dùng sẵn sàng mua tại mỗi mức giá, còn đường cung biểu thị lượng hàng mà các nhà sản xuất sẵn sàng bán tại mỗi mức giá cả.
Thay đổi trong giá cân bằng thị trường (changes in equilibrium market price) là sự tăng lên hay giảm xuống của giá cả do có sự dịch chuyển đường cầu hoặc đường cung.
Hình (a) mô tả giá cân bằng thị trường. Giá cân bằng thị trường OP được tạo ra bởi giao điểm của đường cung và đường cầu. Mức giá ban đầu cao hơn, ví dụ OP1, dẫn đến tình trạng dư cung và điều này buộc giá phải giảm. Mức giá ban đầu thấp hơn, ví dụ OP2, dẫn đến tình trạng dư cầu và điều này buộc giá phải tăng. Chỉ tại mức giá OP, các dự định mua hàng và cung ứng mới hoàn toàn phù hợp với nhau.
Hinh (b) mô tả sự thay đổi trong giá cân bằng thị trường. Nếu có sự dịch chuyển của đường cầu từ D đến D1 trong khi cung không đổi, giá cân bằng thị trường sẽ tăng từ OP đến OP1. Nếu có sự dịch chuyển của đường cung từ S đến S1 trong khi nhu cầu không thay đổi, giá cân bằng sẽ giảm từ OP xuống OP2.
(Tài liệu tham khảo: Nguyễn Văn Ngọc, Từ điển Kinh tế học, Đại học Kinh tế Quốc dân)
Ở dạng đơn giản nhất, sự tương tác liên tục giữa người mua và người bán cho phép nhiều mức giá xuất hiện theo thời gian. Thông thường rất khó để đánh giá quá trình giá xuất hiện bởi vì giá bán lẻ của hầu hết các mặt hàng được sản xuất do người bán đặt ra. Người mua chấp nhận giá. hoặc không mua hàng.
Trong khi một người tiêu dùng cá nhân trong một trung tâm mua sắm không thể mặc cả giá và họ tin rằng họ không có khả năng ảnh hưởng đến giá cả. Tuy nhiên, nếu tất cả những người mua tiềm năng bị lấn át, và không ai chấp nhận giá đã đặt, thì người bán sẽ nhanh chóng giảm giá. Bằng cách này, người mua có ảnh hưởng đến giá thị trường.
Cuối cùng sẽ có một mức giá cho phép một cuộc trao đổi diễn ra, đó lại tại điểm cân bằng thị trường
Mức giá cân bằng cũng được gọi là giá bù trừ thị trường bởi vì ở mức giá này, số lượng chính xác mà nhà sản xuất đưa ra thị trường sẽ được người tiêu dùng mua và sẽ không có gì còn sót lại. Điều này là hiệu quả vì không có quá nhiều nguồn cung cấp và sản lượng lãng phí, cũng như thiếu hụt - thị trường sẽ có hiệu quả rõ ràng. Đây là một tính năng chính của cơ chế giá cả, và một trong những lợi ích đáng kể của nó.
