Viện Kiểm sát nhân dân tối cao vừa ban hành cáo trạng vụ án "Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng; Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí" xảy ra tại Công ty Cổ phần Tập đoàn Yên Khánh, Tổng công ty Cửu Long và các đơn vị liên quan trong việc đấu thầu và thu phí tuyến cao tốc TP. HCM - Trung Lương.
Cùng với cáo trạng nêu trên, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao truy tố các bị can gồm: Đinh La Thăng, nguyên bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải (GTVT); Nguyễn Hồng Trường, nguyên thứ trưởng bộ GTVT; Đinh Ngọc Hệ (Út trọc), nguyên chủ tịch HĐQT, cựu tổng giám đốc Công ty Thái Sơn cùng 17 bị can khác.
Theo cáo trạng, dự án đường cao tốc TP. HCM - Trung Lương được hình thành từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước, do vậy, việc bán quyền thu phí là bán tài sản nhà nước. Bộ GTVT được Thủ tướng giao là đơn vị chủ trì xây dựng đề án bán quyền thu phí, thực hiện chuyển giao quyền thu phí để hoàn trả ngân sách nhà nước đã đầu tư cho dự án.
Tuy nhiên, khi triển khai thực hiện, bị can Đinh La Thăng, khi đó là bộ trưởng Bộ GTVT, xuất phát từ động cơ cá nhân, thông qua mối quan hệ quen biết từ trước, đã điện thoại cho Dương Tuấn Minh, Tổng giám đốc Tổng công ty Đầu tư phát triển và quản lý dự án hạ tầng giao thông Cửu Long và có những chỉ đạo giúp công ty của "Út trọc" là công ty kinh doanh thua lỗ, không có năng lực tài chính mua quyền thu phí cao tốc TP. HCM - Trung Lương.
Cùng với đó, ông Thăng biết việc công ty Yên Khánh (công ty của "Út trọc") kéo dài, không thanh toán tiền trúng đấu giá đúng thời hạn, vi phạm quy chế bán đấu giá và hợp đồng, phải bị chấm dứt trước thời hạn, nhưng không chỉ đạo chấm dứt hợp đồng mà còn yêu cầu cấp dưới để doanh nghiệp trả từ từ.
Bên cạnh đó, ông Thăng còn bút phê đồng ý đề xuất của công ty Yên Khánh làm nhà đầu tư xây dựng bổ sung 2 nút giao thông trên tuyến nối Tân Tạo - Chợ Đệm và đề nghị công ty Yên Khánh cấn trừ vào số tiền phải thanh toán theo hợp đồng mua quyền thu phí, dẫn đến công ty Yên Khánh tiếp tục không thanh toán đúng theo quy định, hưởng lợi.
Hành vi của ông Đinh La Thăng cấu thành tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát lãng phí". Sai phạm của ông Thăng cũng đã tạo điều kiện, tiền đề cho "Út trọc" chiếm đoạt tài sản, gây thất thoát tài sản nhà nước nên phải chịu trách nhiệm chính trong vụ án.
Với cựu Thứ trưởng Nguyễn Hồng Trường, cáo trạng nêu rõ ông Trường biết "Út trọc" có mối quan hệ với Đinh La Thăng, xuất phát từ động cơ nể nang trong quan hệ cấp trên với cấp dưới nên đã có hành vi sai phạm trong việc chỉ đạo cho đơn vị trúng thầu nộp tiền làm 3 lần trái quy định pháp luật.
Ông Trường bị xác định đã ký quyết định phê duyệt giá khởi điểm bán đấu giá quyền thu phí, nhưng không thông qua hội đồng xác định giá hoặc thuê tổ chức thẩm định giá. Bị can cũng ký quyết định cho phép Hội đồng bán chỉ định khi chỉ có một người tham gia đấu giá và trả giá bằng giá khởi điểm.
Đáng chú ý, bị can Trường còn ký văn bản thông báo Công ty Yên Khánh và Công ty Khánh An của "Út trọc" đủ điều kiện tham gia đấu giá, từ đó dẫn đến hậu quả những công ty này không đủ năng lực nhưng vẫn được tham gia đấu giá và trúng đấu giá.
