Trao đổi về vấn đề này, TS Nguyễn Phú Cường - Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ (Bộ Công Thương) cho biết, hiện nay, lượng xăng E5 tiêu thụ trên cả nước chỉ chiếm 10-15% so với tổng lượng xăng tiêu thụ. Tỷ lệ này quá thấp so với khoảng thời gian triển khai E5, kể từ năm 2007.
Đến thời điểm này chỉ còn 2 tháng nữa xăng RON 92 sẽ bị "xoá sổ" hoàn toàn, tuy nhiên, nhiều khách hàng phản ánh họ khó tìm được cây xăng bán E5. Anh Hoàng Văn Đức (Hà Nội) chia sẻ, là một trong những địa phương có số lượng cửa hàng xăng dầu nhiều nhất cả nước, lượng tiêu thụ xăng rất lớn, nhưng hiện tại việc tìm được một cửa hàng bán xăng E5 là rất khó. "tôi ở Hà Nội hiện nay mua xăng E5 vẫn khó, số cột RON92 vẫn áp đảo, thời gian chuyển hoàn toàn sang E5 chỉ còn 2 tháng nữa, liệu có khả thi không?", anh Đức nghi ngại.
Nếu không đáp ứng được nguồn cung, người dân chưa hẳn đã chuyển sang dùng sang sinh học E5 mà sẽ thay thế bằng xăng RON 95.
Về vấn đề này, ông Cường cho rằng, Bộ Công Thương cũng đã có tính toán dựa trên con số thống kê của các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu tại các địa phương để dự báo nhu cầu và sự dịch chuyển của các khách hàng khi sử dụng để từ đó tính toán ra việc cân đối cung cầu.
"Kinh nghiệm thực tế khi triển khai thay thế 100% xăng khoáng 92 bằng xăng E5 tại 4 tỉnh thành phố gồm: Quảng Ngãi, Quảng Nam, Đà Nẵng và Cần Thơ. Chúng tôi thấy rằng, trong một số tuần đầu có sự dịch chuyển của người tiêu dùng chuyển từ xăng 92 sang xăng khoáng Ron 95, nhưng, sau khoảng thời gian 1 tháng tại cả 4 địa phương nêu trên, số liệu thống kê cho thấy lượng xăng khoáng Ron 95 tiêu thụ tăng không đáng kể. Lượng xăng E5 thay thế cho xăng khoáng 92 sấp xỉ với lượng xăng trước khi triển khai thay thế", ông Cường nói.
Ông Trần Ngọc Năm, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) cũng thừa nhận, việc mua xăng E5 hiện nay vẫn còn gặp khó khăn do công tác chuẩn bị cơ sở vật chất, kỹ thuật, nguồn cung Ethanol... đang được các thương nhân đầu mối xăng dầu tổ chức triển khai. "Đến thời điểm 1-1-2018, khi xăng E5 thay thế hoàn toàn xăng Ron 92 thì sự khó khăn này sẽ không xảy ra", ông Năm kỳ vọng.
Bên cạnh đó, nhiều ý kiến cho rằng, các nhà máy sản xuất ethanol đang trong tình trạng "đắp chiếu", để sản xuất xăng E5 phải khởi động hai nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học Dung Quất và Bình Phước của Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam (PVN) đã dừng hoạt động khá lâu, vì thế khi khởi động lại sẽ gặp nhiều khó khăn vì giá ethanol khó có thể cạnh tranh với nguồn nhập khẩu. Liệu giá xăng E5 sẽ tăng ngay sau khi được dùng trên diện rộng hay không?
Thực tế, hiện nay năng lực sản xuất của các nhà máy sản xuất Ethanol trong nước đạt tiêu chuẩn để phối trộn xăng E5 là 400.000 m3. Tuy nhiên, ông Cường khẳng định, với năng lực sản xuất này, khi các nhà máy hoạt động trên 85% công suất so với công suất thiết kế thì lượng Ethanol sẽ đủ để phối trộn xăng E5 cho nhu cầu cả nước.
Ngoài ra, còn có 2 nhà máy với công suất thiết kế tổng cộng 100.000 m3/năm ở Tây Nguyên hiện đang sản xuất Ethanol cho các mục đích công nghiệp khác và xuất khẩu. Khi có nhu cầu, các nhà máy này sẽ chuyển đổi để tham gia vào việc sản xuất Ethanol nhiên liệu để phục vụ cho chương trình phối trộn nhiên liệu sinh học với nhiên liệu truyền thống theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ.
Theo Bộ Công thương, một trong những mục tiêu chính của chương trình phát triển nhiên liệu sinh học là đảm bảo đầu ra cho nông sản và trong giai đoạn hiện nay là cây sắn. Vì vậy, khi chương trình thay thế xăng khoáng 92 bằng xăng E5 thành công, chắc chắn sẽ tạo ra một thị trường ổn định hơn, tốt hơn cho các sản phẩm từ cây sắn.
Báo cáo của Bộ Công thương cho biết, hiện nay, một lượng lớn sắn sản xuất trong nước đang được xuất khẩu và giá thu mua cũng như các quyền lợi của người nông dân chưa được bảo đảm ổn định vì phụ thuộc vào thị trường nước ngoài.
"Khi các nhà máy sản xuất Ethanol nhiên liệu hoạt động ổn định phục vụ cho việc thay thế xăng khoáng bằng xăng E5 chắc chắn sẽ tạo ra thị trường ổn định hơn cho việc tiêu thụ sắn", ông Cường khẳng định.
Thực tế, xăng sinh học E5 RON 92 thực chất là 95% xăng khoáng A92 pha trộn 5% cồn sinh học (ethanol), được điều chế từ các sản phẩm sinh học như sắn…
Ngoài ra, sử dụng xăng E5 nói riêng và nhiên liệu sinh học nói chung không chỉ giải quyết vấn đề về an ninh năng lượng mà còn thúc đẩy được việc sản xuất trong nước, hạn chế phụ thuộc vào việc nhập khẩu nhiên liệu, tạo đầu ra cho các sản phẩm nông nghiệp.
Ông Cường cho biết, có 60 nước trên thế giới đang sử dụng xăng sinh học. Tùy theo điều kiện kinh tế xã hội của mỗi nước mà từng quốc gia có các cách áp dụng riêng, nhưng mục tiêu căn bản là không khác nhau, đó là, nhiên liệu sinh học để góp phần đảm bảo an ninh năng lượng, góp phần bảo vệ môi trường, giảm phát thải khí nhà kính và tạo đầu ra cho nông sản.
Nêu dẫn chứng, ông Cường nói, ở Brazil, xăng sinh học được sử dụng với rất nhiều tỷ lệ khác nhau, từ 25% đến 85%. Với các quốc gia Châu Âu, với mục đích bảo vệ môi trường, giảm phát thải khí nhà kính và tạo đầu ra cho nông sản, chính sách phát triển nhiên liệu sinh học gồm: Xăng pha Ethanol và dầu Diezel pha với Bio - Diezel là chính sách bắt buộc.
.jpg "Ông Trương Đình Tuyển chỉ ra một loạt bất cập của thị trường xăng dầu")
