Ngày 18/10, Diễn đàn Kinh tế TP. HCM được tổ chức với chủ đề "Phát triển TP. HCM thành trung tâm tài chính khu vực và quốc tế". Đây là lần thứ hai trong vòng 3 tháng TP. HCM tổ chức một sự kiện quy mô xoay quanh chủ đề xây dựng trung tâm tài chính quốc tế.
TS Vũ Thành Tự Anh, Giám đốc Trường chính sách Công và Quản lý Fulbright, cho rằng TP. HCM hội tụ nhiều điều kiện để có một không gian đô thị tập hợp các dịch vụ tài chính, khách hàng và tổ chức cung cấp sản phẩm dịch vụ tài chính đa dạng, phạm vi hoạt động và lưu chuyển dòng vốn vượt ra bên ngoài biên giới quốc gia, tuân theo chuẩn mực quốc tế.
Yếu tố đầu tiên là TP. HCM có vị thế kinh tế nổi trội so với cả nước. TS Tự Anh dẫn chứng TP. HCM chiếm 9,4% dân nhưng giá trị xuất khẩu chiếm 13,9%, GRDP chiếm 24%, thu ngân sách chiếm 26,6% và số lượng doanh nghiệp chiếm tới 51,8% của cả nước.
Hơn thế, TP. HCM nằm trong vùng kinh tế trọng điểm Đông Nam Bộ. Khu vực này chiếm 45% GDP, 40% xuất khẩu, 42% thu ngân sách, 45% đầu tư FDI trên toàn quốc.
Về vị trí địa lý, TP. HCM là một địa điểm thuận lợi để kết nối với các đô thị lớn trong khu vực. Nếu lấy TP. HCM làm tâm, trong bán kính 3 giờ bay có thể tiếp cận được tất cả thủ đô của các nước Đông Nam Á.
"Tuy nhiên, TP. HCM có xuất phát điểm thấp nên dù có tốc độ phát triển kinh tế nhanh, vị thế quốc tế so sánh với nhiều đô thị lớn khác trong khu vực còn hạn chế", TS Tự Anh phân tích thách thức với TP. HCM.
Trong khi đó, TP. HCM đang đứng thứ 55 trên thế giới về thu hút thương mại và xếp thứ 128 về quy mô kinh tế năm 2018.
Dù vậy, ông Tự Anh nhấn mạnh cuộc đua trở thành trung tâm tài chính quốc tế là một cuộc đua đường trường chứ không phải nước rút.
"Nếu duy trì tốc độ tăng trưởng như hiện tại, kinh tế TP. HCM có thể vượt Đài Bắc trong 15-20 năm tới. Vấn đề then chốt là TP.HCM phải giữ được tốc độ tăng trưởng nhanh trong một thời gian dài", ông nói.
Về khó khăn nội tại, TS Tự Anh cho rằng việc giảm tỷ lệ giữ lại ngân sách đang làm giảm động lực phát triển của địa phương. Ông dẫn chứng tỷ lệ ngân sách TP. HCM được giữ lại giảm từ 29% (giai đoạn 2004-2006) xuống 18% của hiện tại.
Ngoài ra, một trong những thách thức lớn với đề án xây dựng trung tâm tài chính quốc tế nhiều chính sách của TP.HCM phụ thuộc vào cấp trung ương.
TS Tự Anh khuyến nghị TP. HCM phải là địa phương thực hiện chính sách của trung ương sáng tạo nhất, được thử nghiệm những chính sách mới nhất, mạnh mẽ nhất để trở thành trung tâm tài chính của quốc gia, khu vực và quốc tế.
"TP.HCM chỉ có thể thực hiện được khát vọng trở thành trung tâm tài chính nếu có sự ủng hộ và hậu thuẫn tối đa của Chính phủ. Chính sách phát triển TP.HCM thành trung tâm tài chính cần trở thành chính sách quốc gia. Điều kiện cơ chế chính sách vĩ mô là bệ đỡ không thể thiếu với sự phát triển của TP", TS Tự Anh phát biểu.
Cuối cùng, vì xuất phát sau các trung tâm tài chính lớn trên thế giới, nên ông Tự Anh cho rằng TP.HCM cần tìm đường ngách để phát triển dựa vào fintech (công nghệ tài chính) và tận dụng vị trí giao thương giữa vùng công nghiệp Đông Nam Bộ và nông nghiệp Tây Nam Bộ chứ không thể đi theo con đường truyền thống như các thành phố khác.
Phát biểu tại diễn đàn, Bí thư Thành ủy TP. HCM Nguyễn Thiện Nhân khẳng định Việt Nam đang là một điểm đến hấp dẫn với các nhà đầu tư khi nằm trong số ít quốc gia trên thế giới có tốc độ tăng trưởng kinh tế đều đặn hơn 6% trong 30 năm qua. Đồng thời, Việt Nam cũng kỳ vọng tốc độ tăng trưởng trong 10 năm tới trên dưới 10%.
“Nếu làm tốt, đến năm 2045, Việt Nam có thể vào nhóm 20 nền kinh tế lớn nhất thế giới. Việt Nam đang phát triển và sẽ còn phát triển hơn nữa”, Bí thư Nhân khẳng định.
Bí thư Thành ủy TP. HCM cũng cho rằng Việt Nam cần phát triển bền vững về cả quy mô dân số với tỷ suất sinh bình quân 2,06 trong gần 20 năm qua, đóng góp nguồn lao động dồi dào.
Với riêng TP. HCM, Bí thư Nhân đặc biệt nhấn mạnh TP có năng suất lao động gấp gần 3 lần so với cả nước. Vì vậy, khi doanh nghiệp đến TP đầu tư có thể thu hồi giá trị gia tăng cao hơn bình quân cả nước.
Theo ông, nếu TP. HCM và các tỉnh trong vùng kinh tế trọng điểm Đông Nam Bộ được đầu tư nhiều hơn sẽ còn tăng trưởng nhanh hơn. Đây cũng chính là những khách hàng của trung tâm tài chính quốc tế TP. HCM trong tương lai với nhu cầu vốn lớn để phát triển.
Cuối cùng, Bí thư Nhân khẳng định TP. HCM đã có một số điều kiện và có kế hoạch hoàn thiện, bổ sung những điều còn thiếu để trở thành một trung tâm tài chính.
Một số yếu tố được ông nhắc đến như ở trong vùng trung tâm kinh tế quốc gia, có giao thông đường sông, có điều kiện sống tốt, nguồn nhân lực chất lượng cao, có chính sách đổi mới tài chính, hạ tầng viễn thông, kết nối giao thông, quy hoạch thiết kế tốt.
