Cắt thị thực 'vàng', Bồ Đào Nha khép cánh cửa tới châu Âu của 'giới nhà giàu'

Tuyên bố ngưng cấp thị thực “vàng” mới

Chương trình cấp visa cho những nhà đầu tư nước ngoài của một số quốc gia như Bồ Đào Nha, Ireland, Hy Lạp và Tây Ban Nha, hay còn gọi là thị thực “vàng”, từ lâu đã được coi là một lối tắt giúp các nhà đầu tư xin được giấy phép định cư vĩnh viễn tại châu Âu.

Đây không chỉ là một cơ hội hoàn hảo giúp các nhà đầu tư nước ngoài di chuyển dễ dàng hơn giữa các nước thuộc Liên minh châu Âu, ngoài ra còn đem lại cơ hội sinh sống, học tập, làm việc cũng như hưởng các quyền lợi của một công dân EU.

Mục đích ban đầu của chương trình thị thực vàng là để thu hút đầu tư nước ngoài sau các cuộc khủng hoảng tài chính trong nước. Nhờ vậy, Bồ Đào Nha và các quốc gia EU từng thu về hàng tỷ USD từ quốc tế và làm thị trường bất động sản sôi động trở lại, kể cả những thành phố không thường thu hút giới đầu tư.

Riêng Bồ Đào Nha đã cấp tổng cộng gần 12.000 giấy phép cư trú, và một nửa trong số đó là dành cho các nhà đầu tư từ Trung Quốc.

Tuy nhiên, con đường sở hữu thị thực “vàng” giờ đây không còn rộng mở như trước.

Hơn 1 năm trước, Anh đã chấm dứt hoàn toàn chương trình thị thực vàng dành cho các nhà đầu tư quốc tế. Mới đây, Bồ Đào Nha và Ireland là các lãnh thổ tiếp theo tuyên bố sẽ “đóng” cánh cửa đã từng mở lối tắt tới châu Âu này.

Ngày 14/2, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Ireland Simon Harris tuyên bố chấm dứt Chương trình Nhà đầu tư Nhập cư (IIP), đổi thị thực lấy tiền mặt, vốn đã được triển khai tại nước này hàng chục năm nay. Hành động này diễn ra chưa đầy một năm sau khi một báo cáo của Nghị viện châu Âu (EC) cho rằng đây là một chương trình rất dễ bị những kẻ trốn thuế lạm dụng.

Chỉ 2 ngày sau, Thủ tướng Bồ Đào Nha Antonio Costa cũng tuyên bố dừng thị thực vàng do chính phủ Bồ Đào Nha cho rằng giá nhà đất đang bị đẩy lên cao và tình trạng thiếu hụt nhà ở giá rẻ đang diễn ra ngày một nghiêm trọng.

“Để chống đầu cơ bất động sản, Bồ Đào Nha sẽ tiến hành loại bỏ cấp thị thực “vàng” mới. Đối với những nhà đầu tư muốn gia hạn thị thực “vàng” hiện tại, chúng tôi chỉ đồng ý các trường hợp có tài sản đang được sử dụng làm nhà riêng hoặc được đưa và thị trường nhằm mục đích cho thuê dài hạn”, Thủ tướng Antonio Costa nói.

Vì sao Bồ Đào Nha cân nhắc cắt thị thực "vàng"?

Trong suốt thập kỷ qua, Bồ Đào Nha được ví như một “thỏi nam châm” thu hút các nhà đầu tư có giá trị tài sản ròng cao. Theo số liệu từ công ty tư vấn về nhập cư tại Anh - Henley & Partners và cơ quan tình báo tài sản toàn cầu - New World Wealth, ước tính có tới 1.300 triệu phú đã đổ tiền vào đầu tư bất động sản tại quốc gia này chỉ riêng năm 2022.

Song song với nguồn tiền khổng lồ quốc gia này nhận được, thị thực “vàng” cũng kéo theo nhiều trách nhiệm chính trị. Theo đó, những người phản đối chương trình này cho rằng, các nhà đầu tư nước ngoài sở hữu thị thực “vàng” đang thổi giá bất động sản trong nước lên cao tới mức những người dân địa phương không thể mua được nhà. Nhiều chính trị gia châu Âu cũng lập luận, chương trình này tuy giúp nhiều đất nước thoát khỏi khủng hoảng tài chính, nhưng lại làm suy yếu quyền công dân tại EU.

Chưa dừng lại ở đó, thị thực “vàng” cũng gây tranh cãi bởi các nhà đầu tư có đủ điều kiện được cấp quốc tịch theo chương trình này tại Bồ Đào Nha sẽ có cơ hội tiếp cận bất cứ quốc gia nào trong EU mà họ mong muốn.

Lấy ví dụ, một nhà đầu tư xin được thị thực “vàng” tại Bồ Đào Nha hoàn toàn có quyền chuyển đến và cư trú vĩnh viễn tại Pháp hay Thuỵ Điển sau một thời gian, mặc dù 2 đất nước này không hề cấp thị thực cho nhà đầu tư trên.

Cánh cửa chưa đóng chặt?

Mặc dù đứng trước phản ứng rất nghiêm túc của Chính phủ Bồ Đào Nha về việc dừng hẳn chương trình thị thực “vàng”, giới phân tích vẫn tồn tại nhiều luồng ý kiến trái chiều.

“Các quốc gia thông bảo loại bỏ chương trình này, nhưng sau một thời gian, họ sẽ quay trở lại theo một hình thức nào đó. Thị thực “vàng” đã trở nên quá phố biến trên khắp thế giới, từ Úc cho tới Caribe, và đều trải quá nhiều lần “mở” và “đóng” trong một thời gian dài. Tôi đoán là tại Bồ Đào Nha, chính phủ sẽ tìm các cải tổ chương trình này thay vì loại bỏ nó vĩnh viễn”, Nuri Katz, nhà sáng lập kiêm chủ tịch Apex Capital Partners chia sẻ.