Hiện nay, với sự phát triển nhanh chóng của thị trường đặt cược thể thao thế giới, nhiều quốc gia đã chính thức hợp pháp hóa hoạt động có phần "nhạy cảm" này như Mỹ, Anh, Úc, Nga... một số quốc gia châu Á có điều kiện xã hội gần với Việt Nam như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan... cũng không phải ngoại lệ.
Việc hợp thức hóa hoạt động đặt cược thể thao, vui chơi có thưởng đã và đang góp phần quản lý, giám sát chặt chẽ hoạt động của thị trường này, hạn chế các tác động tiêu cực đối với xã hội, đáp ứng nhu cầu về giải trí của một bộ phận người dân và gia tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước.
Mặc dù Chính phủ đã ban hành Nghị định 06/2017/NĐ-CP về kinh doanh đặt cược đua ngựa, đua chó và bóng đá quốc tế, tuy nhiên nhìn chung các quy định này vẫn tồn tại nhiều bất cập, loay hoay khiến thị phần, cơ hội trong cá cược thể thao dần bị lãng phí.
TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV dựa trên khảo sát tại nhiều quốc gia khác nhau, đã chia sẻ một số kinh nghiệm quốc tế, mà Việt Nam có thể học hỏi trong vận hành và quản lý hoạt động đặt cược thể thao và vui chơi giải trí có thưởng.
Theo ông Lực, thứ nhất, mặc dù các nước cho phép hoạt động kinh doanh đặt cược, tuy nhiên họ vẫn xác định rất rõ phạm vi hoạt động nào hợp pháp và không hợp pháp. Trong đó, ở nhiều quốc gia, đặc biệt là nhóm châu Á, Asean rất hạn chế hình thức kinh doanh đặt cược trực tuyến và chỉ cho phép đặt cược trực tuyến sau một giai đoạn thử nghiệm hoặc đáp ứng đủ điều kiện, nhất là về khả năng giám sát, kiểm soát rủi ro.
Các doanh nghiệp được phép kinh doanh hoạt động này đều được chính phủ chỉ định, lựa chọn hoặc đã trải qua phiên đấu thầu công khai.
Tiếp đó, hầu hết các nước đều đưa ra quy định chặt chẽ về điều kiện mà doanh nghiệp kinh doanh đặt cược cần đáp ứng và giới hạn số lượng doanh nghiệp tham gia kinh doanh dịch vụ này, thông thường chỉ từ 1 đến 2 doanh nghiệp trong giai đoạn phát triển sau khi chính thức hóa các hoạt động kinh doanh cá cược thể thao, vui chơi có thưởng.
Đặc biệt, các nước quy định rất rõ ràng về người chơi hoạt động đặt cược, bao gồm công dân và thường trú nhân (thu thuế, quy định tuổi tham gia, quy định điều kiện tham gia…).
Qua đó, ông Lực cho rằng tại Nghị định 06, việc đầu tiên cần làm là xác định hoàn thiện hệ thống pháp luật với lộ trình cụ thể, từng bước cho phép vận hành các loại hình đặt cược thể thao. Có thể chia làm 2 giai đoạn chính.
Tuy nhiên, ông Lực nhấn mạnh trong công tác nghiên cứu cho phép, thí điểm các hình thức đặt cược trực tuyến cần có các quy định và biện pháp quản lý rất nghiêm ngặt, bởi lẽ cá cược trực tuyến tuyến ẩn nhiều rủi ro hơn so với hình thức trực tiếp.
"Thực chất hoạt động kinh doanh đặt cược trong nước Việt Nam và quốc tế, cả hình thức trực tiếp và trực tuyến đã đang và sẽ không ngừng phát triển dù có được chính thức hóa hay không", ông Lực nói.
Đối với quy định liên quan đến thanh toán, ông Lực cho rằng hiện nay việc cho phép thanh toán qua các trung gian tài chính không qua ngân hàng, như ví điện tử là tương đối cởi mở. Thế nhưng, từ kinh nghiệm của các nước, cần bổ sung thêm một số quy định, ví dụ như tài khoản của người chơi phải đảm bảo đủ số dư tối thiểu để tham gia đặt cược, giới hạn số tiền mỗi tài khoản được cá cược trong 1 ngày và bổ sung quy định không cho phép sử dụng thẻ tín dụng để đặt cược và nhận thưởng.
Đối với quy định liên quan đến người chơi, ông Lực cũng "mách nước" rằng, cần bổ sung một điệu kiện đối với nhóm đối tượng không được phép tham gia đặt cược, đơn cử như người trong tình trạng phá sản, người chưa trả được nợ hoặc đang có nợ quá hạn với ngân hàng, nợ tiền thuê nhà trên 6 tháng, người đang nhận trợ cấp/đang đề nghị nhận trợ cấp của chính phủ, các đối tượng cá cược lajai, cá cược thông qua tiền ảo...
Nhìn chung, theo TS. Cấn Văn Lực, hoạt động kinh doanh cá cược và vui chơi có thưởng ở một góc độ nhất định thực chất luôn tiềm ẩn rủi ro, nhất là trong điều kiện phát triển mạnh mẽ của công nghệ số đi kèm là mức độ ngày càng tinh vi của tội phạm công nghệ cao.
Vì vậy, bên cạnh việc hoàn thiện hệ thống pháp luật, cần chú trọng ứng dụng công nghệ trong vận hành, quản lý.
| TS. Cấn Văn Lực trích số liệu từ báo cáo của Ladbrokes (Công ty cá cược thể thao của Anh) cho thấy doanh số thị trường đặt cược bóng đá bất hợp pháp Việt Nam ước tính lên tới 3-5% GDP. Điều này cho thấy, hoạt động kinh doanh đặt cược trong nước Việt Nam và quốc tế đã đang và sẽ không ngừng phát triển dù có được chính thức hóa hay không. |
