Ngày 1/4, Phó thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái đã làm việc tại Công ty Cổ phần Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc, nghe các phương án tháo gỡ khó khăn cho dự án cải tạo, mở rộng nhà máy sản xuất đạm Hà Bắc.
Đây là một trong 12 dự án chậm tiến độ, kém hiệu quả của ngành Công Thương, phải xử lý theo Quyết định số 1468/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.
Tại buổi làm việc, Tổng giám đốc Tập đoàn Hóa chất Việt Nam Phùng Quang Hiệp cho biết, những năm qua, tập đoàn đã quyết liệt thực hiện tái cơ cấu, đổi mới công tác quản trị, tổ chức lại sản xuất và quản lý sản xuất theo hướng tinh gọn, giảm đầu mối trực thuộc.
Định biên của doanh nghiệp năm 2015 là 1.774 người, đến nay giảm còn trên 1.200 người. Các đầu mối cắt giảm mạnh mẽ, năm 2015 là 32 đầu mối, đến năm 2020 còn 24 đầu mối, dự kiến năm 2022 cắt giảm còn 18 đầu mối. Việc làm và thu nhập của người lao động được đảm bảo, bình quân năm 2021 đạt 8 triệu đồng/người/tháng. Sản phẩm làm ra đều tiêu thụ hết.
Tuy nhiên, 5 năm qua, cho đến năm 2020, đạm Hà Bắc vẫn lỗ lũy kế 4.760 tỷ đồng, tương đương 793 tỷ đồng/năm. Nguyên nhân chính là do giá nguyên vật liệu tăng, chi phí tài chính rất lớn, tăng hơn 2,33 lần.
Hiện Đạm Hà Bắc đang vay của Ngân hàng Phát triển (VDB) và ngân hàng thương mại, phải chịu mức lãi suất cao, bình quân chung là 10,78%/năm và lãi phạt (do gốc và lãi đến hạn không trả được) lên đến 16,7%/năm. Có thời điểm, chi phí tài chính của công ty chiếm 42,5% doanh thu, lãi chồng lãi, dẫn đến rất khó khăn.
Theo ông Phùng Quang Hiệp, năm 2021, tình hình thị trường phân bón có nhiều khả quan, công ty hoạt động ổn định, đạt 92% công suất và đưa ra thị trường 473.000 tấn ure, đạt doanh thu 4.558 tỷ đồng.
Sau 6 năm đưa dự án cải tạo, mở rộng nhà máy sản xuất đạm Hà Bắc đi vào hoạt động, đây là năm đầu tiên công ty có lãi 6,25 tỷ đồng, tuy còn ít nhưng là nguồn động viên lớn cho cán bộ, công nhân viên.
Công ty đã dành hết nguồn lực để trả cho ngân hàng. Song, do gánh nặng tài chính lớn, nếu không tái cơ cấu, đạm Hà Bắc sẽ không duy trì và phát triển bền vững, dự báo có thể quay lại lỗ vào năm 2023.
Khẳng định việc tái cơ cấu tài chính là đặc biệt quan trọng với Công ty Cổ phần Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc, Tổng giám đốc Tập đoàn Hóa chất Việt Nam bày tỏ mong muốn có cơ chế đặc thù để sớm đưa công ty thoát khỏi khó khăn.
Đề án tái cơ cấu công ty trong thời gian tới mà Tập đoàn Hóa chất Việt Nam đề xuất 4 phương án xử lý, gồm: chuyển vốn vay của Ngân hàng VDB thành vốn góp vào công ty, tái cơ cấu tài chính, bán cổ phần của Tập đoàn tại công ty và phương án cuối cùng là phá sản. Đại diện nhiều bộ, ngành thiên về hướng tái cơ cấu tài chính.
Trao đổi về vấn đề này, Phó chủ tịch Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp Hồ Sỹ Hùng cho biết, Ủy ban đồng thuận với phương án tái cơ cấu tài chính. Đây là phương án có tính khả thi và hợp lý nhất.
Chủ tịch UBND Bắc Giang Lê Ánh Dương cho biết, địa phương này ủng hộ phương án tái cơ cấu tài chính Công ty Cổ phần Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc, đồng thời mong muốn Chính phủ có giải pháp tháo gỡ khó khăn cho công ty phát triển.
Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho rằng, nguyên nhân chính dẫn đến thua lỗ của Đạm Hà Bắc là do cơ cấu tài chính trong đầu tư của dự án mở rộng, dẫn đến chi phí tài chính trong quá trình sản xuất đưa vào giá thành sản phẩm rất cao.
Bên cạnh đó, giá một số nguyên, nhiên, vật liệu chi phí đầu vào tăng nhưng không được tính đến trong dự án, đầu ra sản phẩm giá trồi sụt, kể cả thời điểm hiện nay có lợi thế về giá bán nhưng cũng rất ngắn hạn, không thể tính được trong phương án tái cơ cấu, vì vậy cần rất thận trọng trong tính toán phương án tái cơ cấu công ty.
Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi cho biết, Bộ Tài chính ủng hộ phương án tái cơ cấu tài chính đối với Công ty Cổ phần Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc, vì đã xác định duy trì công ty và sản phẩm của công ty là cần thiết, đây là phương án tốt cho cả chủ nợ và chủ sở hữu.
Phó thủ tướng Lê Minh Khái cho rằng, việc tìm giải pháp để xử lý yếu kém của công ty là đòi hỏi cấp bách hiện nay, cần phải thực hiện sớm. Công ty đang nợ số tiền lớn, nếu không cơ cấu được phải tính phương án khác, để lâu vốn ngày càng mất đi, lỗ nhiều hơn, không chỉ ảnh hưởng đến dự án mở rộng mà còn ảnh hưởng đến cả hoạt động của công ty; phải có giải pháp xử lý dứt điểm, không để kéo dài trong nhiệm kỳ này.
