Trong văn bản gửi Thủ tướng về bất cập trong thực tiễn triển khai các dự án đối tác công tư (PPP), Hiệp hội các Nhà đầu tư công trình giao thông đường bộ Việt Nam (VARSI), cho rằng ngoài các khoản hỗ trợ chưa được kích hoạt, mức phí sử dụng đường bộ tại các dự án BOT không tăng theo lộ trình cam kết làm ảnh hưởng lớn đến phương án tài chính của dự án.
Theo ông Trần Chủng, Chủ tịch VARSI, đặc điểm chung của các dự án BOT là đã và đang đưa vào khai thác, phát huy hiệu quả đầu tư, thúc đẩy giao thương, phát triển kinh tế - xã hội cho các địa phương, giảm thiểu nguy cơ ùn tắc, tai nạn giao thông... nên trách nhiệm và nghĩa vụ của nhà đầu tư quy định trong hợp đồng đã hoàn thành.
“Việc chưa được tăng phí theo lộ trình, chưa bố trí đủ vốn hỗ trợ của Nhà nước thuộc trách nhiệm của phía cơ quan Nhà nước đối với những cam kết trong hợp đồng đã ký”, đại diện VARSI khẳng định. Hiệp hội này kiến nghị cơ quan quản lý xem xét điều chỉnh.
Bên cạnh đó, VARSI cho rằng quy định pháp luật trong đầu tư PPP đặt quan hệ giữa Nhà nước và nhà đầu tư bình đẳng, hài hòa lợi ích các bên. Tuy nhiên, thực tế còn nhiều bất cập trong việc thực hiện các cam kết của cơ quan Nhà nước và nhà đầu tư trong hợp đồng dự án.
Cụ thể, dự án cao tốc Hà Nội - Hải Phòng được cam kết vốn Nhà nước tham gia khoảng 17.000/47.000 tỷ đồng (tương đương 39%). Đến cuối năm 2019, dự án mới được Bộ Kế hoạch và Đầu tư phân bổ khoản ngân sách nhà nước trị giá 1.351 tỷ hỗ trợ thanh toán chi phí giải phóng mặt bằng.
Dự án hầm Đèo Cả có phần vốn ngân sách Nhà nước tham gia là 5.048 tỷ đồng. Tuy nhiên, đến nay mới giải ngân được 3.868 tỷ đồng làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu quả sử dụng vốn, phát sinh lãi vay tín dụng trong quá trình thực hiện dự án, ảnh hưởng đến phương án tài chính tổng thể của dự án.
Theo VARSI, việc thay đổi cơ chế, chính sách cũng ảnh hưởng tới phương án tài chính của dự án. Điển hình như tuyến đường cao tốc TP. HCM - Trung Lương hiện dừng thu phí do điều chỉnh chính sách về quản lý tải sản công hay trạm thu phí BOT Bờ Đậu, đường tránh Thanh Hóa, tuyến La Sơn - Túy Loan không được thu phí dù đã được Chính phủ chấp thuận sử dụng để hoàn vốn cho dự án.
Từ những bất cập trên, VARSI mong Thủ tướng quan tâm, chỉ đạo Bộ Giao thông Vận tải và các bộ ngành tiếp thu và khắc phục các bất cập để việc đầu tư, khai thác các dự án theo phương thức PPP bình đẳng, an toàn, hiệu quả.
