Diễn đàn VNF

LS Lê Đình Vinh: Chỉ đạo của tỉnh Khánh Hòa đang xâm hại quyền của doanh nghiệp

(VNF) - Chỉ đạo của tỉnh Khánh Hòa đang làm cản trở quyền tài sản của cổ đông, quyền đầu tư của các doanh nghiệp. Nếu không sửa sai, các doanh nghiệp sẽ ra đi và gây thất thoát lớn cho chính tỉnh.

LS Lê Đình Vinh: Chỉ đạo của tỉnh Khánh Hòa đang xâm hại quyền của doanh nghiệp

Sau 1 tháng kể từ khi UBNT tỉnh Khánh Hòa ban hành văn bản 12143/UBND-KGVX về tăng cường quản lý dự án ngoài ngân sách, dư âm bức xúc trong cộng đồng doanh nghiệp tại tỉnh vẫn ngày một tăng cao. Nội dung văn bản này khiến nhiều doanh nghiệp lo ngại gây ách tắc hoạt động chuyển đổi cổ phần, tăng vốn, chuyển nhượng dự án.., làm đình trệ hoạt động kinh doanh.

Đặc biệt, mới đây, UBNT tỉnh Khánh Hòa đã ra công văn đính chính lại văn bản này nhưng chỉ là sửa lỗi chính tả mà không hề điều chỉnh lại nội dung như doanh nghiệp kiến nghị.

Trước vấn đề nóng này, chúng tôi có cuộc trao đổi với Luật sư Lê Đình Vinh, GĐ Công ty TNHH Luật Vietthink về những tranh cãi trên.
 
- Thưa Luật sư, liên quan đến những tranh cãi về công văn 12143 do UBND tỉnh Khánh Hòa ban hành, doanh nghiệp lo ngại đây là văn bản “trái” luật, nhưng cũng lại có ý kiến nói rằng, nó chỉ là công văn chỉ đạo điều hành nội bộ, không phải là văn bản quy phạm pháp luật nên không sai. Ông nhìn nhận thế nào?
 
LS Lê Đình Vinh: Vấn đề đặt ra ở đây, dù là văn bản chỉ đạo điều hành hay là văn bản hình thức gì thị trước tiên, nó phải phù hợp với quy định của pháp luật.

Nếu anh chỉ đạo điều hành để các cơ quan có thẩm quyền thực hiện nó đi ngược lại với tinh thần pháp luật thì văn bản ấy cũng phải xem lại giá trị. Vì nó không đảm bảo tính hợp pháp.

Còn việc gọi đây không phải văn bản pháp quy thực chất là cách để người ta né tránh mấu chốt vấn đề. Mấu chốt vấn đề ở đây là anh phải hướng dẫn đúng luật, chỉ đạo đúng luật.

Theo Luật Doanh nghiệp, người ta không có quy định như thế mà anh lại chỉ đạo các cơ quan phải thực hiện thêm những bước với quy trình kéo dài thời gian hơn quy định pháp luật thì sẽ làm ảnh hưởng đến việc thực hiện quyền tự do kinh doanh của doanh nghiệp, cụ thể là tự do xây dựng cổ phần của các cổ đông trong công ty. Văn bản này dù là hình thức gì không quan trọng mà quan trọng nhất là nội dung cần phải được xem lại khi nó được ban hành bởi chính quyền tỉnh.

- Ông có thể nói rõ hơn điểm sai trong văn bản này so với luật hiện hành ở chỗ nào?

Thứ nhất, công văn 12143 đặt ra những quy trình thủ tục, các bước mà cơ quan có thẩm quyền phải xem xét, thực hiện trong quá trình giải quyết thủ tục hành chính cho doanh nghiệp, cụ thể là việc thay đổi đăng ký kinh doanh cho doanh nghiệp. Chỉ đạo đó không phù hợp với quy định pháp luật và cũng không phù hợp với những chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Chính phủ trong việc tháo gỡ khó khăn vướng mắc doanh nghiệp, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh.

Thứ hai, vì phải thực hiện các thủ tục quy trình như vậy nên nó làm kéo dài thời  gian xem xét, giải quyết thủ tục hành chính của các cơ quan thẩm quyền, dẫn tới không đảm bảo thời hạn thay đổi đăng ký kinh doanh theo luật định và điều đó cũng là trái với tinh thần của pháp luật.

Thứ ba, theo tinh thần của Luật Doanh nghiệp, việc doanh nghiệp thực hiện đăng ký kinh doanh khi có những giao dịch như chuyển nhượng cổ phẩn thì doanh nghiệp phải đảm bảo tính hợp pháp của giao dịch đó, hồ sơ đó. Cơ quan thẩm quyền có trách nhiệm yêu cầu phải nhận đủ hồ sơ từ doanh nghiệp thì mới giải quyết.