Phó thủ tướng cho biết, Bộ Chính trị đã nhất trí đưa 5 dự án ra khỏi danh sách 12 dự án thua lỗ, tồn tại kéo dài của ngành Công Thương, để các tập đoàn, tổng công ty thực hiện các giải pháp tiếp theo tháo gỡ khó khăn, đưa dự án vào hoạt động hiệu quả đạt mục tiêu đề ra.
Với 5 dự án này, Phó thủ tướng đề nghị Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp, các tập đoàn, tổng công ty có liên quan căn cứ chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Ban Chỉ đạo xử lý các tồn tại, yếu kém của một số dự án và doanh nghiệp chậm tiến độ, kém hiệu quả thuộc ngành Công Thương tiếp tục chỉ đạo chi tiết, có giải pháp cụ thể, hoàn thành trong thời gian sớm nhất, báo cáo Thủ tướng; với 7 dự án còn lại, phải báo cáo Bộ Chính trị vào tháng 10/2022. Phó thủ tướng sẽ cùng các bộ, ngành xem xét từng giải pháp cụ thể, đề xuất cơ chế, chính sách, nguồn vốn đảm bảo khả thi, để tiếp tục tháo gỡ khó khăn, trên tinh thần chọn dự án nào dễ làm trước.
Phó thủ tướng Lê Minh Khái đề nghị Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp tiếp thu ý kiến các bộ, ngành tại buổi làm việc, tiếp tục chỉ đạo Công ty Cổ phần Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc hoàn thiện phương án tái cơ cấu, tổng hợp cùng những dự án còn lại để báo cáo Bộ Chính trị, chậm nhất phải có đề án hoàn chỉnh vào tháng 9/2022.
Ghi nhận tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh và việc đưa dự án cải tạo, mở rộng vào khai thác có những tín hiệu đáng mừng, Phó thủ tướng đánh giá cao Tập đoàn Hóa chất Việt Nam, Công ty cổ phần Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc mặc dù còn nhiều khó khăn, nhưng đã đưa dự án vào hoạt động đạt công suất và chất lượng, đáp ứng yêu cầu thị trường.
Tuy vậy, Phó Thủ tướng chỉ ra rằng, dự án còn nhiều sơ suất, khuyết điểm. Sở dĩ không đạt được mục tiêu là do xây dựng dự án chưa sát tình hình thực tế, nhiều nội dung chưa khả thi, giá nguyên, vật liệu đánh giá chưa sát thị trường, cơ cấu vốn chưa đánh giá hết, vốn vay quá lớn… vì thế dự án rơi vào khó khăn.
"Bộ Chính trị, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ rất quan tâm chỉ đạo phải cương quyết kịp thời có giải pháp xử lý dứt điểm, không để tồn tại kéo dài ảnh hưởng đến sản xuất kinh doanh, thâm hụt vốn, tài sản của nhà nước", Phó thủ tướng nêu rõ.
Nhìn nhận các phương án tái cơ cấu, Phó thủ tướng cho rằng, phương án khả thi nhất là tái cơ cấu tài chính. Do vậy, cần đưa đây là phương án đầu tiên trong đề án tái cơ cấu, tiếp đến là phương án bán cổ phần, chuyển vốn vay và cuối cùng là phá sản.
Phó thủ tướng nhấn mạnh, nếu chọn phương án tái cơ cấu tài chính, phải làm rõ từng cơ chế, giải pháp khả thi, từ việc khoanh nợ, điều chỉnh lãi suất cho vay, kéo dài thời hạn vay, dừng tính lãi phạt trả chậm, đến thời hạn cơ cấu lại, phải xác định đến thời hạn nào xử lý được âm vốn chủ sở hữu, đồng thời phải làm rõ về mặt thẩm quyền về cơ chế, giải pháp tài chính, rà soát tình hình thị trường, dự báo dài hạn giá bình quân…
Phó thủ tướng cũng đề cập đến 6/7 dự án còn lại, trong đó lưu ý Tập đoàn Hóa chất Việt Nam còn 2 dự án là DAP-2 Lào Cai và Đạm Ninh Bình cần chuẩn bị đề án chi tiết, để đưa vào tổng hợp chung. Tổng công ty Thép Việt Nam có 2 dự án yếu kém là dự án đầu tư mở rộng sản xuất giai đoạn 2 Công ty Gang thép Thái Nguyên (Tisco2) và dự án nhà máy thép Việt - Trung phải thực hiện lộ trình làm sớm, báo cáo Chính phủ trong tháng 4/2022.
Với dự án nhà máy Bột giấy Phương Nam, Phó thủ tướng cho biết, đây là dự án xử lý khó khăn nhất; đề nghị phải cương quyết làm, bán sắt vụn, có giải pháp khai thác đất đai. “Nhúc nhắc thế này thì vài nhiệm kỳ nữa cũng không xong”, Phó thủ tướng cho hay.
Dự án Công ty TNHH MTV công nghiệp tàu thủy Dung Quất hiện còn vướng hợp đồng EPC. kết quả thanh tra cho thấy, Bộ Giao thông Vận tải, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp cùng công ty chưa làm rõ một số nội dung về bồi thường thiệt hại, cam kết nghĩa vụ về vốn…. Phó thủ tướng Lê Minh Khái đề nghị làm rõ các nội dung này, cùng với đề án xử lý của các dự án còn lại, để trình Bộ Chính trị cho kịp tiến độ.
"Đây là vấn đề Thủ tướng rất quan tâm, rất sốt ruột, đề nghị phải xuống tận nơi xem xét chi tiết", Phó thủ tướng Lê Minh Khái nói.
