SCIC: Những điểm sáng dưới thời ông Nguyễn Đức Chi

Trước thời điểm đó, ông Chi từng đảm nhiệm các vị trí như chuyên viên Kho bạc Nhà nước, chuyên viên Vụ Chính sách tài chính (Bộ Tài chính), phó trưởng phòng, trưởng phòng, phó vụ trưởng Vụ Tài chính các ngân hàng và tổ chức tài chính (Bộ Tài chính), chánh Văn phòng Bộ Tài chính.

Ông Chi tỏ ra khá "mát tay" tại SCIC, khi đem về cho doanh nghiệp này một giai đoạn thành công nhất định.

Theo đó, kết quả kinh doanh năm 2016 cho thấy các chỉ tiêu kinh doanh của SCIC không những vượt kế hoạch đề ra mà còn có mức tăng trưởng kỷ lục so với năm trước. Cụ thể, SCIC thu về khoản lợi nhuận trước thuế gần 18.630 tỷ đồng trong năm 2016, xấp xỉ 107% kế hoạch và gấp 2 lần thực hiện năm 2015.

Sau khi khấu trừ hơn 2.800 tỷ đồng thuế thu nhập doanh nghiệp, SCIC ghi nhận khoản lãi ròng gần 15.830 tỷ đồng, vượt kế hoạch năm 2016 và thực hiện năm 2015 lần lượt và 7% và 97%. Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu của SCIC đạt gần 20%, vượt 24% kế hoạch đặt ra trước đó.

Cũng trong năm 2016, SCIC đã tổ chức thoái vốn thành công tại 73 doanh nghiệp nhà nước, trong đó có 71 doanh nghiệp thoái vốn hoàn toàn. Đặc biệt, trong danh mục này có đến hơn nửa là các doanh nghiệp khó bán, tuy nhiên SCIC vẫn thu về cho ngân sách nhà nước hơn 16.110 tỷ đồng trên giá vốn bán ra là 3.080 tỷ đồng, gấp hơn 5 lần giá trị. Như vậy, số tiền chênh lệnh bán vốn trong năm 2016 là gần 13.030 tỷ đồng.

Bức tranh tài chính sáng sủa này kéo dài cho đến hết năm 2017, khi SCIC ghi nhận tổng doanh thu là 7.380 tỷ đồng, lãi trước thuế hơn 6.615 tỷ đồng, đạt trên 133% mục tiêu đề ra trong năm. Lợi nhuận sau thuế hơn 6.310 tỷ đồng, tương đương 135% kế hoạch năm và nộp về ngân sách nhà nước 4.600 tỷ đồng.

Đáng chú ý, khoản tiền nộp ngân sách nhà nước này chưa bao gồm 8.990 tỷ đồng mang về từ thương vụ bán vốn tại Công ty cổ phần Sữa Việt Nam (Vinamilk, HoSE: VNM) ngày 10/11/2017 do đã được chuyển thẳng vào ngân sách.

Tính riêng năm 2017, SCIC tiến hành thoái vốn thành công tại 38 doanh nghiệp, trong đó có 36 doanh nghiệp được thoái hết vốn. Với giá vốn bán ra là 424 tỷ đồng, SCIC đã thu về 932 tỷ đồng - cao gấp 2 lần. Nếu gộp chung 2 thương vụ thoái vốn tại Vinamilk (ngày 12/12/2016 và ngày 10/11/2017) thì giá trị thu về của SCIC là hơn 21.200 tỷ đồng, cao gấp 19 lần giá vốn bán ra và chênh lệnh 20.100 tỷ đồng.

Sự thành công của SCIC tại Vinamilk đã tạo một tiền đề, một phương pháp mới cho công tác thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp có vốn nhà nước, điển hình là trường hợp của Tổng công ty Cổ phần Bia - Rượu - Nước giải khát Sài Gòn (Sabeco, HoSE: SAB) hồi cuối năm 2017.

Phó tổng giám đốc phụ trách của SCIC Nguyễn Chí Thành khi đó cho biết: "Thương vụ thoái vốn tại Vinamilk không chỉ tạo nên làn sóng cho những cổ phiếu đầu ngành, dù không toàn bộ, mà còn là 'phát súng' đầu tiên kéo chỉ số VN-Index lên mức cao nhất hiện nay. Điều này đã tạo bước ngoặt thoái vốn, cổ phần hóa chung của doanh nghiệp nhà nước".