Nhưng ở đây, công văn của UBND tỉnh Khánh Hòa lại cho phép cơ quan thẩm quyền được quyền phán quyết, phán xét là giao dịch này hợp pháp hay không hợp pháp, để chấp nhận hay không chấp nhận. Rõ ràng, việc này cản trở quyền tài sản của các cổ đông, cụ thể ở đây là quyền giao dịch, chuyển nhượng cổ phần của cổ đông và của doanh nghiệp. Đấy là những điểm mấu chốt làm cho văn bản này cần xem xét lại về mặt pháp lý.

- Mục tiêu của chính quyền tỉnh Khánh Hòa khá chính đáng khi muốn thắt chặt quản lý các dự án chậm tiến độ, có vi phạm. Tuy nhiên, việc tạo thêm thủ tục hành chính như ông nói đã cho thây, ở đây tỉnh có nhầm lẫn trong quan điểm quản lý và đánh giá vấn đề?

Ở đây, phạm vi điều chỉnh của văn bản do tỉnh Khánh Hoà ban hành bao gồm cả việc chuyển nhượng dự án, nhưng trực tiếp là qua việc điều chỉnh việc chuyển nhượng các cổ phần trong các công ty có dự án. Tuy nhiên, việc công ty có dự án và các cổ đông có cổ phần trong công ty là 2 vấn đề khác nhau.

Công ty có dự án là tài sản của công ty, còn các cổ đông sở hữu cổ phần thì đó là tài sản của họ chứ cổ đông không trực tiếp sở hữu dự án. Việc dự án chậm tiến độ hay không chậm tiến độ là việc giữa công ty với cơ quan thẩm quyền.

Còn cổ đông với cổ phần là mối quan hệ dân sự, là quyền tài sản được pháp luật bảo vệ và họ có quyền định đoạt với phần đó. Chúng ta cần bóc tách chuyện đó ra.

Không thể lấy chuyện chuyển nhượng dự án là trong mối quan hệ giữa cổ đông với một chủ thể, một pháp nhân. Làm vậy là xen vào quyền tài sản cá nhân của cổ đông. Nó trái với luật Doanh nghiệp và Bộ luật Dân sự.

Ngay cả đối với quản lý các dự án cũng vậy, luật pháp cũng có quy định các chủ đầu tư được chuyển nhượng dự án miễn là phải đủ điều kiện theo pháp luật. Còn câu chuyện các dự án có chậm tiến độ hoặc chủ đầu tư có vi phạm thì luật pháp cũng đã đặt ra những quy định, chế tài đủ để xử lý, trong đó có cả xử phạt vi phạm hành chính, thu hồi dự án nếu vi phạm.

Nói cách khác, chế tài cho dự án chậm tiến độ là có đủ rồi. Bây giờ, chính quyền tỉnh đặt ra chế tài khác nữa thì phải phù hợp với pháp luật. Không phải vì câu chuyện anh muốn quản lý mà tùy tiện đặt ra những quy định như vậy được.

Thêm vào đó, việc các dự án chậm tiến độ, chậm triển khai là hệ lụy của rất nhiều vấn đề. Trong đó có cả câu chuyện trách nhiệm quản lý của chính quyền trước đây, trách nhiệm giám sát, đôn đúc, đốc thúc của chính quyền chứ không phải câu chuyện chỉ là chủ đầu tư.

Bây giờ, tỉnh lại đặt ra các chế tài bắt các cổ đông và doanh nghiệp phải gánh chịu là không hợp lý.

Nếu như tất cả các địa phương khác cũng làm theo Khánh Hòa thì chắc chắn tới lúc đó, sẽ triệt tiêu môi trường đầu tư kinh doanh lành mạnh cho các địa phương. Dư luận bức xúc là vì vậy.

- Nhìn sang ngành khác, ta thấy ngân hàng có nợ xấu quá lớn được phép sát nhập, hợp nhất, công ty sắp phá sản được phép mua bán lại. Các ông chủ mới tiếp nhận sẽ hoàn thành nghĩa vụ tài chính với Nhà nước, tái cơ cấu để tiếp tục phát triển. Vậy việc ngăn ngừa chuyển nhượng dự án chậm tiến độ của tỉnh Khánh Hòa có phù hợp pháp luật kinh tế thị trường?

Hiện nay, chính quyền chỉ quản lý các dự án đầu tư qua quy hoạch, các vấn đề liên quan sử dụng đất, vấn đề bảo vệ môi trường... Còn việc nhà đầu tư quyết định đầu tư hay quyết định hợp tác đầu tư hay quyết định chuyển nhượng dự án thì đó là bài toán kinh tế của nhà đầu tư. Chính quyền không thể quyết định thay họ được.

