Kiểm toán Nhà nước vừa ban hành báo cáo kết quả kiểm toán năm 2020, trong đó nêu rõ việc quản lý sử dụng vốn, tài sản của các doanh nghiệp được kiểm toán còn một số hạn chế, tồn tại.
Cụ thể, phần lớn các đơn vị còn sai sót trong việc hạch toán kế toán, kê khai nghĩa vụ với ngân sách nhà nước nên qua kiểm toán phải điều chỉnh tài sản, nguồn vốn (tổng tài sản, nguồn vốn tăng 629,2 tỷ đồng, giảm 65,78 tỷ đồng); doanh thu, chi phí (tổng doanh thu, thu nhập tăng 484,87 tỷ đồng, giảm 209,22 tỷ đồng; tổng chi phí tăng 49,35 tỷ đồng, giảm 818,56 tỷ đồng) và kiến nghị tăng thu ngân sách nhà nước 1.031,36 tỷ đồng.
Bên cạnh đó, nhiều đơn vị chưa ban hành quy chế quản lý tiền như PVPower (Công ty Cổ phần Thủy điện Hủa Na, Công ty Cổ phần Máy - Thiết bị Dầu khí); PVTrans (Công ty Cổ phần Vận tải sản phẩm khí quốc tế); Công ty TNHH MTV Điện lực Đà Nẵng thuộc EVNCPC và Công ty TNHH MTV Dịch vụ Khảo sát và Công trình ngầm PTSC thuộc PTSC.
Nhiều doanh nghiệp cũng quản lý dòng tiền chưa hiệu quả như Công ty Cổ phần Vận tải Nhật Việt thuộc PVTrans còn khoản tiền gửi 4 tỷ đồng có kỳ hạn được thế chấp tại ngân hàng để mua tàu nhưng không thể giao dịch, có thể xảy ra tranh chấp bất lợi; Công ty Cổ phần Dịch vụ Kỹ thuật Điện lực Dầu khí Việt Nam thuộc PVPower còn xảy ra tồn quỹ tiền mặt vượt mức quy định tại quy chế quản lý và sử dụng vốn bằng tiền...
Nhiều doanh nghiệp cũng quản lý nợ chưa chặt chẽ, còn để phát sinh nợ phải thu quá hạn, khó đòi như PVPower 1.480,09 tỷ đồng; Tổng công ty Địa ốc Sài Gòn (Resco) 306,43 tỷ đồng; Sawaco 42,02 tỷ đồng; Handico 32,27 tỷ đồng; EVNCPC 15,03 tỷ đồng; Samco 12,05 tỷ đồng...
Một số doanh nghiệp cũng thực hiện bán hàng, đặt cọc cho nhà cung cấp không có bảo lãnh hoặc tài sản đảm bảo gây nợ tồn đọng kéo dài hoặc vượt giá trị bảo lãnh, trích lập dự phòng nợ phải thu khó đòi, xóa nợ... như PVPower, Hancorp, Sawaco...
Ngoài ra, một số đơn vị mua sắm vật tư chưa đúng với nhu cầu sử dụng dẫn đến lượng vật tư, hàng hóa ứ đọng, chậm luân chuyển hoặc tồn kho lớn như PVPower (Công ty Cổ phần Điện lực Dầu khí Nhơn Trạch 2 là 238,26 tỷ đồng, Công ty Điện lực Dầu Khí Hà Tĩnh 229,59 tỷ đồng, Công ty Cổ phần Thủy điện Hủa Na 12,40 tỷ đồng); EVNCPC (Ban quản lý dự án lưới điện miền Trung và Ban quản lý dự án lưới điện nông thôn 175,23 tỷ đồng, công ty mẹ mua từ năm 2017 là 1,03 tỷ đồng)...
Một số doanh nghiệp còn đầu tư bất động sản đã hoàn thành công tác xây dựng nhưng chưa bán/khai thác, chậm đưa vào khai thác làm giảm hiệu quả sử dụng vốn như Công ty mẹ - Tổng công ty Địa ốc Sài Gòn (Khu đất số 481 Bến Ba Đình, phường 9, quận 8 xây dựng hoàn thành chung cư từ năm 2010, đến nay còn 242/350 căn hộ để trống; khu đất số 339/34A Tô Hiến Thành, phường 12, quận 10 đến nay còn 119 căn hộ để trống từ năm 2013).
Kiểm toán Nhà nước cũng cho biết một số dự án dừng triển khai từ nhiều năm, chậm tiến độ, chưa hiệu quả như dự án kho ngoại quan, dự trữ xăng dầu quốc gia tại Phú Quốc; dự án nhà máy gạch bê tông khí chưng áp của Hancorp; dự án 174 Hà Huy Tập, Yên Viên, Hà Nội và 51,89ha tại cụm công nghiệp vừa và nhỏ huyện Sóc Sơn của Handico.
Đặc biệt, dự án dầu tư phát triển hạ tầng kỹ thuật khu đô thị mới Yên Hòa (Cầu Giấy, Hà Nội) của Tổng công ty đầu tư phát triển hạ tầng đô thị (UDIC) đã quá hạn trên 16 năm nhưng đến nay chưa được UBND TP. Hà Nội gia hạn thực hiện dự án; dự án khu đô thị mới Cao Xanh - Hà Khánh B và dự án N01 - T8 của Hancorp lần lượt chậm 10 năm và 6 năm; dự án chung cư Khuông Việt của Resco chậm 2 năm...
Dự án đầu tư phát triển hạ tầng kỹ thuật khu đô thị mới Yên Hòa (Cầu Giấy, Hà Nội) của UDIC đã quá hạn trên 16 năm.
