Ngày 11/12/2021, Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam (VNX) chính thức ra mắt thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam.
Chia sẻ nhân sự kiện này, ông Nguyễn Thành Long, Chủ tịch Hội đồng thành viên VNX, nhấn mạnh việc VNX ra đời là cần thiết để thống nhất về tư duy, chiến lược phát triển; về mô hình quản trị; cơ chế quản lý, giám sát; giải pháp phát triển thị trường theo sản phẩm và dịch vụ...
"Điều này kỳ vọng sẽ góp phần giúp TTCK phát triển lên một tầm cao mới, tăng trưởng mạnh mẽ cả chiều rộng và chiều sâu, cũng như tăng cường kết nối tốt hơn với các thị trường khu vực, quốc tế, thúc đẩy nhanh tiến trình nâng hạng TTCK Việt Nam và thu hút tốt hơn dòng vốn đầu tư nước ngoài", ông Long cho hay.
Nhìn lại lịch sử, TTCK Việt Nam mang đặc trưng riêng là cơ quan quản lý được thành lập trước, rồi sau đó mới hình thành thị trường. TTCK vận hành từ khi Sở Giao dịch Chứng khoán TP. HCM (HoSE) chính thức đi vào hoạt động năm 2000. Trên HoSE, điều kiện niêm yết đối với doanh nghiệp chào sàn tương đối cao, vì thế, để thu hẹp mảng thị trường tự do, sau 5 năm, Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) đã được thành lập với mục đích ban đầu là dành cho doanh nghiệp vừa và nhỏ với tiêu chí, điều kiện thấp hơn.
Từ lúc hình thành đến hiện nay, HoSE vẫn duy trì mục tiêu là tạo ra thị trường giao dịch cho những doanh nghiệp đáp ứng được các điều kiện niêm yết ở cấp độ cao. Còn HNX, bên cạnh thị trường giao dịch cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, thì sau đó tiếp tục được phát triển, mở rộng các mục tiêu của mình. Theo đó, đã xây dựng, tổ chức vận hành thêm thị trường trái phiếu chính phủ phục vụ cho nhu cầu huy động vốn cho Chính phủ và phát triển thêm các sản phẩm, dịch vụ mới, mà điển hình là sản phẩm phái sinh đi kèm với sự ra đời của TTCK phái sinh năm 2017.
Theo nhìn nhận của Chủ tịch VNX Nguyễn Thành Long, mỗi Sở đều có những nhiệm vụ tương đối độc lập, hỗ trợ và bổ sung cho nhau, tạo ra một thị trường chứng khoán toàn diện và tổng thể. Tuy nhiên, khi TTCK phát triển đến một cấp độ nào đó thì sự giao thoa trong một số hoạt động của hai Sở đã làm giảm đi gia tốc phát triển.
Chẳng hạn, hiện hai Sở đang có sự giao thoa về sản phẩm khi đều tổ chức vận hành thị trường cổ phiếu và trái phiếu doanh nghiệp. Tuy nhiên, hai Sở lại cũng chưa có sự đồng bộ về cơ chế, phương thức giao dịch, kỹ thuật giao dịch,…trong khi pháp luật chứng khoán đã thống nhất về tiêu chí, điều kiện niêm yết.
Hay với hạ tầng công nghệ thì mỗi Sở đều có những kiến trúc riêng của mình. Những kiến trúc công nghệ này lại đòi hỏi thành viên thị trường duy trì hệ thống kết nối độc lập, trong khi đây lại là yếu tố mang tính xương sống, quyết định cho sự phát triển của thị trường về sản phẩm, tiện ích và đòi hỏi sự thống nhất, tập trung và phải tích hợp, cập nhật liên tục, để đáp ứng tốt nhất cho nhu cầu tổ chức, vận hành thị trường, cũng như phục vụ tốt nhất cho công tác quản lý giám sát của cơ quan quản lý nhà nước.
Đặc biệt, theo ông Long, trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghệ 4.0, nhu cầu về tính hiện đại, sự thống nhất của hệ thống hạ tầng công nghệ thông tin càng mang tính bức thiết hơn. Vì vậy, cần phải có sự đầu tư, quản lý thống nhất về hệ thống công nghệ thông tin chung cho thị trường, vừa đảm bảo tốt nhất về chi phí vận hành và hướng tới một bước phát triển ở tầm cao mới của TTCK Việt Nam. Hoặc đối với công tác thành viên cũng cần có sự thống nhất về chung một đầu mối để hỗ trợ, phối hợp với họ tốt hơn.
