Chuyện xưa kể rằng: loài sâm trên núi Ngọc Linh là hiện thân của cô sơn nữ hiếu thảo với đức hy sinh cao cả, theo lời chỉ bảo của vị thần trong mơ, thoát xác thành loài cây cha ăn để cứu cha lâm trọng bệnh.
Ước nguyện chưa thành, cha cô bay về Zàng, sơn nữ cầu xin thần linh bảo vệ để truyền muôn đời sau sản vật sâm Ngọc Linh. Từ đó, giữa đại ngàn Trường Sơn, đồng bào luôn luôn xem sâm Ngọc Linh là cây thuốc quý, báu vật của núi rừng.
Theo các già làng, vào khoảng thời kháng chiến chống Pháp, dân làng càng ngày chú ý hơn đến loại dược liệu quý hiếm này, xem như "thần hộ mệnh” cho mọi trường hợp ốm đau, thương tích cũng như bồi dưỡng sức khỏe và của “lận lưng” trong những cuộc săn bắn giữa núi rừng bao la.
Từ hình dáng, đồng bào còn gọi bằng những cái tên dân dã, như: Ngải rơm con (theo truyền thuyết Ngậm ngải tìm trầm và giống “con rơm”), sâm đốt trúc (giống đốt cây trúc) Năm 1973, đoàn Điều tra dược liệu Ban Dân Y khu 5 do dược sỹ Đào Kim Long và Nguyễn Châu Giang thực hiện đã phát hiện được loài sâm này, có tên khoa học là Panax mọc thành quần thể ở độ cao 1.800m tại Ngọc Linh, sơ bộ xác định là Panax Articulatus L., họ Nhân sâm (Araliaceae).
Năm 1974, qua nghiên cứu, so sánh với sâm Triều Tiên và sâm tam thất của dược sĩ Nguyễn Thời Nhâm, Khu ủy 5 đã cho bảo vệ chặt chẽ vùng sâm này để phục vụ kháng chiến, chữa bệnh cho các những bệnh binh, cán bộ và người dân ở đấy.
Sau năm 1975, bước ra khỏi chiến tranh, quê hương điêu tàn, cuộc sống cực nhọc, sâm Ngọc Linh trôi vào quên lãng giữa bề bộn lo miếng cơm manh áo, chạy từng bữa ăn. Song, trong ý thức của dân làng và địa phương, từ “lời nguyền cổ đại”, năm 1985, sâm Ngọc Linh nước ta đã được thế giới biết đến với tên khoa học là Panax Vietnamensis Ha et Grushv (Hà Thị Dụng và Grushvisky).
Từ đó, liên tiếp trong gần 20 năm, tỉnh Quảng Nam đã liên tiếp thực hiện hàng loạt nghiên cứu, công bố khoa học để làm sáng tỏ giá trị cây thuốc quý của đồng bào Xơ Đăng và khẳng định vị thế cây sâm Ngọc Linh, tiến hành bảo tồn và xây dựng nguồn giống, quy trình sản xuất cây giống từ hạt, biện pháp canh tác và quản lý dịch hại hợp lý, sản xuất thử nghiệm các mặt hàng thương mại, di thực...
Đặc biệt, đã tiến hành nghiên cứu phục vụ xây dựng chỉ dẫn địa lý “Ngọc Linh” dùng cho sản phẩm sâm của 2 tỉnh Quảng Nam và Kon Tum để bảo tồn, nâng cao giá trị và thương mại.
Ngày 16/8/2016, Cục Sở hữu Trí tuệ đã cấp Giấy chứng nhận đăng ký Chỉ dẫn địa lý “Ngọc Linh” số 00049 tại Quyết định số 3235/QĐ-SHTT cho sản phẩm sâm củ của 2 tỉnh Quảng Nam và Kon Tum, khẳng định đây là loài đặc hữu của hệ thực vật Việt Nam, với chất lượng thể hiện qua các chỉ tiêu liên quan đến hàm lượng saponin toàn phần và hàm lượng các hợp chất chính trong saponin. Tổng số saponin đã được phân lập trong bộ phận thân rễ và rễ củ Sâm Ngọc Linh là 104, trong đó có 26 saponin mới lần đầu tiên phân lập trong sâm Ngọc Linh. Bên cạnh đó, có đến 50 saponin thuộc khung dammaran có giá trị sinh học cao, trong đó có 26 hợp chất saponin không có trong các loại sâm khác.
