Theo thống kê chưa đầy đủ của Hiệp hội bất động sản TP. HCM (HoREA), toàn thị trường TP. HCM hiện có 28.324 căn nhà và căn hộ officetel, gồm: 25.631 căn nhà (chủ yếu là căn hộ chung cư) và 2.693 căn hộ officetel đã bị chậm cấp “sổ hồng”.
Còn Sở Tài nguyên & Môi trường TP. HCM thừa nhận, hiện nay thành phố còn hơn 100 dự án đã nộp hồ sơ đề nghị tính tiền sử dụng đất nhưng chưa được giải quyết.
HoREA cho rằng nếu thống kê đầy đủ số liệu của hàng trăm dự án đã bàn giao nhà cho khách hàng, nhưng chưa được tính tiền sử dụng đất, thì số lượng căn nhà bị chậm cấp “sổ hồng” còn lớn hơn nhiều lần.
HoREA cho rằng việc chậm cấp “sổ hồng” do nhiều nguyên nhân, trong đó nguyên nhân chủ yếu là các chủ đầu tư bị “tắc tiền sử dụng đất”, không nộp được tiền sử dụng đất, dẫn đến “tắc sổ hồng” cấp cho người mua nhà.
Bên cạnh đó, có những quy định pháp luật như “đánh đố”, làm cho cán bộ công chức “lúng túng”.
Chẳng hạn như Khoản 2 Điều 6 Thông tư 36/2014/TT-BTNMT, về “phương pháp thặng dư” đã quy định: “Tổng doanh thu phát triển giả định của bất động sản được ước tính trên cơ sở điều tra khảo sát, thu thập các thông tin về giá chuyển nhượng, giá cho thuê và các yếu tố khác hình thành doanh thu của các dự án có đặc điểm tương tự với dự án dự kiến đầu tư xây dựng tại khu vực định giá hoặc khu vực lân cận gần nhất có khả năng sinh lợi, điều kiện kết cấu hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội tương đương; có tính đến xu hướng và mức độ biến động của giá chuyển nhượng, giá cho thuê và các yếu tố khác hình thành doanh thu”.
Theo HoREA, có ít nhất 4 trường hợp "dở khóc dở cười" trong việc xin cấp sổ hồng.
Một là chủ đầu tư đã tạm nộp tiền sử dụng đất, nhưng đến nay vẫn chưa được thông báo số tiền sử dụng đất phải nộp để nộp bổ sung (hoặc được hoàn trả) nhằm được xác nhận đã hoàn thành nghĩa vụ tài chính với nhà nước. Trường hợp điển hình là 11 dự án nhà chung cư của Tập đoàn Novaland và 2 dự án nhà chung cư của Tập đoàn Hưng Thịnh.
Hai là chủ đầu tư đã nộp tiền sử dụng đất, đã được cấp “sổ hồng” cho một phần diện tích dự án nhà chung cư, nhưng nay không được tiếp tục cấp “sổ hồng” cho phần diện tích dự án nhà chung cư còn lại. Nguyên do là Sở Tài nguyên Môi trường yêu cầu xem xét tính toán, có thể nộp thêm tiền sử dụng đất (bổ sung) đối với phần diện tích tầng hầm để xe vượt ra ngoài ranh diện tích khối đế xây dựng nhà chung cư, như dự án Gateway Thảo Điền của Sơn Kim Land.
Đối với các hồ sơ (mới) đề nghị tính tiền sử dụng đất các dự án nhà chung cư có phần diện tích tầng hầm để xe vượt ra ngoài ranh diện tích khối đế xây dựng nhà chung cư, Sở Tài nguyên Môi trường xem xét tính toán tiền sử dụng đất kéo dài đến nay vẫn chưa có kết quả.
Các dự án rơi vào tình trạng này có: Sài Gòn Mia, dự án chung cư Lô 3, Lô 4 cụm 1 thuộc tổng thể dự án khu dân cư Trung Sơn, xã Bình Hưng của Tập đoàn Hưng Thịnh; dự án khu chung cư Him Lam Phú An, quận 9 và hàng trăm dự án nhà chung cư (tương tự) trên địa bàn thành phố.
Ba là pháp luật quy định trường hợp chủ đầu tư dự án xin điều chỉnh chỉ tiêu quy hoạch kiến trúc công trình, nếu tăng hệ số sử dụng đất, tăng diện tích kinh doanh thì phải nộp nghĩa vụ tài chính bổ sung. Việc chủ đầu tư dự án xin điều chỉnh chỉ tiêu quy hoạch, có thể làm phát sinh nghĩa vụ tài chính (bổ sung), nhưng các cơ quan có thẩm quyền chậm xác định nghĩa vụ tài chính (bổ sung) dẫn đến chủ đầu tư không hoàn thành được nghĩa vụ tài chính (bổ sung) với nhà nước.
Các dự án gặp phải tình trạng này có thể kể đến như: khu chung cư thương mại 16 Âu Cơ, quận Tân Phú; dự án khu cao ốc văn phòng và căn hộ chung cư số 10 Phổ Quang, quận Tân Bình của Tập đoàn Hưng Thịnh.
Bên cạnh đó, có trường hợp không tăng hệ số sử dụng đất, không tăng diện tích kinh doanh nhưng Sở Tài nguyên Môi trường vẫn yêu cầu chủ đầu tư liên hệ Sở Tài chính, Cục Thuế, Chi cục Thuế xác định và nộp giá trị quyền sử dụng đất tăng thêm (nếu có).
Thậm chí, có trường hợp đã được UBND thành phố kết luận không thu thêm tiền sử đất của công trình do không thay đổi hệ số sử dụng đất, nhưng từ tháng 10/2019 đến nay cư dân vẫn chưa cấp “sổ hồng”. Trường hợp điển hình là dự án cao ốc Bình Đông Xanh, quận 8 của Công ty TNHH MTV Xây dựng Thương mại Sài Gòn 5 (Công ty Sài Gòn 5)...
