Thỏa thuận giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và người đồng cấp Trung Quốc, ông Tập Cận Bình về việc đình chiến thương mại trong 90 ngày được chào đón trên khắp thế giới. Tuy nhiên, xung đột này vẫn là một trong những rủi ro lớn nhất đối với nền kinh tế Đông Nam Á vào năm 2019, theo dự báo từ các ngân hàng ở châu Á, Mỹ và châu Âu.
Tổng sản phẩm quốc nội tăng trưởng chậm ở hầu hết các nền kinh tế khu vực trong quý III, khi cuộc chiến thương mại bắt đầu gây thiệt hại cho xuất khẩu. Tăng trưởng GDP của 5 nền kinh tế lớn Đông Nam Á đã giảm từ 5,5% xuống 4,5% trong quý III.
Ngân hàng Mỹ Merrill Lynch đã dự báo tăng trưởng sẽ tiếp tục chậm lại đối với 5 quốc gia - Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore và Thái Lan - giảm từ mức 5,1% trong năm 2017 và 5% trong năm 2018 xuống 4,8% trong năm 2019.
"Danh sách các yếu tố rủi ro quá dài để đề cập toàn bộ", Mohamed Faiz Nagutha, chuyên gia kinh tế Đông Nam Á của ngân hàng Merril Lynch nói. Trong số những trở ngại mà ông nêu ra có các yếu tố nổi bật như: căng thẳng thương mại Mỹ-Trung, suy thoái kinh tế của Trung Quốc và khả năng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ tăng lãi suất nhiều hơn so với dự đoán của thị trường.
Ngân hàng Mỹ vẫn tin rằng Washington và Bắc Kinh sẽ giải quyết tốt các căng thẳng đang diễn ra. Nhưng quý IV năm nay và quý đầu tiên của năm 2019 có thể là giai đoạn khó khăn đối với nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, trước khi Trung Quốc bắt đầu hồi phục vào nửa cuối năm sau, Nagutha nói. Điều đó có thể cản trở sự tăng trưởng ở Đông Nam Á.
Selena Ling, người đứng đầu Viện nghiên cứu và chiến lược vốn của ngân hàng OCBC Trung Quốc ở Singapore cho biết, rủi ro lớn nhất đối với Đông Nam Á là chủ nghĩa bảo hộ thương mại.
Gạt những căng thẳng Mỹ - Trung sang một bên, các vấn đề trung hạn như sáng kiến sản xuất công nghệ cao "Made in China 2025" của Bắc Kinh và sự cạnh tranh ngày càng tăng giữa hai nước trong các ngành công nghiệp công nghệ cao "sẽ không biến mất sớm", bà Ling nói.
Bà cũng nhấn mạnh rằng hội nghị thượng đỉnh G-20 ở Buenos Aires đánh dấu việc lần đầu tiên các quốc gia không áp dụng lập trường thống nhất trong vấn đề chống lại chủ nghĩa bảo hộ, do sự phản đối của Mỹ.
Ngân hàng Singapore ước tính tốc độ tăng trưởng ở Malaysia, Singapore, Thái Lan và Việt Nam sẽ chậm lại trong năm 2019.
Suresh Tantia, phó chủ tịch Credit Suisse, chuyên gia về thị trường chứng khoán châu Á-Thái Bình Dương, cũng có quan điểm tương tự. Thỏa thuận đình chiến kéo dài 90 ngày là "một cứu cánh" cho thị trường. Tuy nhiên, lệnh “ngừng bắn” chỉ là tạm thời.
Mặc dù vậy, Credit Suisse vẫn dự báo thị trường chứng khoán mới nổi châu Á dự kiến sẽ hoạt động tốt hơn vào năm tới, sau những cú giảm điểm năm 2018. "Thị trường mới nổi khá rẻ", John Woods, giám đốc đầu tư châu Á-Thái Bình Dương của Credit Suisse nói.
Khi triển vọng thu nhập của các công ty Mỹ kém lạc quan hơn và đồng USD suy yếu, các nhà đầu tư sẽ tìm kiếm cơ hội ở nơi khác, Woods nói. Credit Suisse cho biết, thị trường chứng khoán ở Trung Quốc, Singapore và Indonesia đều có tiềm năng tăng giá cao.
Trong khi đó, rủi ro chính trị vẫn là một mối đe dọa lớn ở một số quốc gia, như Thái Lan, do thiếu chắc chắn về cuộc bầu cử sắp tới, Credit Suisse nhận định. Nền kinh tế lớn thứ ba Đông Nam Á dự kiến sẽ trở lại chế độ dân sự vào đầu năm 2019, nhưng những chi tiết như thành phần đảng trong chính phủ tương lai vẫn chưa được hé lộ.
Indonesia sẽ tổ chức một cuộc bầu cử tổng thống vào tháng Tư. Cả Credit Suisse và Bank of America Merrill Lynch đều tin rằng, Tổng thống đương nhiệm Joko Widodo sẽ tiếp tục tại vị.
Nhưng chuyên gia Ling của OCBC chỉ ra rằng, chiến dịch này mới chỉ bắt đầu và cảnh báo có thể có sự không chắc chắn về thị trường hoặc kinh doanh khi cuộc bỏ phiếu đến gần.