Chỉ dẫn địa lý sâm Ngọc Linh mở đầu cho hành trình phát triển dược liệu, đánh thức miền Tây đại ngàn Trường Sơn của Quảng Nam
Từ vùng đất đèo cao, suối sâu ngăn cách, trước mặt là núi, sau lưng là vực sâu; muốn đến vườn sâm Ngọc Linh, người dân truyền nhau, vượt qua 2 con dốc dựng đứng: Đầu đoạn đi là "Dốc dằn mặt" và cuối đoạn đi gần một ngày đường là "Dốc dằn lòng", với ngụ ý là phải can đảm và kiên trí lắm mới đến nơi cây thuốc quý.
Gần như trọn đời lặn lội, gắn bó, ăn ngủ với Ngọc Linh, anh Hồ Văn Du, nguyên là Trại phó Trại dược liệu sâm Trà Linh được mệnh danh là vua sâm Ngọc Linh là người có công gìn giữ loài dược liệu đặc hữu này.
Từ đó, giữa đại ngàn hình thành ngôi làng tỷ phú với những ông chủ chân đất. Song, khi nhắc đến người có công lớn đánh thức giá trị cây sâm, đưa cây sâm lên tầm cao mới, giá trị mới với cả đam mê, tâm huyết, cả tình Quảng Nam, nhất là đồng bào Xơ Đăng trăm người như một đều nhắc đến ông Hồ Quảng Bửu, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam, nguyên Chủ tịch UBND huyện Nam Trà My, được người dân trìu mến gọi: Chủ tịch sâm Ngọc Linh.
Với triết lý giản dị: Quảng Nam, ngoài thế mạnh ô tô, thủy điện, muốn giàu chỉ có sâm. Cái gì cho Quảng Nam giàu trong tương lai là sâm và dược liệu. Từ khát khao cháy bỏng đó, Lễ hội sâm hàng năm ra đời và Phiên chợ sâm hàng tháng được định hình là hình thức xây dựng thương hiệu, mở ra cơ hội giới thiệu, quảng bá, giao thương mạnh mẽ, phát triển nhảy vọt, thay đổi đến mức chỉ cần nói Sâm Ngọc Linh là biết nói đến địa phương nào. Chủ tịch sâm Ngọc Linh là người khởi xướng để khơi nguồn chính sách làm thay đổi toàn diện vùng núi Trà My – Quảng Nam.
Ngày 11/9/2015, Chính phủ phê duyệt Đề án bảo tồn và phát triển cây sâm Ngọc Linh (Sâm Việt Nam) đến năm 2030, với chủ trương bảo vệ nguồn gen quý, bảo vệ và phát triển rừng, xóa đói, giảm nghèo ở các vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn của tỉnh; chính thức bố sung vào trong danh mục sản phẩm quốc gia.
Từ chủ trương ấy, Quảng Nam đặt mục tiêu bảo tồn, xây dựng và phát triển Sâm Ngọc Linh trở thành ngành hàng hóa có giá trị kinh tế cao, sản phẩm chủ lực của tỉnh, mang thương hiệu sản phẩm quốc gia.
Với tầm nhìn và khát vọng ấy, Nghị quyết số 40-NQ/TU ngày 18/11/2024 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy xác định: Đến năm 2030, phát triển vùng sản xuất và cung ứng nguyên liệu Sâm Ngọc Linh trên địa bàn tỉnh với tổng diện tích 8.400ha để cung cấp nguyên liệu cho Trung tâm Công nghiệp dược liệu và phục vụ cho chế biến, tiêu thụ trong và ngoài tỉnh.
