Nói về các yếu tố trong chỉ số khởi sự kinh doanh (1 trong 10 chỉ số thành phần của bộ chỉ số môi trường kinh doanh của Ngân hàng Thế giới) tại cuộc họp do Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) Vũ Đại Thắng chủ trì ngày 21/11 tại Hà Nội, ông Hiếu bộc bạch: “Tôi vẫn không thể tưởng tượng được tại sao đến nay việc mua và in hóa đơn thuế VAT vẫn kéo dài đến 10 ngày. Riêng thủ tục này, vẫn còn dư địa cải cách lớn nhất và thời gian tới cần làm mạnh mẽ vấn đề này”.
Việt Nam xếp thứ 69/190 nước trong báo cáo môi trường kinh doanh 2020 (EoDB) của Ngân hàng Thế giới, tụt 1 bậc so với báo cáo năm 2019. So với mục tiêu đề ra trong Nghị quyết 02 trong năm 2019 là tăng từ 5 đến 7 bậc thì Việt Nam không thực hiện được. Trong khi đó, các nước làm tiêu chí so sánh theo Nghị quyết 02 thì Thái Lan tăng 6 hạng và Malaysia tăng 3 hạng, ông Hiếu nêu.
So với báo cáo EoDB năm 2019, Việt Nam tăng hạng ở 3 chỉ số: tiếp cận tín dụng, nộp thuế và phá sản, tuy nhiên lại tụt hạng ở 6 chỉ số còn lại và giữ nguyên hạng ở một chỉ số (tiếp cận điện năng).
Đối với số điểm tuyệt đối, các chỉ số của Việt Nam không thay đổi hoặc chỉ tăng điểm nhẹ. Ví dụ như chỉ số Khởi sự kinh doanh, mặc dù Việt Nam có tăng điểm nhưng xếp hạng vẫn giảm vì các quốc gia khác tăng điểm nhiều hơn. Riêng đối với chỉ số bảo vệ nhà đầu tư, xếp hạng của Việt Nam giảm do Ngân hàng Thế giới thay đổi phương pháp tính điểm và có cải cách ở nhiều quốc gia khác.
Về chỉ số khởi sự kinh doanh, ông Hiếu nhấn mạnh, điểm quan trọng là chỉ số này của các nước đều giảm. Hiện nay, Việt Nam xếp hạng 115/190 quốc gia, cao hơn Malaysia (126/190) và Indonesia (140/190). Thủ tục khởi sự kinh doanh của Việt Nam đã có cải thiện, cụ thể thủ tục đăng ký kinh doanh thời gian giảm từ 5 ngày còn 3 ngày; thông báo mẫu con dấu giảm từ 2 ngày còn 1 ngày; giúp tổng thời gian thực hiện thủ tục khởi sự kinh doanh giảm còn 16 ngày.
Dư địa để cải thiện môi trường kinh doanh nằm ở chính khâu thực hiện các thủ tục bởi một số văn bản pháp luật không kịp đưa vào thực thi trong kỳ đánh giá tới của Ngân hàng Thế giới.
Hiện nay, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư và Luật Doanh nghiệp cũng chỉ đề xuất sửa đổi được phần nào, chẳng hạn đề xuất bỏ thủ tục thông báo mẫu dấu. Tuy nhiên, có ý kiến đại biểu Quốc hội lo ngại để dấu trôi nổi sẽ gây khó khăn cho công tác quản lý, mặc dù Bộ Kế hoạch và Đầu tư và Chính phủ rất quyết liệt bỏ thủ tục này vì thấy không cần thiết, ông Hiếu nêu.
Theo ông Bùi Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Quản lý đăng ký kinh doanh Bộ KH&ĐT, hiện nay việc cắt thủ tục có tác động rất lớn tới điểm số môi trường kinh doanh của Việt Nam. Dư địa cải cách môi trường kinh doanh, cũng như chỉ số khởi sự kinh doanh nói riêng là phải xử lý một số vấn đề cốt lõi.
Trước tiên là thông báo mẫu dấu, chúng ta đang đề xuất cắt bỏ thủ tục này. Kể cả thủ tục thông báo mẫu dấu được chấp thuận cắt bỏ và nếu Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư và Luật Doanh nghiệp được thông qua và có hiệu lực, cũng không kịp cho kỳ đánh giá sắp tới của Ngân hàng Thế giới (từ ngày 1/6 đến ngày 31/5 của năm sau).
Một vấn đề nữa có thể tác động lớn tới khâu thủ tục và tính phí thành lập doanh nghiệp là bỏ phí môn bài. Theo Nghị định 139/2016/NĐ-CP về lệ phí môn bài, doanh nghiệp thành lập mới phải nộp phí môn bài trong vòng 30 ngày kể từ ngày thành lập, ông Tuấn nêu.
Bộ KH&ĐT đã có văn bản đề nghị Bộ Tài chính sửa Nghị định 139 theo hướng điều chỉnh thời hạn nộp phí môn bài sang kỳ nộp thuế như bình thường. Được biết, Bộ Tài chính đang có hướng miễn phí môn bài cho doanh nghiệp trong năm đầu tiên thành lập.
“Nếu làm được như trên, chúng ta có thể bỏ thủ tục nộp phí môn bài và phí môn bài (2 triệu đồng) ra khỏi các thủ tục và lệ phí khởi sự kinh doanh, giúp giảm gần 70% chi phí thành lập doanh nghiệp”, ông Tuấn nói.
Đối với chỉ số nộp thuế và bảo hiểm xã hội, ghi nhận lớn nhất là số lần nộp thuế thu nhập doanh nghiệp giảm từ 5 trong năm 2019 còn 1 năm 2020, giúp giảm tổng số lần nộp thuế từ 10 còn 6. Trong khi đó, tổng số giờ nộp thuế cũng giảm từ 498 xuống còn 384.
Đại diện Bộ Tài chính cho biết, Bộ Tài chính đã xây dựng các dự thảo văn bản hướng dẫn chi tiết thực thi Luật Quản lý thuế theo hướng cắt giảm nhiều thành phần hồ sơ nộp thuế, bởi thời gian chuẩn bị hồ sơ chiếm lượng lớn tổng thời gian nộp thuế theo đánh giá của Ngân hàng Thế giới.
Dự kiến năm 2020 khi Luật Quản lý thuế và các văn bản dưới luật có hiệu lực, sẽ góp phần cắt giảm số giờ nộp thuế, đại diện Bộ Tài chính cho biết.
Theo Thứ trưởng Vũ Đại Thắng, nếu tập trung triển khai thực hiện tốt các thủ tục thì có thể tiếp tục cắt giảm thời gian thực hiện. Riêng các thủ tục nộp thuế và bảo hiểm xã hội đã có cải thiện và dư địa để cải thiện môi trường kinh doanh sắp tới là tập trung thực hiện tốt các thủ tục, trong đó có thủ tục nộp thuế và bảo hiểm xã hội.
