VEC cho biết, dự án đường cao tốc TP. HCM - Long Thành - Dầu Giây đã được đưa vào khai thác từ tháng 6/2016 với chiều dài khoảng 54 km. Hiện lưu lượng phương tiện tham gia lưu thông trên tuyến liên tục tăng cao, trung bình khoảng 10,45%/năm.
Theo tính toán của đơn vị tư vấn, tuyến cao tốc TP. HCM - Long Thành - Dầu Giây đoạn từ nút giao An Phú đến nút giao cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu (Km0 - Km25+920) quy mô 4 làn xe đã quá tải, nhu cầu thông qua hiện vượt 25% so với năng lực thông hành của tuyến và đến năm 2025 (dự án cao tốc Bến Lức - Long Thành đi vào khai thác) vẫn sẽ tiếp tục tái diễn.
Đoạn từ nút giao cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu đến nút giao cao tốc Dầu Giây - Phan Thiết quy mô 4 làn xe có thể khai thác ổn định đến năm 2030; đoạn từ nút giao Phan Thiết - Dầu Giây đến nút giao Dầu Giây quy mô 4 làn xe như hiện nay có thể khai thác ổn định đến năm 2040.
Báo cáo của Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) cho biết, với quy mô hiện tại của dự án, đoạn từ nút giao An Phú đến nút giao cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu không đáp ứng được nhu cầu vận tải trên tuyến. Đặc biệt, đến năm 2025, cảng hàng không quốc tế Long Thành đưa vào khai thác sử dụng, dự án sẽ không thể đáp ứng khả năng thông hành.
Do đó, việc nghiên cứu đầu tư mở rộng tuyến cao tốc TP. HCM - Long Thành - Dầu Giây đoạn Km0 - Km25+920 là cấp bách để phục vụ phát triển KT-XH cho cả vùng Đông Nam Bộ.
Đối với phạm vi được đánh giá cần thiết mở rộng, VEC kiến nghị nghiên cứu đầu tư mở rộng đoạn từ nút giao Vành đai 2 đến nút giao với đường cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu (Km4+000 - Km25+920) tổng chiều dài khoảng 21,92 km.
Trong đó, đoạn tuyến từ nút giao Vành đai 2 đến nút giao Vành đai 3 (Km4+000 - Km8+770) đề xuất mở rộng quy mô lên 8 làn xe theo quy định tại Quyết định số 334 ngày 13/2/2007 của Bộ GTVT; đoạn tuyến từ nút giao Vành đai 2 đến nút giao với đường cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu (Km8+770 - Km25+920) đề xuất mở rộng quy mô 10 làn xe theo quy hoạch tại Quyết định số 1454 ngày 1/9/2021 của Thủ tướng Chính phủ.
Theo khái toán sơ bộ, tổng mức đầu tư mở rộng đoạn tuyến Km4+000 - Km25+920 khoảng hơn 14.786 tỷ đồng (chưa bao gồm lãi vay trong thời gian xây dựng). Trong đó, chi phí xây dựng ước gần 10.800 tỷ đồng; chi phí GPMB gần 800 tỷ đồng; chi phí quản lý dự án, tư vấn và chi phí khác khoảng hơn 1.000 tỷ đồng; chi phí dự phòng hơn 2.100 tỷ đồng.
Riêng đoạn từ nút giao An Phú đến nút giao Vành đai 2 (Km0-Km4+000) và việc đầu tư mở rộng nút giao An Phú, VEC kiến nghị để TP. HCM đầu tư do đoạn tuyến này đã được VEC bàn giao cho UBND TP. HCM vận hành bảo trì và khai thác.
Về nguồn vốn, Bộ GTVT cho rằng, sử dụng vốn ngân sách nhà nước là không khả thi do không còn vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 để bố trí.
Việc huy động qua hình thức đầu tư PPP (hợp đồng BOT hoặc BOO), VEC nhận định không phù hợp do cùng chung tuyến đường VEC đã đầu tư trong giai đoạn 1, khó phân chia sản lượng khai thác, không xác định được doanh thu, khó phân tách trách nhiệm quản lý, khai thác, vận hành, bảo trì và doanh thu thu phí. Ngoài ra có thể phát sinh một số khó khăn khác như: các thủ tục đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư mất nhiều thời gian, tiềm ẩn xung đột giữa VEC và nhà đầu tư...
Do vậy, VEC cho rằng, phương án VEC tự đầu tư theo hình thức tự huy động vốn sẽ đảm bảo thời gian triển khai dự án nhanh chóng, đáp ứng tiến độ đưa vào sủ dụng từ quý 1/2026. Phương án này cũng không phải báo cáo Quốc hội về việc chấp thuận chủ trương đầu tư, rút ngắn được thời gian thực hiện dự án.
Hiện vốn điều lệ của VEC dự kiến tăng lên hơn 49.562 tỷ đồng đảm bảo khả năng tiếp cận các nguồn vốn để thực hiện đầu tư các dự án.
Trên cơ sở phân tích, VEC kiến nghị Bộ GTVT chấp thuận cho VEC được nghiên cứu đầu tư mở rộng dự án cao tốc TP. HCM - Long Thành - Dầu Giây theo hình thức tự huy động vốn để thực hiện.