Tổng sản lượng Sâm Ngọc Linh đạt khoảng 100 tấn sâm củ từ 5 năm tuổi trở lên/năm (diện tích khai thác khoảng 300 - 350 ha/năm). Xây dựng các khu bảo tồn nguyên vị (in-situ) và vườn sưu tập (ex-situ) nguồn gen cây Sâm Ngọc Linh. Đồng thời, nâng cấp 2 khu vực bảo tồn nguồn giống gốc Sâm Ngọc Linh tại Trạm Dược liệu Trà Linh và Trại Sâm Tắk-Ngo có quy mô sản xuất đạt từ 300.000 - 500.000 cây giống/năm đạt tiêu chuẩn theo quy định.
Bên cạnh đó, hình thành từ 30 - 50 vườn Sâm Ngọc Linh có quy mô lớn cho hộ gia đình và doanh nghiệp; sản xuất từ 05 - 10 triệu cây giống Sâm Ngọc Linh 01 năm tuổi/năm. Tổ chức sản xuất hướng theo tiêu chuẩn của GACP-WHO (khoảng 15 - 30% diện tích sản xuất được chứng nhận GACP-WHO).
Tỉnh cũng xây dựng, phát triển sản xuất Sâm Ngọc Linh đảm bảo tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, yêu cầu về truy xuất nguồn gốc của các nước xuất khẩu; xác lập quyền sở hữu nhãn hiệu tập thể từ Sâm Ngọc Linh tại các nước dự kiến xuất khẩu và từng bước đưa sản phẩm Sâm Ngọc Linh trở thành ngành hàng mang thương hiệu quốc tế.
Từ đây, việc chiếm lĩnh thị trường thế giới, sánh vai cùng sâm Hàn Quốc, sâm Mỹ, sâm Nga, sâm Canada là khát vọng và cũng là cơ hội đánh thức tiềm năng, thế mạnh của thủ phủ sâm và dược liệu Việt Nam.
Tags:
(VNF) - Ai đã từng xuôi ngược Đồng bằng sông Cửu Long, ắt sẽ nghe nhiều về những miệt vườn trái cây trứ danh vùng đất Nam Bộ như Vườn trái cây Mỹ Khánh – TP Cần Thơ, Vườn trái cây Cái Mơn tỉnh Bến Tre. Vậy bạn đã bao giờ được tận mắt chiêm ngưỡng và thưởng thức Vườn trái cây Lái Thiêu của Bình Dương (cũ) với miệt vườn trĩu quả?
(VNF) - Nằm giữa lòng TP. Pleiku nhộn nhịp, Làng Ốp (tiếng Jrai là Plei Ốp) vẫn mang vẻ đẹp nguyên sơ, hồn hậu của núi rừng và con người Tây Nguyên. Ngày nay, Làng Ốp ngày càng được biết đến như một điểm sáng trong bản đồ du lịch của Việt Nam.
(VNF) - Khi ánh mặt trời bắt đầu khuất sau dãy núi đá vôi, Ninh Bình vội khoác lên mình một chiếc áo choàng khác. Nhưng thay vì ánh đèn sân khấu hay tiếng nhạc sôi động, khu phố cổ Hoa Lư - nằm trong khuôn viên hồ Kỳ Lân lại giữ chân du khách bằng đèn lồng, tiếng hát chèo và một không gian như quay chậm. Đêm ở đây không dành cho sự vội vã…
(VNF) - Nơi nào khiến người ta phải sững sờ nhận ra ồ hoàng hôn không phải là kết thúc? Bởi sau hoàng hôn lãng mạn, là ánh hải đăng huy hoàng bừng sáng.
(VNF) - Huyện Cao Lãnh ở tỉnh Đồng Tháp được coi là “vương quốc của xoài”. Những trái xoài nơi đây từ lâu đã nổi tiếng bởi hương vị thơm ngon với người tiêu dùng trong và ngoài nước. Điều này được minh chứng qua câu ca dao “Xoài nào ngon bằng xoài Cao Lãnh”.
