Ngày 4/10, lãi suất bình quân bằng VND trên thị trường liên ngân hàng tăng đột biến, với lãi suất qua đêm được ghi nhận ở mức 7,74%/năm.
Sang ngày 5/10, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) lại điều chỉnh lãi suất cho vay qua đêm chạm mốc 8,44%/năm, mức cao nhất kể từ năm 2012. Mức lãi suất qua đêm này đã tăng 0,56 điểm % so với phiên liền trước và cao hơn 3,46 điểm % so với 1 tuần trước.
Vào tháng 4/2012, lãi suất cho vay bình quân liên ngân hàng kỳ hạn qua đêm đạt đỉnh gần 7%/năm. Nhưng từ đó đến ngày 6/9, lãi suất cho vay qua đêm giữa các ngân hàng thương mại luôn duy trì ở mức dưới 6%/năm.
Chỉ tính trong vòng gần 3 tháng qua, lãi suất qua đêm trên thị trường liên ngân hàng đã tăng gấp hàng chục lần, khi nửa đầu tháng 6, lãi suất này chỉ ở mức 0,5%/năm. Trong khoảng một tuần gần đây, lãi suất cho vay liên ngân hàng tăng mạnh, đưa mặt bằng lãi suất qua đêm từ vùng 5%/năm lên 8,44%/năm, tức tăng gần gấp đôi..
Cùng với đà tăng của lãi suất qua đêm, các kỳ hạn 1 tuần, 2 tuần và 1 tháng cũng ghi nhận mức tăng rất mạnh. Vào ngày 5/10, lãi suất các kỳ hạn 1, 2 tuần đã tăng gấp cả chục lần.
Tuy nhiên, sau khi leo lên đỉnh 10 năm, chỉ 1 ngày sau đó, lãi suất cho vay qua đêm đã nhanh chóng đi xuống.
Cụ thể, ngày 6/10, NHNN điều chỉnh giảm lãi suất VND trên thị trường liên ngân hàng từ 0,07-0,68 điểm % so với phiên liền trước ở các kỳ hạn ngắn. Theo đó, lãi suất qua đêm ở mức 7,76%/năm, giảm 0,68% so với phiên trước đó. Lãi suất các kỳ hạn khác ngắn cũng giảm mạnh. Trong đó, lãi suất kỳ hạn 1 tuần xuống còn 7,91%/năm; kỳ hạn 2 tuần còn 7,06%/năm.
Trong khi đó, các kỳ hạn dài hơn, từ 1-9 tháng vẫn tiếp tục tăng. Đặc biệt, kỳ hạn 9 tháng được đẩy lên mức 10%/năm.
Trong mấy tháng gần đây, tỷ giá USD/VND liên tục đi lên do thanh khoản tiền đồng dư thừa và chênh lệch lãi suất USD so với tiền đồng được nới rộng trong bối cảnh đồng USD mạnh lên. Trước tình hình này, NHNN đã phải bán ra lượng lớn USD để ổn định thị trường ngoại tệ.
Công ty Chứng khoán SSI ước tính NHNN đã hút ròng hơn 58.000 tỷ đồng thông qua kênh bán ngoại tệ trong 2 tuần gần nhất, đồng nghĩa với việc cơ quan quản lý tiền tệ đã bán khoảng 2,45 tỷ USD ra thị trường. Còn Công ty Chứng khoán ACB (ACBS) ước tính cơ quan quản lý tiền tệ đã bán khoảng 20 tỷ USD từ đầu năm, qua đó rút về lượng lớn tiền đồng.
Tuy nhiên, một lượng lớn tiền đồng bị hút khỏi hệ thống khiến thanh khoản thiếu hụt. Đây là nguyên nhân đẩy lãi suất liên ngân hàng liên tục đi lên.
Việc lãi suất liên ngân hàng đột ngột tăng cao cho thấy các ngân hàng thương mại gặp căng thẳng cục bộ về mặt thanh khoản ngắn hạn. Để giải quyết vấn đề này, một mặt các ngân hàng phải chấp nhận vay mượn nhau với lãi suất rất cao, mặt khác phải tăng lãi suất huy động nhằm thu hút tiền gửi từ người dân.
Các chuyên gia dự báo NHNN sẽ duy trì thanh khoản hệ thống ngân hàng ở trạng thái không quá dồi dào trong giai đoạn còn lại của năm để duy trì mặt bằng lãi suất liên ngân hàng ở mức cao, từ đó tạo mức chênh lệch hợp lý với lãi suất USD, giảm thiểu áp lực lên tỷ giá.
Công ty TNHH Chứng khoán Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam (VCBS) nhận định, mặt bằng lãi suất liên ngân hàng trung bình năm nay có thể cao hơn 1,2-1,5 điểm % so với trung bình năm 2021.
Nhưng trước tình trạng lãi suất trên thị trường liên ngân hàng tăng đột biến, thanh khoản hệ thống rất căng thẳng buộc NHNN không phát hành tín phiếu hút tiền về như trước mà thay vào đó là bơm ròng lượng tiền lớn qua thị trường mở (OMO) để tiếp sức thanh khoản ngắn hạn cho hệ thống.
Điển hình như phiên ngày 5/10, NHNN đã bơm ròng 19.000 tỷ đồng thông qua kênh OMO. Tới phiên ngày 6/10, nhà điều hành tiền tệ tiếp tục bơm hơn 2.217 tỷ đồng vào hệ thống. Hiện tổng số tiền mà NHNN đang hỗ trợ thị trường là hơn 38.920 tỷ đồng.
Nhiều chuyên gia dự báo, với việc NHNN thực hiện bơm ròng trở lại thì thời gian tới lãi suất liên ngân hàng sẽ không còn tăng quá mạnh.
Ngoài ra, với việc NHNN cấp hạn mức tín dụng cho các ngân hàng thương mại, lãi suất vay lẫn nhau giữa các ngân hàng thương mại cũng hạ nhiệt. Ngày 6/10, thêm 4 ngân hàng nữa đã được nới room tín dụng. Trong đợt điều chỉnh room này, VPBank được tăng thêm hạn mức gần 45.000 tỷ đồng, MB được tăng trên 20.000 tỷ đồng, HDBank được nới room thêm 11.000 tỷ đồng và Vietcombank được tăng thêm 9.000 tỷ đồng.