Hay như dự án tòa nhà trụ sở và văn phòng bán, cho thuê tại số 148 Hoàng Quốc Việt, Hà Nội hoạt động cho thuê lỗ lũy kế đến 31/12/2019 là 11,97 tỷ đồng.
Báo cáo của Kiểm toán Nhà nước cũng chỉ ra Công ty Cổ phần Đầu tư xây dựng và Kinh doanh nhà Sài Gòn có hệ số nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu cao (5,88 lần); Hancorp chưa được góp đủ vốn điều lệ; Công ty mẹ - Handico có vốn chủ sở hữu lớn hơn vốn điều lệ được phê duyệt nhưng chưa được cơ quan có thẩm quyền xử lý theo quy định...
Một số đơn vị đầu tư không hiệu quả hoặc hiệu quả thấp, thua lỗ lớn được chỉ ra gồm: Công ty mẹ - PVPower với cổ tức, lợi nhuận được chia năm 2019 đạt 0,2% tổng vốn đầu tư; Công ty mẹ - Hancorp với 8/33 đơn vị có vốn góp lỗ năm 2019 là 289,05 tỷ đồng.
Lỗ lũy kế đến 31/12/2019 đối với Công ty mẹ - PTSC đầu tư vào Công ty TNHH Khảo sát Địa vật lý PTSC CGGV là 2.121 tỷ đồng, Công ty Cổ phần Dịch vụ Dầu khí Quảng Ngãi 240,71 tỷ đồng, Công ty TNHH MTV Khách sạn Dầu khí PTSC 17,46 tỷ đồng; Công ty mẹ - Handico đầu tư vào Công ty Cổ phần Kinh doanh và Phát triển nhà số 68 lỗ 60,99 tỷ đồng; Công ty mẹ - Tổng công ty Địa ốc Sài Gòn với 1/5 công ty con năm 2019 lỗ 38,19 tỷ đồng.
Cũng theo Kiểm toán Nhà nước, một số khoản đầu tư của tập đoàn, tổng công ty vào công ty liên kết, đầu tư dài hạn khác bị thua lỗ, mất vốn có thể kể đến như Công ty mẹ - Tổng công Địa ốc Sài Gòn với 7 công ty liên doanh, liên kết lỗ lũy kế 32,91 tỷ đồng; Công ty mẹ - Samco với 5 công ty liên doanh, liên kết lỗ lũy kế 194,96 tỷ đồng;
Công ty mẹ - UDIC với 5 công ty liên doanh, liên kết lỗ lũy kế 288,7 tỷ đồng, 1 công ty ngừng hoạt động, 2 khoản đầu tư khác lỗ lũy kế 32,1 tỷ đồng và 1 khoản đầu tư dài hạn khác dừng hoạt động; Công ty mẹ - PTSC với 1 công ty liên doanh, liên kết lỗ lũy kế 790,02 tỷ đồng, 1 khoản đầu tư khác lỗ lũy kế 77,56 tỷ đồng và 1 công ty liên doanh, liên kết lỗ năm 2019 là 132,34 tỷ đồng;
Sawaco với 1 công ty liên doanh liên kết lỗ lũy kế 28,09 tỷ đồng; Công ty mẹ - PVPower với 3 khoản đầu tư dài hạn khác (Công ty Cổ phần Phát triển đô thị Dầu khí, Công ty Cổ phần Thủy điện Sơn Trà Sông Đà, Công ty CP Năng lượng Châu Á Thái Bình Dương) mất vốn phải trích lập dự phòng 20,24 tỷ đồng.
Một số doanh nghiệp đầu tư ra nước ngoài hiệu quả chưa đạt theo phương án phê duyệt như Công ty MVOT (tàu FSO Orkid) đạt 80%, PTSC Hải Phòng đạt 47,6%, Công ty AP đạt 25%, Công ty VOFT đạt 17%, Công ty Rồng đôi MV12 thấp hơn 13,44% so với phương án.
Trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh, một số doanh nghiệp chưa bảo toàn được vốn như Tổng công ty Thương mại Kỹ thuật Đầu tư, Công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển nhà và Xây dựng Tây Hồ...
Về quản lý sử dụng đất, Kiểm toán Nhà nước cho biết một số đơn vị còn nhiều diện tích đất chưa sử dụng hoặc sử dụng không hiệu quả như Tổng công ty Địa ốc Sài Gòn 6,3ha; Sawaco 1,14ha; Hancorp 0,52ha... Sử dụng không đúng mục đích có Công ty Dịch vụ Điện lực miền Trung 0,14 ha; PTSC: 54/120 căn phòng tại số 284 Nguyễn An Ninh, Vũng Tàu.
Kiểm toán Nhà nước cũng xác định tiền thuê đất, thuế sử dụng đất phải nộp tăng thêm với Sawaco 145,58 tỷ đồng; UDIC 47,05 tỷ đồng; Samco 23,16 tỷ đồng; Tổng công ty Địa ốc Sài Gòn 4,32 tỷ đồng; EVN HCM 5,09 tỷ đồng; EVNCPC 1,09 tỷ đồng...
Nhiều tập đoàn, tổng công ty, công ty chưa thoái vốn đầu tư theo kế hoạch được duyệt như UDIC (toàn bộ các đơn vị theo danh mục được phê duyệt); Handico chậm thoái vốn đầu tư tại 5 đơn vị, chưa thoái vốn tại 10 đơn vị... chậm thoái vốn khỏi lĩnh vực tài chính ngân hàng, lĩnh vực không phù hợp với ngành nghề kinh doanh chính như Sawaco (Công ty Cổ phần Quảng trường Quốc tế); Handico (Công ty Tài chính Cổ phần Handico).
Với Handico, doanh nghiệp này còn vướng mắc trong quá trình cổ phần hóa Công ty Đầu tư Xây dựng số 2 Hà Nội cùng Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Nhà Hà Nội số 68.
