Trong Báo cáo chiến lược năm 2020 vừa công bố, Công ty Chứng khoán MB (MBS) đã chỉ ra nhiều xu hướng chi phối ngành ngân hàng năm 2020.
Theo MBS, tăng trưởng tín dụng trong năm 2020 sẽ giảm xuống so với năm 2019 và ngày càng sát hơn với tốc độ tăng trưởng GDP danh nghĩa.
MBS nhận định chính sách thận trọng của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) và lãi suất đang có khuynh hướng tăng là hai yếu tố làm tín dụng tăng thận trọng hơn trong năm 2019.
Cùng với đó, cạnh tranh từ các kênh dẫn vốn khác cũng là một xu hướng khi thị trường trái phiếu doanh nghiệp ngày càng phát triển (quy mô đã đạt trên 9% GDP), phần nào tác động dẫn tới tăng trưởng tín dụng khiêm tốn hơn các năm trước.
Thêm vào đó, tỷ lệ tín dụng/GDP đạt trên 130% cũng là một yếu tố làm NHNN định hướng tăng trưởng tín dụng chậm lại. Ngoài ra, thông tư 22 đang siết dần cho vay lĩnh vực bất động sản do giảm tỷ lệ huy động ngắn hạn cho vay trung và dài hạn.
Tỷ lệ tín dụng/GDP giữ xu hướng tăng trong suốt vài chục năm qua
Vẫn theo MBS, năm 2020, tín dụng sẽ tăng trưởng yếu ở các ngân hàng quốc doanh và mạnh hơn ở các ngân hàng tư nhân, do sự đồng nhất quy định tỷ lệ LDR về mức 85% thay vì 90% đối với ngân hàng quốc doanh và 80% đối với ngân hàng tư nhân như trước đây.
Đi sâu hơn vào cơ cấu tín dụng, MBS cho rằng tín dụng bán lẻ đang dần giảm tốc.
Công ty chứng khoán này cho hay tín dụng bán lẻ đang được các ngân hàng khai thác triệt để nhờ cấu trúc dân số vàng. Tuy nhiên, cạnh tranh trong tín dụng bán lẻ đang ngày càng khốc liệt do tốc độ tăng trưởng thời gian qua đã ở mức cao, đồng thời nền kinh tế vĩ mô phát triển bớt nóng hơn cũng như chính sách siết dần của NHNN đối với lĩnh vực tài chính tiêu dùng.
Bên cạnh xu hướng tăng trưởng tín dụng giảm và cạnh tranh tín dụng bán lẻ ngày càng khốc liệt, MBS cũng dự báo nhu cầu vốn năm 2020 sẽ thiếu hụt ở từng nhóm ngân hàng.
MBS dẫn đánh giá của hãng xếp hạng tín nhiệm Fitch, chuẩn mực Basel II (áp dụng từ ngày 1/1/2020) sẽ tăng các tài sản rủi ro các các ngân hàng Việt Nam thêm khoảng 60% so với năm 2017, tổng cộng 463 nghìn tỷ đồng cho toàn hệ thống. Hệ thống ngân hàng theo đó sẽ thiếu hụt vốn cấp 1, diễn ra chủ yếu tại các ngân hàng chưa niêm yết.
Thống kê cho thấy, lợi nhuận liền kề 4 quý gần đây của cả hệ thống đạt kỷ lục 79.000 tỷ đồng (tăng 22,3%) cũng như huy động vốn từ các đối tác chiến lược làm cải thiện vốn cấp 1 khá tích cực. Tuy nhiên, MBS cho rằng việc áp dụng hệ số rủi ro tín dụng cao hơn vào các khoản cho vay với doanh nghiệp và cho vay bán lẻ là yếu tố cơ bản làm tăng các tài sản có rủi ro (Risk-weighted asset).
Trong khi đó, 18 ngân hàng đã đạt tiêu chuẩn Basel II phần lớn là các ngân hàng thương mại niêm yết. BIDV sau khi bán vốn cho KEB Hana Bank cũng đã được áp dụng Basel II. VietinBank là ngân hàng quốc doanh dự kiến sẽ không kịp áp dụng Basel II do phải tái cấu trúc danh mục các khoản vay cũng như do tỷ lệ LDR cao.
Thời điểm chính thức áp dụng Basel II (1/1/2020), hệ thống ngân hàng Việt Nam ước tính thiếu gần 150.000 tỷ đồng vốn cấp 1 và cấp 2
Một xu hướng đáng chú ý khác được MBS dự báo sẽ diễn ra trong năm 2020 là tăng trưởng NIM (tỷ lệ thu nhập lãi cận biên) sẽ kém khả quan hơn năm ngoái.
4 lý do dẫn đến xu hướng này gồm: mặt bằng lãi suất huy động có xu hướng tăng; cạnh tranh ngày càng khốc liệt hơn trong cho vay tiêu dùng; lãi suất trái phiếu Chính phủ tiếp tục giảm và các ngân hàng sẽ định hướng cho vay an toàn hơn (lãi suất thấp hơn) để đáp ứng tiêu chuẩn Basel II.
Ngoài ra, MBS cũng dự phóng thanh khoản hệ thống sẽ tiếp tục dồi dào và không gây áp lực từ bên ngoài cho lãi suất, nhờ nguồn vốn FDI và xuất khẩu mạnh tạo ra thặng dư thương mại.
MBS kỳ vọng năm 2020, định giá ngân hàng trên thị trường chứng khoán sẽ được nâng cao hơn. Công ty chứng khoán này ưa thích các ngân hàng có hệ sinh thái khách hàng lớn và bền vững cho phép việc huy động vốn có chi phí cạnh tranh, khả năng tăng trưởng lợi nhuận cao, được định giá hợp lý và có các yếu tố thúc đẩy giá cổ phiếu như các thương vụ bán vốn hay hợp tác Bancassurance.