(VNF) - Nếu người Pháp tự hào về sông Seine lãng mạn của Paris, người Anh với sông Thames chảy lững lờ qua London hay người dân St Petersburg (Nga) với dòng Neva tuyệt đẹp thì Việt Nam, đặc biệt là người dân Đà Nẵng, cũng tự hào với Hàn giang không kém.
(VNF) - Biển Hồ Chè ở Gia Lai là một trong những vùng trồng chè lớn nhất Tây Nguyên. Những đồi chè xanh mướt không chỉ là kế sinh nhai cho người dân, mà còn là điểm nhấn du lịch đặc biệt của mảnh đất Pleiku.
(VNF) - Nhắc đến Củ Chi, người ta không chỉ nhớ đến hệ thống hầm địa đạo độc đáo, mà còn ghi nhớ đây là vùng đất kiên cường, giàu tinh thần cách mạng, đã đóng góp to lớn vào sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
(VNF) - Từ một vùng đất nghèo khó, Nông trường Cao su Chư Prông đã vươn lên mạnh mẽ nhờ niềm tin, ý chí và tâm huyết của những con người tiên phong.
(VNF) - Dưới tán rừng cao su rì rào gió trở, vùng biên giới Đức Cơ vẫn còn in đậm dấu chân của những người lính năm xưa, bao câu chuyện cổ tích đời thường đã lặng lẽ được viết nên bằng mồ hôi, nước mắt, và cả máu, trong hành trình dựng xây “bức tường xanh” của Tổ quốc.
(VNF) - Nhìn cơ ngơi của Tổ hợp Gốm Đất Việt ở TP. Đông Triều (Quảng Ninh) bây giờ, không ai nghĩ trước đây là cánh đồng lúa bếp bênh. Nhưng nhờ có sự xuất hiện của một con người đặc biệt mà vùng đất này đã thay da đổi thịt.
(VNF) - Bộ ảnh “Đánh thức tiềm năng vùng đất đỏ bazan” của Phạm Thuận tái hiện sinh động chuỗi hoạt động tại hai nhà máy Nhân Cơ và Tân Rai – nơi vùng đất Tây Nguyên đang từng ngày chuyển mình thành trung tâm công nghiệp đầy triển vọng.
(VNF) - Tác giả Cao Thị Thanh Hà ghi lại hình ảnh Dự án Điện Mặt trời Dầu Tiếng 2 – nơi vùng đất rốn lũ Tây Ninh bừng sáng, chuyển mình thành biểu tượng của năng lượng xanh và phát triển bền vững.
(VNF) - Bộ ảnh “Thành phố trong mây” của Cao Thị Thanh Hà ghi lại khoảnh khắc khi TP. HCM khoác lên mình làn mây bồng bềnh, tạo nên vẻ đẹp hiện đại pha lẫn kỳ ảo.
(VNF) - Thông qua những bức hình sinh động và giàu cảm xúc, tác giả Nguyễn Văn Nhiều (bút danh Ngọc Nhiều) khắc họa chân thực vẻ đẹp đời sống và văn hóa Nam Bộ: từ làng khô cá lóc Phú Thọ đậm đà hương vị quê hương, nét thổ cẩm Chăm tinh tế ở An Giang, đến những vườn dừa Trà Vinh cho mật ngọt và cảnh sắc yên bình nơi chim quý tụ về ở Tràm Chim.
(VNF) - Đầm Ô Loan ở xã Ô Loan, tỉnh Đăk Lăk (trước thuộc huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên) rộng hơn 17, 5 km2, có độ sâu trung bình 1,2 đến 1,4 mét; mùa mưa có thể sâu tới 3 mét, từng được biết đến là nơi có hệ sinh thái phong phú với các loại thủy hải sản nổi tiếng, như: sò huyết, cá mai, tôm đất... Tuy nhiên, trong thời gian qua do tác động của con người đã khiến cho nguồn nước nơi đây bị ô nhiễm, đen đục, hôi hám, các loại thủy hải sản dần biến mất.
