Theo đó, ông Bình kiến nghị huỷ toàn bộ tờ khai từ ngày 11/4 đến nay, đồng thời Hải quan cho các doanh nghiệp khai tiếp những lô đang khai dở dang và thông quan hết toàn bộ số gạo đã nằm trên cảng (dự kiến thực tế không vượt quá 250 nghìn tấn).
Ông Bình cũng kiến nghị Hải quan cho khai mới và cho khai với số lượng không hạn chế chứ không dừng ở 400.000 tấn rồi đóng "cổng thông tin", ví dụ khai tự do đến 2 triệu tấn.
Theo cách thức này, tờ khai nào khai trước thì xuất khẩu trước đến khi thông quan đạt mốc 400 nghìn tấn thì dừng xuất khẩu; tờ khai nào sau 15 ngày không xuất thì số lượng không xuất đó tụt lại sau cùng theo quy định nhưng phải tụt lại ở sau 2 triệu tấn.
Ông Bình nhấn mạnh: "Tuyệt đối không được chỉ cho khai đến 400.000 tấn rồi đóng cổng vì sẽ dẫn đến vấn đề: tờ khai 'xí chỗ' đi hàng không kịp tụt lại phía sau theo quy định nhưng khi Hải quan mở cổng đợt mới lại khai được tiếp, còn các doanh nghiệp đợt đầu không được thì đến 400.000 tấn sau cũng lại khai không được, với lý do rất chính đáng là '... do doanh nghiệp chứ hệ thống không ai can thiệp vào...'".
"Khai tự do để chống lợi ích nhóm và rất công bằng. Khi thông quan có kiểm soát đủ 400 nghìn tấn là dừng", ông Bình nhấn mạnh thêm.
Được biết trước đó, ông Bình cũng đã có một đơn kiến nghị vào ngày 13/4. Trong đơn kiến nghị này, ông Bình cho biết nhân viên công ty của ông đã túc trực trên máy tính để mở tờ khai cho những lô hàng khai dang dở từ ngày 24/3.
Nhân viên công ty trực khai hải quan đến 21 giờ đêm ngày 11/4, nhưng hệ thống phần mềm Hải quan điện tử không mở; công ty cũng không tìm thấy bất kỳ thông tin công bố hoặc công văn có liên quan về việc mở hệ thống phần mềm tiếp nhận tờ khai và thông quan hàng gạo của hải quan.
Đến sáng chủ nhật ngày 12/4/2020, công ty này tiếp tục lên hệ thống để thực hiện mở tờ khai thì hệ thống công bố là đủ chỉ tiêu.
Lãnh đạo Công ty Trung An cho biết từ ngày 24/3/2020 đến nay, công ty này đã phải tạm dừng đăng ký và thông quan đối với các lô hàng gạo xuất khẩu đã và đang trên đường lên cảng (các doanh nghiệp khác cũng vậy).
Hiện tại đang có hàng trăm nghìn tấn gạo đã nằm tại các cảng đang chờ thông quan. Công ty Trung An khẳng định danh sách, số container các doanh nghiệp nhận về để đóng gạo hãng tàu, cảng, Bộ Công Thương đều nắm rất rõ.
Trong khi đó, ở một diễn biến liên quan, Tổng cục Hải quan khẳng định: "Hệ thống xử lý dữ liệu điện tử hải quan (VNACCS/VCIS) do Chính phủ Nhật Bản viện trợ hoạt động theo nguyên tắc xử lý tự động".
Để thực hiện quyết định của Bộ Công Thương, Tổng cục Hải quan cần có thời gian để thiết lập các chỉ tiêu thông tin trên hệ thống xử lý dữ liệu điện tử hải quan.
Theo đó, kể từ 24 giờ ngày 11/4/2020, hệ thống đã được thiết lập để hoạt động tự động theo nguyên tắc tự động tiếp nhận, tự động trừ lùi số lượng gạo xuất khẩu trong hạn ngạch được phép xuất khẩu theo nguyên tắc: tờ khai đăng ký trước sẽ được trừ vào hạn ngạch xuất khẩu trước ngay sau khi người khai hải quan gửi thông tin tờ khai hải quan đến hệ thống, không có sự can thiệp của công chức hải quan.
Hệ thống xử lý dữ liệu điện tử hải quan tự động dừng tiếp nhận thông tin đăng ký tờ khai hải quan nếu số lượng đăng ký chạm mốc hạn ngạch được phép xuất khẩu trong tháng 4 (là 400.000 tấn).
Tổng cục trưởng Tổng Cục Hải quan, ông Nguyễn Văn Cẩn, cũng cho biết: “Hệ thống khai báo hải quan điện tử đã được áp dụng ở nhiều nước trên thế giới. Việc khai báo của doanh nghiệp hoàn toàn tự động, 24h/7 ngày, không phân biệt là 0h sáng hay chỉ làm giờ hành chính”.
“Sau khi Chính phủ họp và Bộ Công Thương có quyết định cho xuất khẩu trở lại, thông tin này đã được báo chí truyền tải tức thì, rộng rãi. Tổng cục Hải quan cũng mở hệ thống tự động từ 0 giờ ngày 12/4, doanh nghiệp làm xuất khẩu nhiều rồi đều biết khai báo 24/7, không kể 0h sáng. Việc các doanh nghiệp nói không nắm được thông tin là do họ bị động, không phải do Hải quan”, ông Nguyễn Văn Cẩn cho hay.
