Từ ngày 11 đến ngày 14/5, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã họp kỳ thứ 3. Ông Trần Cẩm Tú, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương chủ trì kỳ họp.
Tại kỳ họp này, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã tiến hành xem xét trách nhiệm liên quan đến các sai phạm trong quản lý, sử dụng khu đất số 2-4-6 Hai Bà Trưng, quận 1, TP. HCM.
Xét nội dung, tính chất, mức độ, hậu quả vi phạm; căn cứ quy định của Đảng về xử lý kỷ luật đảng viên, Ủy ban Kiểm tra Trung ương quyết định thi hành kỷ luật cảnh cáo ông Võ Thanh Hà, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐQT Tổng công ty lương thực miền Nam, nguyên Bí thư Đảng ủy, nguyên Chủ tịch HĐQT Tổng công ty cổ phần Bia - Rượu - Nước giải khát Sài Gòn (Sabeco).
Trước đó, tại kỳ họp thứ 2 của Ủy ban Kiểm tra Trung ương vào các ngày 18, 19 và 22/3, Ủy ban Kiểm tra Trung ương cũng đã quyết định thi hành kỷ luật cảnh cáo ông Phan Đăng Tuất, nguyên Bí thư Đảng ủy, nguyên Chủ tịch HĐQT Tổng công ty Sabeco.
Được biết, khu đất 6.000m2 số 2-4-6 Hai Bà Trưng, quận 1, có vị trí đắc địa bậc nhất Sài Gòn khi ba mặt còn tiền còn lại là đường Thi Sách, Đông Du và Công trường Mê Linh. Sau năm 1975, khu đất được Chính phủ giao cho Bộ Lương thực và Thực phẩm (sau là Sabeco) quản lý.
Năm 2007, công ty này cổ phần hóa thành Tổng công ty Sabeco, phải nộp tiền thuê đất cho nhà nước để sản xuất kinh doanh. Bộ Công thương là đại diện chủ sở hữu nhà nước đối với phần vốn góp tại Sabeco (89,5%), quản lý vốn nhà nước thông qua Bộ phận quản lý vốn nhà nước gồm nhiều cá nhân. Khu đất 2-4-6 được đưa vào giá trị doanh nghiệp, nhưng Sabeco chưa nộp tiền sử dụng đất.
Theo đề nghị của Sabeco, tháng 12/2007, Phó chủ tịch UBND TP HCM Nguyễn Hữu Tín đồng ý chủ trương cho công ty này làm chủ đầu tư thực hiện dự án xây dựng khu phức hợp khách sạn 6 sao, trung tâm thương mại hội nghị, cao ốc văn phòng cho thuê tại khu đất 2-4-6 Hai Bà Trưng.
Để thực hiện dự án, Sabeco liên doanh với nhiều nhà đầu tư thành lập Công ty liên doanh Sabeco Land. Năm 2011, Chủ tịch UBND TP. HCM Lê Hoàng Quân duyệt giá trị quyền sử dụng đất để Sabeco thực hiện nghĩa vụ tài chính khi được chuyển mục đích sử dụng đất theo giá thị trường là 1.236 tỷ đồng. Tuy nhiên, Sabeco không thực hiện.
Tháng 9/2012, ông Phan Đăng Tuất (Chủ tịch HĐQT, phụ trách Bộ phận quản lý vốn nhà nước tại Sabeco) có công văn đề nghị Bộ Công Thương làm việc với UBND TP HCM, cho công ty được gia hạn nộp tiền quyền sử dụng đất. Do việc hợp tác không hiệu quả, các nhà đầu tư không đủ năng lực tài chính nên Công ty liên doanh Sacbeco Land sau đó giải thể.
Tháng 4/2014, Bộ phận quản lý vốn nhà nước tại Sabeco do ông Tuất và nhiều thành viên ký công văn đề xuất Bộ Công Thương cho hợp tác với nhóm nhà đầu tư mới, thành lập công ty cổ phần để tiếp tục thực hiện dự án nhằm tránh lãng phí sử dụng khu đất.
Phương án được đề xuất là: Sabeco sẽ góp 26% vốn điều lệ (18% tiền mặt và 8% giá trị lợi thế); các cổ đông còn lại góp vốn bằng tiền mặt và nộp 1.236 tỷ đồng tiền sử dụng đất cùng tiền nộp phạt quá hạn; các cổ đông còn lại cam kết thu xếp nguồn tiền cho việc triển khai dự án theo đúng tiến độ. Sabeco sẽ chuyển giao quyền sử dụng khu đất cho công ty cổ phần này.
Sau khi được lãnh đạo Bộ Công Thương chấp thuận chủ trương, bà Phạm Thị Hồng Hạnh (Tổng giám đốc Sabeco, thành viên Bộ phận quản lý vốn nhà nước) đề nghị UBND TP HCM xác định lại giá trị quyền sử sụng đất. Đồng thời, chủ tịch Bộ phận vốn góp nhà nước tại Sabeco cũng trình lãnh đạo Bộ Công Thương về việc chọn các nhà đầu tư mới.
Tháng 2/2015, đại diện của Sabeco đã ký hợp đồng hợp tác với Công ty Cổ phần Attland, Công ty Cổ phần đầu tư thương mại và dịch vụ Hà An; Công ty Cổ phần đầu tư Mê Linh thành lập Công ty cổ phần Sabeco Pearl, vốn điều lệ gần 485 tỷ đồng.
