Phiên giao dịch hôm nay khá đặc biệt vì thị trường phải phản ứng với các biến động bất ngờ. Đáng kể nhất là Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) đêm qua đột ngột cắt giảm lãi suất 0,5% dù chưa tới kỳ họp hàng tháng. Động thái này khiến cả thế giới bất ngờ và thổi bùng một nhịp tăng mạnh của chứng khoán Mỹ, nhưng sau đó lại dẫn đến phản ứng ngược là quay đầu giảm cực mạnh.
Những pha co giật của thị trường chứng khoán Mỹ có ảnh hưởng nhất định đến thị trường Việt Nam dưới góc độ tâm lý. FED giảm lãi suất luôn là liều thuốc kích thích mạnh cho các thị trường chứng khoán. Trong nước, Việt Nam cũng rục rịch chuẩn bị các biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp gặp khó khăn do dịch Covid-19. Tuy nhiên hàng loạt số liệu vĩ mô mới nhất của tháng 2/2020 cho thấy bức tranh không tốt. Ẩn số chính là việc thị trường đánh giá mức độ xấu đó như thế nào và đã là cực điểm hay chưa.
Thị trường ban đầu phản ứng khá xấu với các diễn biến cả trong lẫn ngoài nước. VN-Index vài phút đầu tiên lao dốc xuống 882,93 điểm, giảm 0,87% so với tham chiếu. Thế nhưng càng về cuối phiên thị trường càng tốt lên và đóng cửa chỉ số chỉ còn giảm không đáng kể 0,14%.
Diễn biến giảm mạnh trước, phục hồi sau thường thể hiện sự tích cực. VN-Index sau khi tạo đáy gần nhất ở 872,46 điểm ngày 28/2 cũng là gần tương đương đáy thấp nhất 27 tháng, tương đương đáy tháng 1/2019. Nếu chỉ số không giảm thêm xuống dưới đáy này thì rất có thể đã phản ánh những gì xấu nhất mà thị trường chuẩn bị tâm lý để đón nhận.
Thực vậy, số liệu vĩ mô tháng 2/2020 không tốt: Chỉ số sản xuất công nghiệp chỉ tăng 6,2% trong khi cùng kỳ 2018 tăng 13,7% và 2019 tăng 9.2%. Chỉ số sản xuất công nghiệp chế biến chế tạo tăng 7.4%, sản xuất phân phối điện tăng 8.4%, đều thấp hơn so với cùng kỳ 2019 là 11.4% và 9.3%. Chỉ số bán lẻ hàng hóa dịch vụ trong nước tăng 5.4%, mức thấp nhất 7 năm.
Giá trị xuất khẩu 2 tháng tăng 2.4% (cùng kỳ tăng +4.1%) trong đó khu vực FDI tăng 0.9%, khu vực trong nước tăng 6%. Xuất khẩu sang nhiều thị trường lớn giảm, như EU giảm 7.7%, ASEAN giảm 9.3%, Hàn Quốc giảm 6.5%.
Tháng 2 là thời điểm các tác động của việc đóng cửa biên mậu, cách ly phòng dịch phản ánh lên hoạt động kinh tế, từ sản xuất cho tới xuất khẩu hay tiêu dùng. Vì vậy việc suy giảm là điều không tránh khỏi. Tuy nhiên câu hỏi lớn hơn là liệu tình hình đã xấu nhất hay chưa và có thể bắt đầu cải thiện từ tháng 3 hay không?
Thị trường chứng khoán thường không nhìn vào hiện tại mà nhìn vào triển vọng trong tương lai. Những gì đã xấu sẽ bị bỏ qua và kỳ vọng mới là điều dẫn dắt. Có thể thấy kỳ vọng này phản ánh ở một vài biến động bất ngờ hôm nay, mà cổ phiếu HVN tăng giá là tiêu biểu.
Giá cổ phiếu HVN của Vietnam Airline phản ánh rõ nhất việc chiết khấu rủi ro của thị trường.
Du lịch và hàng không là hai lĩnh vực dễ nhìn thấy tác động nhất trong dịch Covid-19. Số liệu cho thấy khách du lịch quốc tế tháng 2 giảm 37% so với tháng 1 và giảm 21% so với cùng kỳ. Điều này có thể lý giải giá cổ phiếu HVN của Vietnam Airline từ sau Tết tới giờ giảm 32,3%, VJC của VietJet Air giảm 17,5%. Hôm nay HVN đột ngột tăng 6,83%. Thông tin 40% máy bay của hãng này nằm “đắp chiếu” cũng đã được thị trường biết đến, nhưng không khiến giá cổ phiếu HVN giảm sâu hơn.
Nếu như các cổ phiếu “nhạy” nhất với dịch bệnh đã giảm đến mức chiết khấu hết những rủi ro lớn nhất mà thị trường ước tính, thì hoàn toàn có thể kỳ vọng tình hình sẽ tiến triển tốt hơn. Đương nhiên các ẩn số còn rất nhiều, ví dụ các tâm dịch ở Hàn Quốc hay châu Âu, thậm chí là rủi ro từ Mỹ vẫn chưa biết sẽ ảnh hưởng thế nào trong tháng 3.
Thị trường chứng khoán Mỹ đêm qua thể hiện sự nghi ngờ này bằng diễn biến đảo chiều trong phiên tới gần 1000 điểm. Nhà đầu tư bất ngờ vì FED hành động quá nhanh như thể đã dự tính những tác động xấu của dịch bệnh tới nền kinh tế, những ước tính mà giới đầu tư vẫn chưa biết. Tuy nhiên đó cũng chỉ là diễn biến trong 1 ngày. Việc quay đầu tăng mạnh trở lại trên 2% của các chỉ số tương lai chứng khoán Mỹ đã giúp nhà đầu tư trên thị trường Việt Nam tự tin hơn trong phiên giao dịch hôm nay.
