Phát biểu tại hội trường Quốc hội sáng 5/11, ông Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội), đã đánh giá cao các thành tựu của Chính phủ trong giai đoạn 2016 - 2020.
Ông Cường nhìn nhận thành tựu này qua 2 giai đoạn: trước và sau khi có dịch Covid-19. Cụ thể, trước Covid-19, tốc độ tăng trưởng kinh tế cả giai đoạn 2016-2019 đạt 6,8%, là mức cao của mục tiêu kế hoạch 5 năm, trong khi chỉ số CPI đã giảm từ 18,6% (năm 2011) xuống còn 4% (2019).
Bên cạnh đó, cán cân thương mại trong nhiều năm liên tục là thặng dư. Tỷ lệ bội chi ngân sách cũng đã giảm sâu từ 5,4% xuống 3,5% và kéo được nợ công từ mức sát kịch trần xuống 55% vào năm 2019.
Với năm 2020, ông Cường nhìn nhận: dù chấp nhận hy sinh lợi ích kinh tế để đảm bảo an toàn tính mạng người dân, Chính phủ vẫn làm thế giới ngưỡng mộ khi kiểm soát dịch rất tốt trong khi vẫn dẫn đầu khu vực về tăng trưởng kinh tế, là một trong những ngôi sao sáng của thế giới về mức tăng trưởng kinh tế dương.
"Những thành tựu đó cho phép chúng ta có quyền ước mơ đến khát vọng phồn vinh; đến năm 2030 trở thành nước công nghiệp hiện đại, có thu nhập trung bình cao; đến năm 2045 trở thành nước phát triển thu nhập cao", ông Cường bình luận.
Đặt vấn đề làm thế nào để khát vọng trên trở thành hiện thực, ông Cường cho biết có nhiều tiêu chí để một nước được xếp vào nhóm các nước phát triển. Trong đó, có 2 tiêu chí rất cơ bản gồm: chỉ số về HDI (phải đạt từ 0,8 trở lên) và mức GDP bình quân đầu người (phải đạt được trên 40.000 USD).
Về HDI, đây là chỉ tiêu tổng hợp của 3 chỉ số về giáo dục, chăm sóc sức khỏe và thu nhập. Ông Cường cho hay HDI của Việt Nam đang đạt được 0,693, được xếp vào nhóm cao của nước phát triển khá. Điều này có nghĩa là Việt Nam chỉ thiếu 0,07 sẽ đạt được nhóm có HDI cao.
Như vậy, mấu chốt để Việt Nam trở thành nước phát triển, thu nhập cao sẽ phụ thuộc chủ yếu vào vấn đề làm thế nào để GDP bình quân đầu người đạt được 40.000 USD vào năm 2045.
Theo ông Cường, về lý thuyết, nếu đặt mục tiêu tăng trưởng từ 6,5% đến 7%/năm thì cứ sau 10 năm, GDP đầu người lại tăng gấp đôi. Như vậy, đến năm 2030, GDP bình quân đầu người chỉ đạt được 7.000 - 8.000 USD; đến năm 2045 cũng chỉ có thể đạt 20.000-25.000 USD. Như vậy, Việt Nam vẫn còn cách xa các nước như Hàn Quốc, Trung Quốc và Malaysia...
Theo kinh nghiệm của các nước, muốn trở thành con rồng châu Á thì Việt Nam phải có một giai đoạn tăng trưởng rất cao, có thể đạt đến 10%/năm dựa vào đầu tư, đổi mới, sáng tạo và chuyển giao công nghệ, phát triển các tập đoàn lớn làm trụ cột trong chuỗi giá trị và chuỗi cung ứng.
Vì vậy, ông Cường đề nghị trong chiến lược phát triển kinh tế giai đoạn 2021-2030 và kế hoạch 5 năm 2021-2025, Chính phủ cần phải chú ý một số điểm.
Thứ nhất, Chính phủ phải tập trung nguồn lực đầu tư và hỗ trợ để phát triển những tập đoàn kinh tế mạnh, làm trụ cột cho các lĩnh vực chủ yếu của nền kinh tế.
"Tôi rất đồng tình với ý tưởng của Hà Nội đề xuất xây dựng tuyến Metro số 5 Văn Cao - Hòa Lạc với mục tiêu vừa thúc đẩy phát triển đô thị vệ tinh Hòa Lạc. Đây cũng chính là cơ sở để thúc đẩy ngành công nghiệp đường sắt. Chúng ta có thể kêu gọi các tập đoàn nước ngoài hoặc thậm chí có thể mua lại cả một dây chuyền công nghệ của nước ngoài để chúng ta phát triển trở thành người chủ trong chuỗi giá trị phát triển ngành công nghiệp đường sắt trong nước.
"Cũng cần lưu ý rằng, các tập đoàn kinh tế tư nhân nếu được hỗ trợ của Chính phủ có thể thực hiện được những mục tiêu này nhanh hơn, hiệu quả hơn nhiều so với các tập đoàn, doanh nghiệp nhà nước", ông Cường nói.
Thứ hai, Chính phủ cần phải ưu tiên vào nguồn nhân lực chất lượng cao để thúc đẩy đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp.Theo ông Cường, chỉ có đổi mới sáng tạo mới có khả năng giúp Việt Nam đặt chân vào các khâu có giá trị cao trong chuỗi giá trị để tăng năng suất lao động, tạo ra được mức tăng trưởng đột phá.
Ông Cường cho rằng các trường đại học chính là cái nôi của nguồn nhân lực chất lượng cao để đổi mới và sáng tạo. Tuy vậy, mức đầu tư cho giáo dục đại học của Việt Nam hiện nay còn đang rất thấp, chỉ chiếm 0,33% GDP, trong khi các nước OECD có mức đầu tư giáo dục đại học chiếm đến 1,1% GDP (dù ít sinh viên hơn và GDP lớn hơn).
"Cần phải tập trung đầu tư cho cơ sở giáo dục đại học để các trường top đầu trở thành các trường đẳng cấp quốc tế. Cách này sẽ nhanh và hiệu quả hơn nhiều lần so việc chúng ta đang dành tiền để đầu tư cho các trường mới để những trường này trở thành trường đẳng cấp quốc tế", ông Cường nêu quan điểm.
Kiến nghị thứ ba của ông Cường là Chính phủ phải huy động các nguồn lực vốn lớn cho đầu tư phát triển. Kinh nghiệm các nước cho thấy vấn đề không phải là Chính phủ tìm cách hạ thấp tỷ lệ nợ công mà làm thế nào để quản lý nợ công một cách có hiệu quả.
"Các nhà quản trị giỏi không lấy người chỉ biết tiêu tiền của mình mà là biết dùng tiền người khác để nó sinh sôi, nảy nở ngay trong tay mình. Chúng ta đang chuyển sang giai đoạn thu hút FDI có chọn lọc trong khi tỷ lệ nợ công đang giảm xuống mức khá thấp. Do vậy, tôi cho rằng chúng ta cần phải nghĩ đến chiến lược huy động nguồn tiền từ bên ngoài cho các doanh nghiệp, các tập đoàn trong nước vay để tự đầu tư, kinh doanh.
"Điều này sẽ có hiệu quả hơn nhiều lần so với việc chúng ta dựa vào các nguồn vốn đầu tư FDI để tạo ra một sự cạnh tranh với chính sự phát triển của các doanh nghiệp và tập đoàn trong nước", ông Cường nói.