(VNF) - Các tác phẩm nhiếp ảnh của Nguyễn Tuấn Anh gửi đến cuộc thi “Đánh thức những miền đất” là tập hợp những lát cắt đa dạng và giàu chiều sâu về TP. HCM. Mỗi bức ảnh là một góc nhìn riêng biệt, thể hiện sự quan sát tinh tế và cảm nhận cá nhân của tác giả về một đô thị đang chuyển mình mạnh mẽ.
(VNF) - Nền nông nghiệp Việt Nam hiện nay đang chứng kiến sự bùng nổ của công nghệ số, mở ra một kỷ nguyên mới cho ngành canh tác. Những chiếc máy bay không người lái mang đến nhiều giải pháp sáng tạo, giúp người nông dân tối ưu hóa hiệu quả sản xuất, nâng cao năng suất và giảm thiểu chi phí.
(VNF) - Ngược dòng thời gian, hơn 300 năm trước vùng đất Sài Gòn – Gia Định được hình thành bởi các sông rạch, phương tiện di chuyển chủ yếu là các ghe thuyền. Và tại đây có một dòng sông luôn gắn liền với quá trình hình thành và phát triển của vùng đất này đó là dòng Sài Gòn là chứng nhân và đây là câu chuyện lịch sử của các qua năm thời kỳ “khai hoang, xây thành đắp lũy, trên bến dưới thuyền, thương cảng phồn thịnh, rực rỡ thành phố bên sông” của vùng đất này, vùng đất Sài Gòn – Gia Định – TP.
(VNF) - Tây Ninh – vùng đất phên dậu phía Tây Nam Tổ quốc –từ lâu vốn được biết đến với vị trí chiến lược quan trọng, nơi vừa tiếp giáp Campuchia qua cửa khẩu quốc tế Mộc Bài, Xa Mát, vừa kết nối với vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.
(VNF) - "Làng Nủ hạnh phúc" - Đó sẽ là tên gọi của ngôi làng mới vừa được khánh thành sau khi đã vượt qua những biến cố đau thương.
(VNF) - Bà Rịa là trung tâm kết nối giao thông, hành chính, kinh tế vùng Đông Nam bộ, giữ vai trò quan trọng trong thương mại, giáo dục, quốc phòng và cung ứng dịch vụ cho khu công nghiệp, tiêu thụ nông sản.
(VNF) - Trường Sa trong hình dung của tôi là những con sóng dữ dội, những cơn gió biển khắc nghiệt và bao điều hiểm nguy rình rập nơi tiền tiêu Tổ quốc, cách xa đất liền hàng trăm hải lý.
(VNF) - Vũng Tàu là đô thị biển nổi bật với vẻ đẹp tự nhiên, bãi tắm đẹp, di tích lịch sử – văn hóa phong phú, kết hợp hài hòa truyền thống và hiện đại, đồng thời đang phát triển mạnh mẽ thành trung tâm kinh tế biển, du lịch và logistics hàng đầu phía Nam.
(VNF) - Hướng Hóa (Quảng Trị) tận dụng gió Lào để phát triển năng lượng tái tạo, tạo điểm nhấn du lịch giữa núi rừng Trường Sơn. Bài viết khắc họa sự chuyển mình mạnh mẽ của địa phương trong bảo đảm an ninh năng lượng, tăng thu ngân sách và nâng cao chất lượng sống cho người dân.
(VNF) - Ai đã từng xuôi ngược Đồng bằng sông Cửu Long, ắt sẽ nghe nhiều về những miệt vườn trái cây trứ danh vùng đất Nam Bộ như Vườn trái cây Mỹ Khánh – TP Cần Thơ, Vườn trái cây Cái Mơn tỉnh Bến Tre. Vậy bạn đã bao giờ được tận mắt chiêm ngưỡng và thưởng thức Vườn trái cây Lái Thiêu của Bình Dương (cũ) với miệt vườn trĩu quả?
(VNF) - Gần 3ha đất nông nghiệp của Tân Á Đại Thành ở quận Hoàng Mai cũ (Hà Nội) được chuyển đổi mục đích sử dụng để thực hiện tổ hợp nhà ở, văn phòng.