"Và đặc biệt, một điểm nữa chúng ta cũng nhìn thấy rõ, đó là với mô hình trước đây, quy mô của TTCK Việt Nam bị phân tán; hay chỉ số cũng chưa thống nhất, thiếu chỉ số chung đại diện đầy đủ cho toàn thị trường, mang tầm vóc đại diện cho cả nền kinh tế,… Điều này phần nào ảnh hưởng tới vị thế của TTCK Việt Nam trên trường quốc tế, cũng như tiến trình nâng hạng thị trường. Bởi vậy, qua quá trình phát triển cùng với sự điều chỉnh cho phù hợp với từng giai đoạn, TTCK Việt Nam cần có những giải pháp căn cơ hơn để xử lý những nhu cầu đổi mới mà thực tiễn đề ra, trong đó có là vai trò của Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam - VNX", Chủ tịch VNX cho biết.
Ông Long cho hay VNX sẽ kế thừa những giá trị cốt lõi và phát triển những thành quả đạt được của 2 Sở con. Bên cạnh đó, VNX phải tích hợp những triết lý phát triển của hai Sở để tạo ra được giá trị phát triển mới, nâng tầm phát triển trong giai đoạn mới chứ không phải đơn thuần chỉ là một phép cộng cơ học.
Để đạt được mục tiêu đó, VNX đã đưa ra 3 phương châm hoạt động. Một là đặt khách hàng là trung tâm. Hai là lấy công nghệ, sáng tạo đột phá làm trọng tâm. Ba là, VNX và các công ty con phải hoạt động dựa trên nền tảng công bằng, công khai và minh bạch.
Trong đó, Chủ tịch VNX cho biết cần thiết xây dựng những mảng thị trường riêng biệt cho từng khối nhà đầu tư, căn cứ vào khả năng chấp nhận rủi ro, vừa hỗ trợ tổ chức phát hành gia tăng cơ hội huy động vốn, vừa giúp nhà đầu tư lựa chọn sản phẩm cho phù hợp mình.
Ông Long thông tin rằng đến nay, VNX cơ bản đã hoàn thành các văn bản về hoạt động nghiệp vụ và kỳ vọng sẽ được ban hành sớm ngay trong tháng 12 này.
Đối với hoạt động niêm yết, đăng ký giao dịch, VNX đã dự thảo các quy định nhằm thống nhất các giải pháp kỹ thuật về cơ chế, phương thức giao dịch cho thị trường hiện nay như: lô, biên độ giao dịch,… trên cả hai Sở Giao dịch Chứng khoán. Các văn bản này đã được xây dựng và báo cáo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước phê duyệt trước khi ban hành.
Đối với hoạt động quản lý thành viên, công tác quản lý thành viên sẽ được thống nhất, tiết giảm thủ tục hành chính và các hoạt động kết nối kỹ thuật, tạo điều kiện tốt nhất cho hoạt động của thành viên.
Dự kiến sang năm 2022, hệ thống quy chế này sẽ được chính thức áp dụng và triển khai thực hiện. Đồng thời, năm 2022, Chủ tịch VNX cho biết sẽ tiếp tục kiện toàn về tổ chức, bộ máy; đồng thời, sẽ bắt tay vào việc xây dựng các bài toàn nghiệp vụ cho hệ thống công nghệ thông tin để đạt được các mục tiêu, phương châm đã đề ra.
"Về trung hạn, hiện chúng tôi cũng đã chỉ đạo HoSE và HNX xây kế hoạch 3 năm, sau đó, VNX cũng sẽ xây dựng kế hoạch trung hạn và chiến lược phát triển dài hạn hơn trong tương lai, tiệm cận gần hơn theo các chiến lược phát triển của các tập đoàn sở trên thế giới", ông Long thông tin thêm.
Theo đó, VNX cho hay sẽ xây dựng chiến lược phát triển dài hạn theo hướng chuyên nghiệp hóa theo sản phẩm (cổ phiếu, trái phiếu, phái sinh, starup,…) nhằm phân loại sản phẩm, dịch vụ theo từng khu vực thị trường và đối tượng phục vụ nhà đầu tư chuyên biệt. Đối với các sản phẩm cung cấp cho công chúng đầu tư thì nội hàm công tác quản lý sẽ tập trung vào các tổ chức phát hành, tổ chức niêm yết; còn đối với những sản phẩm cung cấp cho nhà đầu tư chấp nhận rủi ro thì nội hàm quản lý sẽ trực tiếp tập trung vào nhà đầu tư.
"VNX kỳ vọng sự phát triển của Sở trong tương lai sẽ góp phần quan trọng hỗ trợ TTCK Việt Nam phát triển mạnh mẽ và bền vững hơn nữa, trở thành kênh dẫn vốn trung, dài hạn chủ yếu cho nền kinh tế đất nước", Chủ tịch VNX Nguyễn Thành Long bày tỏ.