Tất nhiên là chính quyền có quyền đặt ra những điều kiện đối với các nhà đầu tư, dù là nhà đầu tư mới hay cũ thì ai thực hiện cũng phải tuân thủ quy định pháp luật về quy hoạch, về đất đai, về bảo vệ môi trường,… chứ không thể có chuyện cấm người ta chuyển nhượng.

Bây giờ anh nói là để ngăn cấm, hạn chế những dự án có sai phạm thì điều đầu tiên phải khoanh vùng được là dự án sai phạm hay không sai phạm, phải có đánh giá kết luận. Chính quyền không thể ra văn bản vội vã như vậy khi chưa có điều tra khảo sát, chưa có kết luận gì cả. Vô hình chung, hệ lụy là tất cả các dự án đều bị dừng lại.

- Hiện nay, Sở KHĐT cho biết sẽ thực hiện theo đúng chỉ đạo của Tỉnh. Vậy với một văn bản không phù hợp pháp luật như vậy, theo ông, Sở Kế hoạch và đầu tư cùng các sở ngành khác nhận được công văn cần có trách nhiệm tham mưu lại cho tỉnh như nào cho phù hợp?

Theo quan hệ đường dọc, việc đăng ký kinh doanh là thẩm quyền và trách nhiệm của cơ quan  quản lý về đầu tư. Cụ thể ở Trung ương là Bộ kế hoạch và đầu tư, ở địa phương là Sở kế hoạch và đầu tư. Tương tự như vậy vấn đề đất đai do Bộ Tài nguyên và Sở Tài nguyên và môi trường đảm trách.

Như vậy câu chuyện lĩnh vực nào do ngành nào quản lý thì ngành đó có trách nhiệm giải quyết thủ tục hành chính với công dân, với doanh nghiệp.

Khi có những chỉ đạo dù của cấp nào mà làm cản trở việc giải quyết thủ tục cho người dân, làm cho lợi ích của doanh nghiệp và người dân không được đảm bảo thì trách nhiệm của các cơ quan đó là phải tham mưu, phải có ý kiến để cơ quan ra quyết định xem xét lại. Không thể nói vì cấp trên, cơ quan cấp trên chỉ đạo nên tôi phải thực hiện, không đoái hoài, quan tâm gì đến suy nghĩ, quyền lợi chính đáng của người dân và doanh nghiệp và tâm tư nguyện vọng của họ. Nếu  anh làm thế là chưa đúng với trọng trách, với nguyên tắc trong thực thi công vụ.

- Vậy, ông có khuyến cáo gì tới tỉnh Khánh Hòa trong việc ra chỉ đạo quản lý như thế nào để vừa đảm bảo mục tiêu quản lý của mình nhưng cũng đồng thời là đảm bảo quyền lợi hợp pháp của cộng đồng doanh nghiệp?

Tỉnh cần quản lý nhưng phải quản lý theo đúng chức năng thẩm quyền của mình và sử dụng công cụ phù hợp với pháp luật và phù hợp với từng đối tượng.

Trong trường hợp này, nếu như các dự án có vi phạm về tiến độ cũng như vi phạm về các quy định pháp luật thì đầu tiên tỉnh phải tiến hành rà soát và thanh tra rồi kết luận. Kết luận sai phạm đến đâu thì xử phạt đến đó, bằng các biện pháp trong khuôn khổ pháp luật.

Còn nhưng gì thuộc về quyền của chủ đầu tư và doanh nghiệp, những gì pháp luật đã bảo vệ thì cơ quan thẩm quyền cũng không thể xâm hại đến. Cụ thể trong trường hợp này là quyền tài sản của cổ đông thì anh không thể nào ngăn cản, ngăn chặn được giao dịch đó.

Quyền đầu tư của chủ đầu tư dự án cho phép nhà đầu tư có thể quyết định tự đầu tư hoặc liên doanh, liên kết, quyết định chuyển nhượng cổ phần. Đó là cái quyền và cũng là những giải pháp mang tính thị trường mà Nhà nước phải tôn trọng. Nhà nước không thể nào dùng biện pháp hành chính để triệt tiêu các giải pháp mang tính thị trường như vậy và các quyền của các chủ thể liên quan.

Cách quản lý tốt là tỉnh phải xây dựng được môi trường đầu tư thật sự minh bạch, hấp dẫn thì lúc đó các nhà đầu tư có năng lực, khả năng thực hiện dự án họ sẽ tìm đến. Nếu quản lý theo cách của Khánh Hòa hiện nay, nhà đầu tư sẽ phải ra đi và đó là sự thất thoát lớn cho chính tỉnh.

Tin mới lên