Hai tháng sau, ông Phan Đăng Tuất với tư cách là chủ tịch HĐQT Tổng công ty Sabeco ký công văn đề nghị UBND TP. HCM duyệt cho Sabeco Pearl được làm chủ đầu tư và được nộp tiền quyền sử dụng đất. Cơ cơ sở viện dẫn là các công văn của Bộ Công thương về việc chấp thuận cho Sabeco liên doanh thành lập pháp nhân mới là Sabeco Pearl, chuyển giao quyền sử dụng đất cho công ty mới này.
Ngày 6/1/2016, sau khi được TP. HCM chấp thuận cho Sabeco Pearl đứng tên khu đất và điều chỉnh công năng dự án, bà Huỳnh Phương Thảo (Chủ tịch HĐQT Công ty Attland), Võ Thị Kim Thoa (Chủ tịch HĐQT Công ty Hà An), ông Lý Trường An (Chủ tịch HĐQT Công ty Mê Linh) cùng ký công văn gửi Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng.
Công văn nêu: Việc tăng vốn đầu tư vào lĩnh vực ngoài ngành của Sabeco không phù hợp với quy định tại NĐ91/2015/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 1/12/2015; chúng tôi đã tiến hành xin phép điều chỉnh công năng dự án có thêm chức năng căn hộ ở tại dự án và kiến nghị Bộ trưởng chỉ đạo Tổng công ty Sabeco thoái toàn bộ vốn tại Công ty Sabeco Pearl.
Đến ngày 15/1/2016, nhóm nhà đầu tư này tiếp tục ký công văn gửi ông Vũ Huy Hoàng đề nghị được mua lại toàn bộ phần vốn góp 26% của Sabeco.
Bốn ngày sau, Vụ trưởng Phan Chí Dũng báo cáo ông Hoàng và bà Thoa là việc thoái vốn của Sabeco tại Sabeco Pearl là phù hợp với chủ trương của Chính phủ, đồng thời đề xuất Bộ trưởng chỉ đạo Tổng Công ty Sabeco thực hiện các thủ tục và phương án thoái vốn tại Sabeco Pearl.
Theo kết quả thẩm định giá, 14,7 triệu cổ phần (tương đương 26% vốn nhà nước) của Sabeco sau khi được điều chỉnh chỉ tiêu quy hoạch bổ sung chức năng căn hộ có giá 14.433 đồng/cổ phần. Tuy nhiên, Phan Chí Dũng báo cáo ông Hoàng và đề xuất phê duyệt giá 13.247 đồng/cổ phần (chưa được bổ sung chức năng căn hộ) làm giá sàn để thực hiện thoái vốn.
Ông Hoàng và bà Thoa sau đó đều có ý kiến và chỉ đạo phê duyệt giá sàn là 13,247 đồng/cổ phần. Theo đó, 26% vốn của Sabeco đã được Công ty Attland mua lại với tổng giá trị 196,645 tỷ đồng.
Đến tháng 10/2016, Sở Kế hoạch Đầu tư TP HCM cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, đổi tên Công ty Sabeco Pearl thành Công ty Cổ phần đầu tư Quảng trường Mê Linh. Những người đại diện phần vốn góp nhà nước tại Sabeco lúc này cũng hết nhiệm vụ. Hiện, Công ty cổ phần Đầu tư Quảng trường Mê Linh (tiền thân là Công ty Sabeco Pearl), doanh nghiệp 100% vốn tư nhân, là đơn vị đứng tên quyền sử dụng đất khu đất 2-4-6 Hai Bà Trưng.
Theo cơ quan giám định, giá trị quyền sử dụng đất thời điển Bộ Công thương phê duyệt giá sàn 13.247 đồng/cổ phần (1/4/2016) theo chỉ tiêu quy hoạch của thành phố có thêm chức năng căn hộ ở là hơn 2.505 tỷ đồng. Giá trị quyền sử dụng đất thời điểm cơ quan điều tra khởi tố vụ án tháng 11/2018 là hơn 3.816 tỷ đồng. Đây cũng là hậu quả thiệt hại cơ quan điều tra xác định do hành vi sai phạm của các bị can trong vụ án gây ra.
Hiện, nhà chức trách đề nghị UBND TP. HCM ngừng mọi giao dịch, chuyển nhượng cổ phần, thay đổi người đại diện pháp luật của Công ty cổ phần Đầu tư Quảng trường Mê Linh; giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh tại trụ sở là khu đất 2-4-6 Hai Bà Trưng...
Bộ Công an khởi tố ông Vũ Huy Hoàng, bà Hồ Thị Kim Thoa và Phan Chí Dũng cùng về hành vi Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí theo khoản 3 Điều 219.
Liên quan đến vụ án, hành vi của ông Phan Đăng Tuất và hàng loạt người khác bị cho là sai phạm nhưng nguyên nhân từ việc thực hiện theo mệnh lệch, chỉ đạo của cấp trên nên không bị xử lý hình sự. Tuy nhiên, cơ quan điều tra kiến nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý nghiêm về mặt Đảng và chính quyền đối với những người này.