Hành vi của ông Nguyễn Hồng Trường được xác định là vi phạm quy định pháp luật, gây thiệt hại tài sản cho nhà nước.
Cũng theo cáo trạng của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, ông Nguyễn Văn Thể, tại thời điểm năm 2013 đến tháng 10/2015, là Thứ trưởng Bộ GTVT được phân công quản lý Nhà nước đối với Tổng Công ty Cửu Long, nhưng không được giao phụ trách thực hiện, quản lý đối với dề án chuyển giao quyền thu phí đường cao tốc TP. HCM - Trung Lương.
Từ tháng 6 đến tháng 10/2015, bị can Đinh La Thăng giao cho ông Nguyễn Văn Thể chỉ đạo, đôn đốc Công ty Yên Khánh thực hiện hợp đồng mua bán quyền thu phí.
Quá trình triển khai thực hiện bán quyền thu phí đường cao tốc, Tổng công ty Cửu Long đều báo cáo xin ý kiến Bộ GTVT, vì vậy khi Công ty Yên Khánh vi phạm nghĩa vụ thanh toán, Tổng công ty Cửu Long đã có nhiều văn bản báo cáo để xin ý kiến giải quyết của Bộ GTVT.
Đến ngày 19/6, do Công ty Yên Khánh vẫn không thực hiện cam kết nên bị can Dương Thị Trâm Anh, phó tổng giám đốc Tổng công ty Cửu Long, đã ký văn bản gửi Bộ GTVT kiến nghị xem xét chấm dứt hợp đồng. Sau đó, bị can Nguyễn Chí Thành đã soạn thảo tờ trình để ông Nguyễn Văn Thể ký gửi ông Đinh La Thăng.
Tờ trình này nêu rõ đã đủ cơ sở xem xét chấm dứt hợp đồng chuyển giao quyền thu phí đối với Công ty Yên Khánh và đề nghị bộ trưởng có ý kiến chỉ đạo.
Đến ngày 23/6/2015, ông Đinh La Thăng có bút phê vào tờ trình chỉ đạo: "Đề nghị anh Thể chỉ đạo giải quyết theo đúng hợp đồng của hai bên đã ký và đúng quy định của pháp luật. Tuy nhiên cũng cần làm rõ trách nhiệm của nhà đầu tư và các cơ quan nhà nước, Tổng công ty Cửu Long".
Sau khi có bút phê chỉ đạo từ ông Thăng, ông Nguyễn Văn Thể đã yêu cầu Tổng công ty Cửu Long; Vụ Tài chính, Vụ Pháp chế đôn đốc Công ty Yên Khánh nộp tiền theo cam kết nhưng đơn vị này không thực hiện. Tiếp đó, ông Thể ký tiếp 2 văn bản yêu cầu Tổng công ty Cửu Long làm việc với Công ty Yên Khánh để yêu cầu nộp đủ số tiền mua quyền thu phí theo đúng quy định.
Tháng 10/2015, ông Thể được điều động nhiệm vụ tới tại tỉnh Sóc Trăng. Sau khi ông Thể chuyển công tác, Công ty Yên Khánh vẫn chây ỳ, không thanh toán đúng cam kết. Mãi đến tháng 3/2017 Công ty Yên Khánh mới nộp đủ tiền.
Viện Kiểm sát nhân dân tối cao cho rằng liên quan đến nội dung sai phạm trong việc quản lý hợp đồng bán quyền thu phí, tài liệu điều tra đã xác định trách nhiệm chính thuộc về các bị can Đinh La Thăng, Nguyễn Hồng Trường xuyên suốt từ khi lập đề án, tổ chức bán đấu giá đến thực hiện chuyển giao quyền thu phí.
"Việc không chỉ đạo chấm dứt hợp đồng đối với Công ty Yên Khánh có một phần trách nhiệm của ông Nguyễn Văn Thể, nhưng không phải là nguyên nhân dẫn đến hậu quả thiệt hại trong vụ án nên không đủ cơ sở xem xét trách nhiệm hình sự đối với ông Nguyễn Văn Thể”, cáo trạng của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao nêu rõ.
