Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 đã hình thành nên một thời đại số, với kinh tế số và xã hội số. Công nghệ phát triển vũ bão, hành vi khách hàng biến thiên liên tục và thời gian để nảy sinh nhu cầu mới ngày một ngắn lại, đặc biệt là từ sau đại dịch, khiến cho việc cạnh tranh trên thị trường khốc liệt hơn bao giờ hết. Doanh nghiệp đứng trước nhiệm vụ tìm ra chiến lược đột phá, ứng dụng công nghệ, đổi mới sáng tạo để chiếm lĩnh thị trường và thích ứng nhanh chóng với môi trường kinh doanh của bối cảnh bình thường mới.
Đổi mới sáng tạo mở chính là chìa khóa đột phá tăng trưởng của doanh nghiệp khi có thể gia tăng tốc độ đổi mới sáng tạo lên từ 3 đến 5 lần trong khi tiết kiệm được đến 30% chi phí đầu tư (theo báo cáo "Toàn cảnh đổi mới sáng tạo mở Việt Nam năm 2021").
Trong quá khứ, nền tảng của đổi mới sáng tạo trong doanh nghiệp đã từng là việc phát triển sản phẩm. Nhưng trong thời kỳ thay đổi liên tục và khó đoán hiện nay, việc tạo ra sản phẩm mới không còn quan trọng bằng việc tạo ra năng lực đổi mới sáng tạo bền vững cho doanh nghiệp (theo John Seely Brown). Do đó, bài toán đặt ra là làm thế nào có thể giúp doanh nghiệp Việt trang bị đầy đủ chuyên môn lẫn điều kiện cần thiết cho quá trình cải tiến năng lực đổi mới sáng tạo mở sắp tới.
Tại hội thảo “Tăng tốc đổi mới sáng tạo cho doanh nghiệp trong kỷ nguyên đổi mới sáng tạo mở” (do Trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia, BambuUP và Đại học Fulbright Việt Nam phối hợp tổ chức) ông Trần Hoàng Thắng - Quản lý chương trình đổi mới sáng tạo IPSC, đã bày tỏ về tầm nhìn hỗ trợ doanh nghiệp trong quá trình đổi mới sáng tạo: “Hiện nay, doanh nghiệp còn đang gặp rất nhiều khó khăn khi chưa có một quy trình đổi mới sáng tạo tiêu chuẩn; chưa có sự sẵn sàng cao để kêu gọi nguồn lực từ bên ngoài một cách rộng rãi và chưa có một nguồn thông tin chất lượng, đầy đủ, trọn vẹn về đổi mới sáng tạo. Chính vì vậy, dự án tăng cường năng lực cạnh tranh khu vực tư nhân Việt Nam do USAID tài trợ sẽ được triển khai với mục tiêu phổ biến mô hình đổi mới sáng tạo mở (Open Innovation) cũng như hỗ trợ các doanh nghiệp/tập đoàn bắt đầu hành trình đổi mới sáng tạo mở của mình, góp phần tạo nên những sản phẩm, ý tưởng đột phá đáp ứng nhu cầu của xã hội".
Việc mở rộng hợp tác, tăng cường kết nối, tạo điều kiện cho các hoạt động chuyển giao tri thức – giải pháp công nghệ với các nguồn lực bên ngoài sẽ là giải pháp củng cố và phát triển năng lực đổi mới sáng tạo cho chính doanh nghiệp. Cùng với đó, hệ sinh thái khởi nghiệp Việt Nam hiện đang có những bước phát triển nhảy vọt, vươn lên vị trí thứ 3 trong số 6 nền kinh tế top đầu ASEAN. Bối cảnh này chính là lý do hoàn hảo để doanh nghiệp tăng tốc đổi mới sáng tạo mở, nắm bắt cơ hội đồng hành cùng startup để bắt kịp với các thay đổi hiện nay.
Tham gia trong phiên tọa đàm, ông Lại Văn Kiên - Giám đốc R&D (Nghiên cứu và Phát triển) của Tập đoàn Sunhouse đã chia sẻ về quá trình hợp tác cùng với một startup về lĩnh vực nhà thông minh bước ra từ chương trình Shark Tank Việt Nam để từng bước kiến tạo một hệ sinh thái tiện lợi nhất với chi phí hợp lý nhất cho khách hàng.
“Nhu cầu của khách hàng có vòng đời rất ngắn và luôn thay đổi liên tục. Điều này tạo nên một áp lực rất lớn cho doanh nghiệp trong quá trình tìm kiếm và giải quyết 'nỗi đau' cho tệp khách hàng mục tiêu của mình về lâu dài. Thông qua đổi mới sáng tạo mở, Sunhouse có thể coi là một bệ phóng, với sản phẩm và nền tảng nhằm thu hút, tiếp thu tri thức từ các nguồn lực bên ngoài như sinh viên, hay đặc biệt là startup. Chúng tôi không giới hạn nguồn lực và sẵn sàng kết hợp với các thành phần bên ngoài để hiện thực hóa các giải pháp đổi mới sáng tạo, giúp đem lại điều tốt nhất cho người dùng”.
Thế nhưng, để có thể tăng tốc đổi mới sáng tạo mở thành công, doanh nghiệp cần đáp ứng các tiêu chí mà theo bà Nguyễn Hương Quỳnh – Giám đốc điều hành của BambuUP là tiêu chí "4 Không – Thì – Không":
“Thứ nhất, không có nhận thức đúng đắn kèm theo sự quyết tâm thì không triển khai được. Thứ hai, không có kỹ năng về đổi mới sáng tạo từ khái niệm tới triển khai thì sẽ không hiện thực hóa được. Thứ ba, nếu không có một cấu trúc tổ chức thực hiện phù hợp thì không vận hành được. Và thứ tư, nếu không có cách thức thu nhận thông tin đổi mới sáng tạo một cách đa dạng, liên tục & cập nhật nhất thì quá trình thực thi sẽ không có hiệu quả".
"Đổi mới sáng tạo rất cần sự kiên định từ phía doanh nghiệp, đặc biệt là ban lãnh đạo, giám đốc để thành công", bà Hương Quỳnh nói.