Tiếp đó, năm 2018, doanh thu của SCIC vẫn duy trì ở mức tăng trưởng cao, đạt hơn 12.580 tỷ đồng và vượt gần 60% kế hoạch năm. Trong đó, doanh thu cổ tức là gần 3.400 tỷ đồng, doanh thu bán vốn gần 7.700 tỷ đồng và còn lại là doanh thu đến từ hoạt động tài chính. Lợi nhuận sau thuế đạt trên 8.250 tỷ đồng, bằng 153% mục tiêu đặt ra và 130% thực hiện năm 2017.

Trong năm 2018, SCIC thực hiện thoái vốn thành công tại 9 doanh nghiệp và thu bỏ cọc tại 2 doanh nghiệp. Với giá vốn hơn 2.610 tỷ đồng, khoản chênh lệch giữa doanh thu bán vốn và giá vốn đạt hơn 5.700 tỷ đồng, cao gấp 3 lần.

Đáng chú ý là 2 thương vụ thoái vốn "đình đám" tại Tổng công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu và Xây dựng Việt Nam (Vinaconex, HNX: VCG) và Công ty Cổ phần Nhựa Bình Minh (HoSE: BMP) - tại thương vụ này SCIC thu về 2.330 tỷ đồng trong khi giá vốn vỏn vẹn 145 tỷ đồng, tuy nhiên giá trị này không được ghi nhận vào kết quả tài chính mà được chuyển thẳng về quỹ Hỗ trợ sắp xếp phát triển doanh nghiệp theo công văn 698 ngày 27/6/2017.

Đến năm 2019, mặc dù thị trường chứng khoán gặp khó và cơ chế thoái vốn đã chặt chẽ hơn, nhưng SCIC vẫn ghi nhận tổng doanh thu trên 6.760 tỷ đồng, đạt 104% kế hoạch, lãi sau thuế hơn 4.065 tỷ đồng.

Tuy nhiên, tính riêng công tác thoái vốn nhà nước thì lại khá ảm đảm, trong số 12 doanh nghiệp bán vốn thành công thì SCIC mới thu về 314 tỷ đồng. Giá vốn bán ra chiếm 82 tỷ đồng, mặc dù tỷ lệ chênh lệch vẫn ở mức cao gần 4 lần, thế nhưng giá trị chỉ đạt 232 tỷ đồng.

Nổi bật trong năm là 2 phiên đấu giá cổ phần tại Công ty Cổ phần Dược Lâm Đồng (Ladophar, HNX: LDP) và Công ty Cổ phần In Tổng hợp Cần Thơ khi lần lượt đem về cho SCIC 77 tỷ đồng và 211 tỷ đồng.

Bước sang năm 2020, trải qua 6 tháng, doanh thu SCIC ghi nhận ở mức 3.730 tỷ đồng, tăng 23% so với cùng kỳ 2019. Doanh thu cổ tức đạt 1.918 tỷ đồng, bằng 55% kế hoạch; doanh thu bán vốn đạt 712 tỷ đồng, trong đó chênh lệch bán vốn là 370 tỷ đồng, đạt 49% kế hoạch; doanh thu tài chính đạt 1.093 tỷ đồng, bằng 55% kế hoạch

Sau khi trừ đi các khoản giá vốn và chi phí, SCIC có lãi ròng 2.600 tỷ đồng, giảm 19% so với cùng kỳ năm ngoái và nộp ngân sách nhà nước 1.990 tỷ đồng, bằng 57% so với kế hoạch.

Do bối cảnh thị trường chứng khoán và tài chính chịu ảnh hưởng nặng nề từ dịch Covid-19, đồng thời tình hình sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp mục tiêu bị sụt giảm nghiêm trọng, nên tính đến 15/6/2020, SCIC mới triển khai bán vốn tại 13 doanh nghiệp, trong đó có 5 doanh nghiệp bán hết vốn, thu về 707 tỷ đồng trên 340 tỷ đồng giá vốn bán ra. Chênh lệch bán vốn là 367 tỷ đồng và đạt hiệu quả gấp 2 lần.

Để hoàn thành mục tiêu kinh doanh năm 2020, SCIC dự kiến sẽ tập trung bán vốn trong nửa cuối năm, bao gồm các doanh nghiệp trọng điểm như Công ty Cổ phần FPT (HoSE: FPT), Tổng công ty Công nghiệp Dầu thực vật Việt Nam - Công ty Cổ phần (Vocarimex, UPCoM: VOC), Tổng công ty Thủy sản Việt Nam - Công ty Cổ phần (UPCoM: SEA), Công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu và Hợp tác đầu tư giao thông vận tải (Tracimexco)...